Napoleon Józef Bonaparte: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
styl, int., -linki do dat
Linia 21:
}}
[[Plik:Napoléon Joseph Charles Paul Bonaparte painting.jpg|thumb|Napoleon Józef Bonaparte (Portret pędzla Jean-Hippolyte Flandrin'a, 1860)]]
'''Napoleon Józef Bonaparte''', właśc. [[język francuski|fr.]] '''''Napoléon Jérôme Joseph Charles Paul, Son Altesse Impériale le prince Napoléon, Prince français, Duc de Montfort, comte de Moncalieri, comte de Meudon''''', zwany ''Plon-Plon'', po utworzeniu II cesarstwa podpisywał się '''''Napoléon (Jérôme)''''' (ur. [[Triest]], [[9 września]] [[1822]], zm. [[Rzym]], [[17 marca]] [[1891]].) Był synemsyn ks.księcia [[Hieronim Bonaparte|Hieronima Bonaparte]], najmłodszego brata [[Napoleon Bonaparte|Napoleona I]], i [[Katarzyna Wirtemberska (Bonaparte)|Katarzyny Wirtemberskiej]], córki tamtejszego króla [[Fryderyk I Wirtemberski|Fryderyka I]], [[wolnomularstwo|wolnomularz]]<ref>[[Ludwik Hass]], Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, [[1982]], s. 340.</ref>
 
W przeciwieństwie do kuzyna, [[Napoleon III Bonaparte|Napoleona III]], szaleniebył podobny do rodu Bonapartych i dumny ze swego pochodzenia od prastarej dynastii wirtemberskiej, Napoleon Józef krytykowany był za gwałtowność, libertynizm i antyklerykalizm. Odznaczał się przy tym wysoką inteligencją, był świetnym mówcą i zręcznym politykiem, gdyby los nie odsunął go na drugi plan po kuzynie Napoleonie III, być może zapisałby się w historii. Od [[1840]] służył w siłach zbrojnych Wirtembergii. Do Francji przybył po zwycięstwie rewolucji [[1848]] roku i jako reprezentant [[Departament (Francja)|departamentu]] [[Korsyka|Korsyki]], a w następnym roku departamentu [[Sarthe (departament)|Sarthe]], został wybrany na posła do [[Zgromadzenie Narodowe (Francja)|Zgromadzenia Narodowego]]. Zajął w nim miejsce na lewicy i zyskał przydomki ''prince rouge'' i ''prince de la Montagne''. Początkowo nie poparł zamachu stanu Ludwika Napoleona, później jednak pogodził się z nowym systemem, po ustanowieniu cesarstwa został mianowany senatorem i do czasu narodzin późniejszego [[Napoleon Hieronim Bonaparte|Napoleona IV]] w r. [[1856]] był następcą tronu Cesarstwa. Często jednak pozostawał w opozycji do rządu cesarskiego kuzyna.
 
W czasie [[wojna krymska|wojny krymskiej]] zgłosił się na ochotnika do wojska i w [[1854]] roku został wysłany na Wschód jako dowódca III dywizji wojsk francuskich, gdzie odznaczył się w czasie bitwy nad rzeką Almą. Nie zgadzając się ze sposobem prowadzenia wojny (zbyt mała agresywność, układy z Austrią etc.), skłócony z nowym głównodowodzącym Canrobertem i chory, bez zezwolenia powrócił do Francji. Zarzucano mu [[dezercja|dezercję]], jego dziecięce przezwisko Plon-Plon złośliwi przerobili na Craint-Plomb (bojący się [[ołów|ołowiu]]).
 
Po powrocie do Francji książę Napoleon przewodniczył Wystawie Światowej w Paryżu w [[1855]] roku, funkcję tę pełnił także w czasie następnej paryskiej wystawy w [[1867]] roku. W [[1858]] roku objął utworzone dla niego Ministerstwo Algierii i [[kolonia (geografia polityczna)|kolonii]], jednak ze względu na brak wyraźnie określonych prerogatyw, po kilku miesięcach zrezygnował z tej funkcji.
 
