Wikipedia

Gułag: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Boty
391 617 edycji
m Poprawa linków wewn., dr. red. przy użyciu AWB
Linia 1:
{{Inne znaczenia|systemu obozów pracy przymusowej w ZSRR|[[Gułag (utwór)|utwór „Gułag”]]}}
[[Plik:Gulag Location Map.png|thumb|upright=1.3|Mapa obozów Gułagu w [[ZSRRZwiązek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich]] w latach 1923-1961]]
'''Gułag, GUŁag''' (zapis dopuszczalny: GUŁAG) – system obozów [[Roboty przymusowe|pracy przymusowej]] w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], w którym więźniami byli zarówno przestępcy kryminalni, jak i osoby uznawane za społecznie niepożądane lub politycznie podejrzane. Słowo jest [[skrótowiec|akronimem]] rosyjskiej nazwy instytucji zarządzającej tym systemem: Главное управление исправительно-трудовых лагерей и колоний ('''''G'''ławnoje '''u'''prawlenije isprawitielno-trudowych '''łag'''ieriej i kolonij'', Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy). W rzeczywistości, w różnych okresach, instytucja ta nosiła różne nazwy. Jako synonim stosowane jest określenie '''łagry''' od rosyjskiego słowa ''obóz'' (лагерь, ''[[łagier]]''). Niekiedy spotyka się nieprawidłowe użycie terminu „gułag” w znaczeniu „łagier” (pojedynczy).
 
Linia 58:
Niewielka część obozów, tzw. ''[[szaraszka|szaraszki]]'', posiadała wyższy standard życia od reszty obozów. Szaraszki były unikatowymi na skalę światową obozami pracy niewolniczej, w których prowadzono badania naukowe i opracowywano nowe rozwiązania techniczne. Naukowcy odsiadujący wyroki w szaraszkach pracowali anonimowo, przekazując wyniki swoich badań „oficjalnym” naukowcom, którzy potem prezentowali je światowej opinii jako swoje własne. Wykonywano też w nich badania ściśle tajne, których ze względów etycznych i prawnych nie można było wykonywać oficjalnie, np. prace nad bronią chemiczną, atomową, bakteriologiczną.
 
[[AleksanderAleksandr Sołżenicyn]] w książce ''[[Archipelag GUŁag]]'' szacuje, że w obozach tego systemu uśmiercono od początku rewolucji do roku 1956 ok. 60 milionów ludzi. Dokładniejsze są szacunki historyka [[Robert Conquest|Roberta Conquesta]], podającego w książce ''Wielki Terror'' liczbę 42 milionów ludzi, którzy zginęli bezpośrednio w obozach (ich zgony zostały oficjalnie „zaksięgowane” przez służby obozowe), oraz trudną do oszacowania (od 10 do nawet 30 milionów) liczbę ludzi, którzy nie zmarli w samych obozach, lecz w trakcie transportu oraz na skutek chorób i wycieńczenia już po wypuszczeniu z obozów. Robert Conquest (na podstawie danych archiwalnych) podaje też liczbę osób, które przewinęły się przez te obozy: w latach 1931-1932 w obozach przebywało stale około 2 miliony ludzi, w latach 1933-1935 – 5 milionów, w latach 1935-1936 – 6 milionów. W czasie drugiej wojny światowej nastąpił gwałtowny rozwój obozów i w latach 1942-1953 przebywało w nich już stale ok. 10-12 milionów ludzi, czyli mniej więcej 5% całej populacji ZSRR.
 
== Bunty więźniów ==
Linia 93:
 
== Bibliografia, literatura (wybór) ==
* [[AleksanderAleksandr Sołżenicyn]] ''Archipelag Gułag 1918-1956'', Poznań 2008, ISBN 978-83-7510-343 (tomy 1-3)
* [[Anne Applebaum|Applebaum Anna]] „Gulag. A History”, New York 2003, ISBN 0-7679-0056-1, wyd. polskie ''Gułag'', Warszawa 2005, ISBN 83-7391-304-1.
* [[Stanisław Ciesielski (historyk)|Ciesielski Stanisław]] ''GUŁag. Radzieckie obozy koncentracyjne 1918-1953'', Warszawa 2010, Wyd. [[Instytut Pamięci Narodowej]], ISBN 978-83-7629-203-8.
Linia 110:
* [[Anatol Krakowiecki]] ''Książka o Kołymie'', wyd. 2, London 1987, wyd. Veritas ISBN 0-948202-05-X.
* Mandelsztam Nadieżda, wyd. polskie ''Nadzieja w beznadziei'', Warszawa 1997, ISBN 83-7184-856-0.
* [[AleksanderAleksandr Sołżenicyn|Sołżenicyn Aleksander]] ''Archipelag Gułag'', wyd. polskie Warszawa 1990, ISBN 83-85135-00-6.
* [[Stanisław Swianiewicz|Swianiewicz Stanisław]] ''Forced Labour and Economic Development'', London 1965, ISBN 0-313-24983-0.
* Swianiewicz Stanisław ''W cieniu Katynia'', Warszawa 1990, ISBN 83-07-02093-X.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Gułag”