Gaz ziemny: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Gaskessel gr.jpg|thumb|250px|Zbiornik na gaz ziemny]]

'''Gaz ziemny''' zwany również ''błękitnym paliwem'' – rodzaj [[paliwa kopalne]]go pochodzenia organicznego, [[gaz]] zbierający się w [[skorupa ziemska|skorupie ziemskiej]] w pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim ciśnieniem. Pokłady gazu ziemnego występują samodzielnie lub towarzyszą złożom [[ropa naftowa|ropy naftowej]] lub [[węgiel kamienny|węgla kamiennego]].

Zawartość składników jest zmienna i zależy od miejsca wydobycia, jednak głównym składnikiem stanowiącym ponad 90% gazu ziemnego jest zawsze [[metan]]. Oprócz niego mogą występować niewielkie ilości [[etan]]u, [[propan]]u, [[butan]]u i innych [[Związki organiczne|związków organicznych]] oraz mineralnych. Gaz ziemny jest bezwonny i jest [[Nawanianie THT|specjalnie nawaniany]] przed wprowadzeniem do sieci gazowej w celu ułatwienia wykrycia jego obecności w powietrzu. Gaz ziemny jest mniej szkodliwy dla środowiska niż inne źródła energii: emisja CO₂ ze spalania gazu jest do 30% mniejsza niż w przypadku ropy oraz do 60% mniejsza niż w przypadku węgla. Znacznie zredukowana jest także emisja innych [[substancja chemiczna|substancji chemicznych]], w tym [[rtęć|rtęci]], [[siarka|siarki]] oraz [[dwutlenek azotu|dwutlenku azotu]]<ref>[http://www.europagazniekonwencjonalny.pl/home/zalety-gazu-ziemnego/gaz-ziemny-wybor-czystszej-energii Gaz ziemny – wybór czystszej energii].</ref>.

Zasoby gazu ziemnego na świecie w miliardach metrów sześciennych w roku [[2001]]<ref>[http://www.giph.com.pl/bg/2003_03-04/ropa.html Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa – Biuletyn Górniczy Marzec-Kwiecień 2003 r.]</ref>:

|style="text-align:left;"| [[Ziemia|Świat]]

|style="text-align:left;"| [[Rosja]]

|style="text-align:left;"| [[Iran]]

|style="text-align:left;"| [[Katar]]

|style="text-align:left;"| [[Arabia Saudyjska]]

|style="text-align:left;"| [[Zjednoczone Emiraty Arabskie]]

|style="text-align:left;"| [[Stany Zjednoczone|USA]]

|style="text-align:left;"| [[Algieria]]

|style="text-align:left;"| [[Wenezuela]]

|style="text-align:left;"| [[Nigeria]]

|style="text-align:left;"| [[Irak]]

{{CytatD|Zasoby gazu wystarczą, aby pokryć wszystkie wyobrażalne wzrosty zapotrzebowania do 2030 r. i dużo dłużej, jednak koszty wydobycia nowych zasobów będa rosnąć w długim okresie. Na koniec 2008 r. potwierdzone złoża gazu na świecie wyniosły ponad 180 bln m³³ -– co stanowi około 60 lat produkcji na obecnym poziomie wydobycia (...) Całość światowych wydobywalnych w długim okresie zasobów gazu jest szacowana na poziomie ponad 850 bln m³³ |World Energy Outlook 2009<ref>World Energy Outlook 2009 www.worldenergyoutlook (dostęp 2009), publ. International Energy Agency.</ref>}}

! Wydobycie w mld m³<ref group="uwaga">przyjmującPrzyjmując średnią wartość opałową gazu ziemnego na 30 [[dżul|MJ]]/m³ 1 PJ odpowiada około 33 mln m³ gazu ziemnego.</ref>

|style="text-align:left;"| [[Ziemia|Świat]]

|style="text-align:left;"| [[Rosja]]

|style="text-align:left;"| [[Stany Zjednoczone|USA]]

|style="text-align:left;"| [[Kanada]]

|style="text-align:left;"| [[Algieria]]

|style="text-align:left;"| [[Iran]]

|style="text-align:left;"| [[Holandia]]

|style="text-align:left;"| [[Norwegia]]

|style="text-align:left;"| [[Uzbekistan]]

|style="text-align:left;"| [[Meksyk]]

