Państwo Greckie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m rok jest rodzaju męskiego
WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Bundesarchiv Bild 101I-164-0389-23A, Athen, Hissen der Hakenkreuzflagge.jpg|thumb|left|250px|Zawieszenie flagi [[III Rzesza|III Rzeszy]] na [[Akropol]]u]]
{{Państwo infobox
|nazwa_oryginalna = Ελληνική Πολιτεία
Linia 63 ⟶ 62:
|utworzenie_sposób = Upadek [[Kreta|Krety]], ostatniego miejsca kontrolowanego przez władze greckie
|od_kogo =
|utworzenie_data = [[1 czerwca]] [[1941]]
|likwidacja_sposób = Ewakuacja wojsk niemieckich
|przez_kogo =
|likwidacja_data = październik-listopad [[1944]]
|religia_dominująca = [[prawosławie]]
|waluta_nazwa = [[Drachma (moneta)grecka|drachma]]
|waluta_symbol =
|UTC =
Linia 79 ⟶ 78:
|terytoria_zależne =
|terytoria_autonomiczne =
|mapa_obraz = Map of Greece during WWII.png
|uwagi = Hellada pod okupacją: część terytorium inkorporowano do Włoch lub Bułgarii. Pozostała część stanowiła "Państwo„Państwo Greckie"Greckie”.
}}
[[Plik:Bundesarchiv Bild 101I-164-0389-23A, Athen, Hissen der Hakenkreuzflagge.jpg|thumb|left|250px|Zawieszenie flagi [[III Rzesza|III Rzeszy]] na [[Akropol]]u]]
'''Państwo Greckie''' ([[język grecki|gr.]] ''Ελληνική Πολιτεία'') - historyczne państwo w dziejach [[Grecja|Grecji]], istniało w latach [[1941]]-[[1944]].
 
Państwo Greckie powstało po kapitulacji wojsk greckich wobec agresji [[III Rzesza|III Rzeszy]] i [[Zjednoczone Królestwo Włoch|Włoch]]. Król [[Jerzy II Grecki]] udał się na [[Kreta|Kretę]], a po ewakuacji brytyjskich wojsk do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], tam też powstał rząd emigracyjny; w Grecji rozpoczęto natomiast okupację przy zachowaniu pozorów autonomii dla części terytorium. Powołany został nowy rząd pod kierownictwem [[Jeorios Tsolakoglu|Georgiosa Tsolakoglou]]. Kraj był podzielony na trzy strefy. Największa była strefa włoska, mniejsza, lecz ważniejsza ekonomicznie, strefa niemiecka. Tereny położone na północnym wschodzie i okupowane przez Bułgarów włączono do [[Carstwo Bułgarii|Carstwa Bułgarii]], ich ludność poddając drastycznej bułgaryzacji. W przypadku niektórych miejscowości, niegdyś w znacznej mierze bułgarsko-języcznych, a później zasiedlonych przez [[Wymiana ludności między Grecją i Turcją|greckich ekspatriantów z Azji Mniejszej]], uciekano się nawet do eksterminacji cywilnej ludności greckiej<ref>[[Emeis oi Ellines]].</ref>. Bułgarskie władze nie zezwalały na przejazd Greków, spoza swej strefy, przez zajęte przez Bułgarię terytorium, zablokowały współpracę gospodarczą z resztą okupowanej Grecji i odmawiały zgody na powrót do domów greckich [[jeniec wojenny|jeńców wojennych]], zwalnianych z niemieckiej lub z włoskiej niewoli. Rząd kolaboracyjny dysponował więc pewnym wpływem jedynie na terenach okupacji niemieckiej i włoskiej.
 
W okupowanej Grecji, podobnie jak w innych okupowanych krajach, przeprowadzono też eksterminację [[Żydzi|Żydów]]. Część aresztowanych przewożono, z celem zagłady, poza Grecję, m.in. do [[Auschwitz-Birkenau]]. W zbrodniach tych uczestniczyli członkowie greckich, faszystowskich organizacji wojskowych i paramilitarnych, sami stając się jednocześnie celem skutecznego odwetu greckiego [[ruch oporu|ruchu oporu]]<ref>Odwet ze strony ruchu oporu - porównaj hasła [[Narodowa Socjalistyczna Organizacja Patriotyczna]] i [[Bataliony Bezpieczeństwa]].</ref>.
 
Kolaboracyjne państwo utworzyło też [[siły zbrojne]]. Były to [[Bataliony Bezpieczeństwa]], liczące, zależnie od okresu, 12,5 - 22 tysięcy żołnierzy i według wielu źródeł, składające przysięgę na wierność [[Adolf Hitler|Adolfowi Hitlerowi]] oraz całkowite posłuszeństwo niemieckiemu dowództwu<ref>[http://pl.wikisource.org/wiki/Przysi%C4%99ga_Batalion%C3%B3w_Bezpiecze%C5%84stwa_(Grecja,_1942-1944) tekst przysięgi batalionów bezpieczeństwa na Wikiźrodłach].</ref>. Faktem jest, że taka przysięga istniała, natomiast trudno jest dowieść, kto z żołnierzy Batalionów Bezpieczeństwa ją złożył, a kto nie. Bataliony Bezpieczeństwa zajmowały się wspieraniem egzekucji [[kontyngent]]u na rzecz III Rzeszy oraz zwalczaniem greckiego ruchu oporu, zwłaszcza lewicowego. Zarzuca się im popełnienie licznych zbrodni wojennych.
 
