Huari Bumedien: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
m WP:SK, drobne techniczne
Linia 25:
Urodził się na wschodzie Algierii w Clauzel koło [[Kalima (miasto)|Kalimy]] w ubogiej chłopskiej rodzinie. Wykształcony w islamskim Instytucie [[Konstantyna (miasto)|Konstantynie]], studiował przez krótki czas w Paryżu, a także w [[Tunis]]ie, w El Azhar University w [[Kair]]ze, gdzie zaangażował się politycznie: włączył się w działalność konspiracyjną, został członkiem Ruchu na Rzecz Triumfu Wolności Demokratycznych (MTLD). Należał do najbardziej radykalnego skrzydła Frontu Wyzwolenia Narodowego (FLN). Do 1954 pracował jako dyrektor szkoły. W 1955 dołączył do oddziału partyzantów w algierskiej wojnie o niepodległość. Był szefem Grupy V wilajatu (vileyatu, podstawowej jednostki wojskowej) odpowiadającej za ataki algierskich nacjonalistów w Oranie, i dowódcą sztabu generalnego Armii Wyzwolenia Narodowego (ALN). W 1960 został szefem sztabu Narodowych Sił Wyzwoleńczych. Po uzyskaniu przez Algierię niepodległości był ministrem obrony (od września 1962), wicepremiera (wiceprzewodniczącego Rady Ministrów) i wiceprezydenta. Posiadał ogromne wpływy polityczne, nie protestował jednak przed objęciem władzy prezydenta Algierii przez kombatanta [[Ahmad Ben Bella|Ahmeda Ben Bellę]]. Podlegały mu policja i armia. Systematycznie gromadził wokół siebie coraz większe wsparcie, z pomocą którego 19 czerwca 1965 aresztował Ben Bellę w całkowicie bezkrwawym zamachu stanu. Miał wtedy rangę pułkownika<ref>Laurent Greilsamer, ''Ostatnie dni Huariego Bumediena'' w: ''Ostatnie dni dyktatorów'', wyd. Znak Horyzont, Kraków 2014, tłum. Anna Maria Nowak, s. 118</ref> Bumedien utworzył rząd Rady Rewolucyjnej, zostając jego przywódcą.
 
Przejęcie władzy przez Huariego Bumediena wywołało międzynarodowe zaskoczenie. Zaprowadził w kraju stabilizację polityczno-społeczną, stosując bezwzględne metody. Prowadził politykę niezaangażowania się, utrzymując dobre stosunki zarówno z [[Układ Warszawski|Układem Warszawskim]], jak i [[NATO]]. Uczynił z Algierii lidera państw Trzeciego Świata oraz umocnił pozycję na arenie międzynarodowej<ref>Laurent Greilsamer, ''Ostatnie dni Huariego Bumediena'' w: ''Ostatnie dni dyktatorów'', wyd. Znak Horyzont, Kraków 2014, tłum. Anna Maria Nowak, s. 118</ref>. W 1968 wymusił na Francji zlikwidowanie baz militarnych w Al-Marsa al-Kabir pod Oranem. W 1971 przywrócił Algierii prawo własności do złóż gazu i ropy naftowej. W 1973 zorganizował w Algierze - algierskiej stolicy - szczyt [[ruch państw niezaangażowanych|ruchu państw niezaangażowanych]] a w tym czasie pełnił rolę przewodniczącego organizacji. W 1973 wystąpił w siedzibie ONZ w Nowym Jorku, gdzie ogłosił w przemówieniu "nowy międzynarodowy ład gospodarczy"<ref>Laurent Greilsamer, ''Ostatnie dni Huariego Bumediena'' w: ''Ostatnie dni dyktatorów'', wyd. Znak Horyzont, Kraków 2014, tłum. Anna Maria Nowak, s. 118</ref>. W 1975 roku brał udział w mediacjach miedzy szachem [[Iran|irańskim]] [[Mohammad Reza Pahlawi|Mohammadem Rezą Pahlawim]] a wiceprezydentem [[Irak]]u [[Saddam Husajn|Saddamem Husajnem]] w wyniku czego doprowadzono do tzw. Umowy Algierskiej kończącej dłutoletni konflikt między państwami<ref>Ryszard Malik: Gangster z Tikritu. Kraków: Assimil, 2004, s. 74-75. ISBN 83-87564-42-7.