[[Październik 2006#3 października 2006|3 października 2006]] na hurtowym rynku gazu w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] nastąpiło niespotykane wydarzenie – ceny osiągnęły po raz pierwszy w historii wartość ujemną. Producenci byli zmuszeni dopłacać odbiorcom, aby pozbyć się nadwyżek towaru. Było to związane z komercyjnym uruchomieniem nowego [[Gazociąg Langeled|gazociągu Langeled]], transportującego gaz z Norwegii do Anglii. W ramach testów wpompowano do niego dodatkowe ilości gazu, które "zalały"„zalały” Europę.

[[Plik:PL gaz ziemny złoża.png|thumb|500px400px|Złoża gazu ziemnego w Polsce (mapy koncesji geologicznych udostępnia [[Ministerstwo Środowiska]]<ref name="Mapy.koncesji">{{Cytuj stronę | url = http://www.mos.gov.pl/kategoria/260_mapy/ | tytuł = Mapy koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie oraz wydobywanie ropy naftowej, gazu ziemnego i metanu pokładów węgla kamiennego oraz bezzbiornikowe magazynowanie substancji i składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych | praca = Strona internetowa Ministerstwa Środowiska | opublikowany = www.mos.gov.pl | język = pl | data dostępu = 2013-10-07}}</ref>)]]

W [[Polska|Polsce]] gaz ziemny wydobywa się głównie na [[Podkarpacie|Podkarpaciu]] ([[Przemyśl]], [[Husów]], [[Sanok]]) i [[Zapadlisko przedkarpackie|Zapadlisku Przedkarpackim]] (wysokometanowy) w wyniku odmetanowywania kopalni [[węgiel kamienny|węgla kamiennego]] w [[Górnośląski Okręg Przemysłowy|GOP]], w [[Województwo wielkopolskie|Wielkopolskiem]] ([[Odolanów]], [[Kościan]]<ref name="Kościan.net">{{Cytuj stronę | url = http://koscian.net/Gaz_juz_oficjalny,1758.html | tytuł = Gaz już oficjalny | autor = Karina Jankowska | data = 27 lutego 2002 | praca = Kościan.net.Wybrane artykuły z Gazety Kościańskie nr 159 | język = pl | data dostępu = 2013-10-07}}</ref>, [[Grodzisk Wielkopolski]]<ref name="PGNiG.ZielGora">{{Cytuj stronę | url = http://www.zielonagora.pgnig.pl/zielonagora/onas/osrodki/grodzisk | tytuł = Ośrodek Kopalń Grodzisk Wielkopolski | praca = PGNiG S.A. | opublikowany = www.zielonagora.pgnig.pl | język = pl | archiwum = http://web.archive.org/web/20130925110019/http://www.zielonagora.pgnig.pl/zielonagora/onas/osrodki/grodzisk | zarchiwizowano = 2013-09-25 | data dostępu = 2015-06-07}}</ref>, [[Międzychód]]) oraz [[Województwo lubuskie|Lubuskiem]] ([[Drezdenko]]). Pierwsze odwierty zakończyły się powodzeniem i uruchomienie 13 kopalń planowane jest przez [[Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo|PGNiG]] już w [[2012]] roku. W ostatnim czasie rozpoczęły się nowe badania w celu potwierdzenia obecności ropy w okolicach [[Szamotuły|Szamotuł]] oraz [[Trzcianka|Trzcianki]] i [[Czarnków|Czarnkowa]].