W okresie istnienia Państwa Greckiego zmarło z głodu około 300 tysięcy mieszkańców Grecji. Nie można jednak całością odpowiedzialnościodpowiedzialnością za ten fakt obarczyć kolaboracyjnego rządu. Coroczny w Grecji duży import żywności, w latach wojny uniemożliwiła brytyjska [[blokada morska]]<ref>źródłoŹródło: "[[Emeis oi Ellines]] - Historia Wojen Współczesnej Grecji"Grecji” -uniwersytecka praca zbiorowa.</ref>.
 
Poniesione przez Państwo Greckie straty materialne stanowiły 33-krotność produktu krajowego brutto, z roku1946 1946rr. W szczególności, inflacja osiągnęła 15. 000. 000%, gdy wymuszono na Państwie Greckim formalne, międzypaństwowe pożyczki - pieniężne, przemysłowe i surowcowe, spłacane następnie greckim pieniądzem, emitowanym inflacyjnie w mennicy, pozostającej pod kontrolą Niemiec. RFN uchyla się od uregulowania należności. <ref>[http://www.contra-xreos.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=146:on-the-german-occupation-loan-from-greece&catid=8:articles-english&Itemid=12 Artykuł Tasosa Iliadakisa], wykładowcy akademickiego, specjalisty z zakresu matematyki, socjologii i nauk politycznych, uczestnika międzynarodowych konferencji, poświęconych tematyce zadłużenia. </ref> .
 
W październiku-listopadzie [[1944]] nastąpiła ewakuacja wojsk niemieckich z Grecji, do [[Ateny|Aten]] powrócił mianowany przez króla, zatwierdzany przez Brytyjczyków rząd. Brytyjczycy mianowali następnie kolejnych premierów, a faktycznie jeszcze przez około półtora roku Grecja pozostawała pod władzą brytyjskiego dowódcy wojskowego. Przywódców kolaboracyjnego rządu aresztowano, nie zostali jednak surowo ukarani pozostali, gorliwi kolaboranci. W szczególności nie ukarano niemal nikogo z żołnierzy Batalionów Bezpieczeństwa, a znaczną ich część przyjęto do służby w organach bezpieczeństwa odrodzonego państwa, tworzonych od 1945 roku. Wywołało to silne podziały w społeczeństwie. Stosunek do kolaborantów był jednym z ognisk zapalnych i przyczyn wybuchu [[Wojna domowa w Grecji|greckiej wojny domowej]].
Poniesione przez Państwo Greckie straty materialne stanowiły 33-krotność produktu krajowego brutto, z roku 1946r. W szczególności, inflacja osiągnęła 15.000.000%, gdy wymuszono na Państwie Greckim formalne, międzypaństwowe pożyczki - pieniężne, przemysłowe i surowcowe, spłacane następnie greckim pieniądzem, emitowanym inflacyjnie w mennicy, pozostającej pod kontrolą Niemiec. RFN uchyla się od uregulowania należności. <ref>[http://www.contra-xreos.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=146:on-the-german-occupation-loan-from-greece&catid=8:articles-english&Itemid=12 Artykuł Tasosa Iliadakisa], wykładowcy akademickiego, specjalisty z zakresu matematyki, socjologii i nauk politycznych, uczestnika międzynarodowych konferencji, poświęconych tematyce zadłużenia. </ref>
 
 
W październiku-listopadzie [[1944]] nastąpiła ewakuacja wojsk niemieckich z Grecji, do [[Ateny|Aten]] powrócił mianowany przez króla, zatwierdzany przez Brytyjczyków rząd. Brytyjczycy mianowali następnie kolejnych premierów, a faktycznie jeszcze przez około półtora roku Grecja pozostawała pod władzą brytyjskiego dowódcy wojskowego. Przywódców kolaboracyjnego rządu aresztowano, nie zostali jednak surowo ukarani pozostali, gorliwi kolaboranci. W szczególności nie ukarano niemal nikogo z żołnierzy Batalionów Bezpieczeństwa, a znaczną ich część przyjęto do służby w organach bezpieczeństwa odrodzonego państwa, tworzonych od 1945 roku. Wywołało to silne podziały w społeczeństwie. Stosunek do kolaborantów był jednym z ognisk zapalnych i przyczyn wybuchu [[Wojna domowa w Grecji|greckiej wojny domowej]].
 
== Zobacz też ==
{{Commonscommonscat|Category:Greece in World War II|Grecja w czasie II wojny światowej}}
* [[Wojna grecko-włoska 1940–1941]]
* [[Kampania bałkańska 1941]]
Linia 108 ⟶ 107:
* [http://books.google.fr/books?id=OUb44s1ptrAC&pg=PA44&lpg=PA44&dq=%22tsolakoglou%22%22greek+monarchy%22&source=bl&ots=bIw5ccA_AN&sig=0BiR4osexE-CqmDEx9hKQHMe40A&hl=fr&ei=HJeiSvbWK8-b4ga3uMjvCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5#v=onepage&q=%22tsolakoglou%22%22greek%20monarchy%22&f=false Bernhard R. Kroener, Germany and the Second World War Volume V/II, Oxford University Press, 2003, p. 44]
* [http://books.google.fr/books?id=Vu2i13Yq60QC&pg=PA38&dq=withered+vine+collaborators#v=onepage&q=collaborators&f=false Charles R. Schrader, The withered vine: logistics and the communist insurgency in Greece, 1945-1949, Greenwood Press, 1999, p. 38]
* [[Emeis oi Ellines]] – ''ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ. Πολεμική Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας'' – grecka, uniwersytecka praca zbiorowa, Historia Wojen Współczesnej Grecji, wyd. Skai Biblio 2008 ISBN 978-960-6845-15-4.
 
{{Commons|Category:Greece in World War II|Grecja w czasie II wojny światowej}}
 
[[Kategoria:Historia Grecji 1941-1944|!]]