</ref>. W połowie lat 70. Algieria wsparła niepodległościowców z [[Front Polisario|Frontu Polisario]] z [[Sahara Zachodnia|Sahary Zachodniej]] i rozpoczęła ich finansowanie i zbrojenie. W 1976 roku wojska algierskie w liczbie 400 żołnierzy stoczyły bitwę z wojskiem marokańskim w Amgali<ref>Thompson, Virginia McLean; Thompson, Virginia; Adloff, Richard (1980). ''The Western Saharans: Background to Conflict''. s.176, Croom Helm. ISBN 978-0-389-20148-9.</ref><ref>Barbier, Maurice (2003). ''Le conflit du Sahara occidental: Réédition d'un livre paru en 1982''. Harmattan. ISBN 978-2-296-27877-6.</ref>. Bumedien aktywnie wspierał ruchy antykolonialne w państwach Afryki, wsparł on rebeliantów [[wojna o niepodległość Angoli|walczących o niepodległość Angoli]] <ref>''Algeria: The Politics of a Socialist Revolution'', 1970, s. 164.</ref> i [[Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka|PAIGC]] (grupę walczącą o niepodległość [[Gwinea Bissau|Gwinei Bissau]] i [[Wyspy Zielonego Przylądka|Wysp Zielonego Przylądka]])<ref>''Modern African Wars: Angola and Moçambique 1961-1974'', 1988. s.12.</ref><ref>''Wars in the Third World since 1945'', 1995. s. 35.</ref> a także anty[[apartheid]]owski [[Afrykański Kongres Narodowy]]<ref>[http://www.sahistory.org.za/topic/african-national-congress-timeline-1960-1969 African National Congress Timeline 1960-1969]</ref> i [[Czarne Pantery]] walczące o prawa [[Afroamerykanie|Afroamerykanów]]<ref>[http://roadsandkingdoms.com/2013/a-guide-to-algiers/ A BLACK PANTHER GUIDE TO ALGIERS]</ref>.
 
O ile Ben Bella opowiadał się za samorządnością, o tyle Bumedien zaczął stosować gospodarkę w socjalistycznym stylu<ref>Aleksandra Kasznik-Christian, ''Algieria'', Warszawa 2006, s. 387.</ref> która były niekiedy prowadzona w sposób nieudolny i nieprzemyślany, podniósł jednak dochody państwa poprzez nacjonalizację krajowego przemysłu naftowego. Z powodu skupienia się na "przemyśle uprzemysławiającym" Bumedien zdestabilizował gospodarkę Algierii, która opierała się na rolnictwie<ref>Laurent Greilsamer, ''Ostatnie dni Huariego Bumediena'' w: ''Ostatnie dni dyktatorów'', wyd. Znak Horyzont, Kraków 2014, tłum. Anna Maria Nowak, s. 119</ref>. Ta dziedzina gospodarcza szybko załamała się. Jako prezydent sprawował autorytarne rządy a za jego rządów policja posiadała nieograniczoną władzę. Nastąpiła również dezorganizacja społeczna połączona z ówczesną eksplozją demograficzną: od 1962 do 1978 liczba mieszkańców zwiększyła się 6 milionów, a bezrobocie trzykrotnie wzrosło. Polityka Bumediena, który zaprowadził system jednopartyjny, powodowała m.in. antyrządowe demonstracje<ref>Laurent Greilsamer, ''Ostatnie dni Huariego Bumediena'' w: ''Ostatnie dni dyktatorów'', wyd. Znak Horyzont, Kraków 2014, tłum. Anna Maria Nowak, s. 119</ref>
Linia 44:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Bumedien, Huari}}
[[Kategoria:Algierscy ministrowie]]
[[Kategoria:Ministrowie obrony]]