Oprócz metod tradycyjnych, w Polsce istnieją także możliwości niekonwencjonalnego uzyskiwanie gazu ziemnego. Może to być [[metan ze złóż węgla]], [[gaz z łupków|metan z łupków]] oraz gaz wydobywany izolowanych porów skalnych<ref>[http://www.europagazniekonwencjonalny.pl/home/gazie-niekonwencjonalnym/o-gazie-niekonwencjonalnym O gazie niekonwencjonalnym].</ref>. Zasoby takie szacuje się na 1,5–3 bln metrów sześciennych. W roku 2010 rozpoczęły się prace poszukiwawcze, które w perspektywie kilku lat dadzą odpowiedź czy takie złoża istnieją. Złoża konwencjonalne są szacowane na 98 mld metrów sześciennych<ref>{{cytuj stronę |url=http://wiadomosci.wp.pl/kat,18032,title,Amerykanie-Polacy-siedza-na-skarbie;-Rosja-zaniepokojona,wid,11898338,wiadomosc.html?ticaid=1989e&_ticrsn=3 |tytuł=Amerykanie: Polacy siedzą na skarbie; Rosja zaniepokojona |data=27 stycznia 2010 |opublikowany=Wirtualna Polska}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/1,33181,7649470,_WSJ___Nowe_sposoby_wydobycia_gazu_zmienia_geopolityke.html |tytuł=Nowe sposoby wydobycia gazu zmienią geopolitykę w Europie |data=15 marca 2010 |opublikowany=WSJ | archiwum = http://web.archive.org/web/20100314163411/http://gospodarka.gazeta.pl:80/gospodarka/1,33181,7649470,_WSJ___Nowe_sposoby_wydobycia_gazu_zmienia_geopolityke.html | zarchiwizowano = 2010-03-14| data dostępu = 2015-02-02}}</ref>.

Gaz ziemny docierający do końcowego użytkownika znacznie się różni od składu gazu wydobywanego. Większość dostarczanego gazu to jest tzw. gaz wysokometanowy, ale gaz surowy zanim zostanie wtłoczony do rurociągów musi zostać oddzielony od innych frakcji węglowodorów i oczyszczony z zanieczyszczeń. Niektóre węglowodory takie jak etan, propan, butan są bardzo wartościowe jako niezależne produkty, ale nie mogą być tłoczone gazociągami ze względu na tendencję do skraplania się. W surowym gazie ziemnym występują też para wodna, hel, siarka i siarkowodór, dwutlenek węgla, resztki ropy (zwłaszcza przy gazie towarzyszącym wydobywaniu ropy naftowej). Instalacje do przetwórstwa gazu ziemnego nie wymagają aż tak dużych nakładów jak rafinerie ropy naftowej, ale wraz z całą infrastrukturą przesyłową są one na tyle wysokie w przypadku gazu towarzyszącego wydobywaniu ropy naftowej, że często firmy wydobywcze wolą surowy gaz spalić niż przetworzyć i przesłać rurociągami lub w postaci gazu skroplonego do końcowego użytkownika<ref>[http://web.archive.org/web/20131107041226/http://www.naturalgas.org:80/naturalgas/processing_ng.asp naturalgas.org].</ref>. Redukcja nieuzasadnionego spalania surowego gazu ziemnego jest jedną z trosk [[Bank Światowy|Banku Światowego]] mającą na celu ochronę środowiska naturalnego i redukcję emisji dwutlenku węgla<ref>[ http://web.archive.org/web/20140806093353/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTOGMC/EXTGGFR/0,,menuPK:578075~pagePK:64168427~piPK:64168435~theSitePK:578069,00.html

Kategorie (++): (+) Global Gas Flaring Reduction Partnership].</ref>.

== Substitute natural gas – zastępczy gaz ziemny<ref>[http://www.drewnozamiastbenzyny.pl/sng-sztuczny-gaz-ziemny/ SNG – sztuczny gaz ziemny].</ref> ==

* oczyszczenie surowca, a następnie usunięcie z niego składników, których zawartość spowoduje niespełnienie norm jakości (przede wszystkim składników niepalnych obniżających wartość opałową i pary wodnej) i wprowadzenie go jako jedynego paliwa do sieci przesyłowej.

Wykorzystanie zastępczego gazu ziemnego z jednej strony pozwala na utylizację niekiedy uciążliwego odpadu (gaz wysypiskowy), a z drugiej na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i niezależności od importu.