Przez cały czas działał jako liberalny polityk: razem z kuzynem [[Aleksander Colonna-Walewski (syn Napoleona)|Aleksandrem Walewskim]] był gorącym zwolennikiem pomocy dyplomatycznej i militarnej dla Polaków w czasie [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]]. Jego mowa w Senacie w obronie Polaków w marcu [[1863]] roku doprowadziła do konfliktu z Napoleonem III, który, bojąc się powikłań międzynarodowych, po dłuższym czasie odmówił zaangażowania w polskie powstanie.
 
W [[1859]] Napoleon III w zamian za pomoc przy zjednoczeniu [[Włochy|Włoch]] pod berłem dynastii sabaudzkiej zażądał dla Plon-Plona ręki szesnastoletniej córki [[Wiktor Emanuel II|Wiktora Emanuela II]], [[Klotylda Maria Sabaudzka|Klotyldy Marii]], która znając reputację cesarskiego kuzyna jako libertyna i rozpustnika opierała się tak długo jak mogła, ulegając w końcu presji ojca i hrabiego [[Camillo Cavour|Cavoura]]. Małżonkowie są przodkami wszystkich żyjących dzisiaj ([[2007]]) Bonapartych z prawego łoża.
 
Po upadku monarchii napoleońskiej Plon-Plon działał jako lewicowy polityk w parlamencie francuskim, co nie polepszyło jego stosunków z wygnaną rodziną cesarską. Po śmierci Napoleona IV ([[1879]]) Plon-Plon wystąpił jako bonapartystowski pretendent do tronu wbrew postanowieniom testamentu kuzyna. Przewidziany na następcę syn Plon-Plona [[Napoleon-Wiktor Bonaparte]] ogłosił się w r. [[1883]] pretendentem, co doprowadziło do zerwania z ojcem. W tym samym roku Plon-Plon ogłosił we Francji manifest, żądając [[referendum]] w sprawie przywrócenia cesarstwa (właściwie chciał, zachowując republikę, zostać [[Konsulat (Francja)|Pierwszym Konsulem]], nie przybierając tytułu cesarskiego) , za co władze III Republiki ukarały go 3 miesiącami więzienia.
 
W r. [[1886]] rząd III Republiki skazał wszystkich pretendentów, i napoleońskich i burbońskich, na [[Banicja|banicję]]. Plon-Plon osiedlił się w Rzymie, gdzie zmarł pięć lat później. Pochowano go w [[Dôme des Invalides|Kościele Inwalidów]] w Paryżu.
 
Dziećmi Napoleona Józefa i Klotyldy Sabaudzkiej byli:
* [[Napoleon-Wiktor Bonaparte|Napoleon Wiktor]] ([[1862]]-[[1926]]1862–1926),
* [[Ludwik Napoleon Józef Bonaparte|Napoleon Ludwik]] ([[1864]]-[[1932]]1864–1932), generał [[carImperium Rosyjskie|carski]]ski, kawaler orderów [[Order Orła Białego|Orła Białego]], [[Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania|św. Andrzeja]] i [[Order Annuncjaty|Orderu Zwiastowania NMP]], [[bezdzietność|bezdzietny]],
* [[Maria Letycja Bonaparte-Aosta|Maria Letycja Eugenia]] ([[1866]]-[[1926]]1866–1926), wydana za [[Amadeusz I Sabaudzki|Amadeusza ks. Aosty]].
 
== Bibliografia ==
* ''Almanach de Gotha'', Gotha 1930
* Docteur Flammarion, ''Un neveu de Napoléon 1er. Le prince Napoléon (1822-18911822–1891)'', Paris 1939
* ''Le Dictionnaire du Second Empire'', Fayard, 1995
* F. U. von Wrangel, ''Les maisons souveraines de l'Europe'', Stockholm 1897