Sekta: Różnice pomiędzy wersjami

'''Sekta''' (od [[Łacina|łac.]] ''secta'' – kierunek, droga, postępowanie, zasady, stronnictwo, nauka, od ''sequi'' – iść za kimś, postępować, towarzyszyć lub łac. ''seco'', ''secare'' – odcinać, odrąbywać, odcinać się od czegoś) – pierwotnie [[grupa społeczna]] powstała na skutek rozłamu ([[schizma|schizmy]]) wśród wyznawców jakiejś [[ideologia|ideologii]] lub grupa kultowa powołana po doświadczeniu religijnym jej założyciela<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Libszowska-Żółtkowska|imię = Maria|autor = |autor link = |inni = |tytuł = Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce | url = |wydanie = 1|wydawca = VERBINUM|miejsce = Warszawa|rok = 2001|strony = 9|rozdział = Wprowadzenie | seria = Mały słownik|id = |isbn = 83-7192-112-8|oclc = |doi = |cytat =}}</ref>. Jeden z trzech typów organizacji religijnej (obok [[Kościół (organizacja)|kościoła]] i [[Denominacja (religia)|denominacji religijnej]])<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Libszowska-Żółtkowska|imię = Maria|autor = |autor link = |inni = |tytuł = Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce | url = |wydanie = 1|wydawca = VERBINUM|miejsce = Warszawa|rok = 2001|strony = 8|rozdział = Wprowadzenie | seria = Mały słownik|id = |isbn = 83-7192-112-8|oclc = |doi = |cytat =}}</ref>. Współcześnie termin sekta ma pejoratywne konotacje w języku potocznym. Dlatego [[socjologia religii|socjologowie religii]] wypracowali równoznaczne a neutralne określenie [[Nowe ruchy religijne|nowy ruch religijny]]. Ustawodawstwo polskie posługuje się natomiast pojęciem [[związek wyznaniowy]], pojęcie sekta w nim nie występuje.

[[Psychologia|Psychologowie]] w licznych publikacjach dotyczących działalności wybranych sekt (określanych zamiennie takimi określeniami jak „nowe ruchy religijne”, „ruchy parareligijne”, „sekty”, „ruchy kultowe”, „kulty”) ostrzegają, iż efektem nieprzemyślanego uczestnictwa w ich działalności, zamiast rozwoju -– może się stać destrukcja osobowości, przejawiająca się w zniszczeniu dotychczasowych cech osoby, jej funkcji w rodzinie i społeczeństwie{{r|Raport}}. Oznakami destrukcji osoby uczestniczącej w takiej działalności może być gwałtowna zmiana wyznawanych przez daną osobę wartości, obniżenie potencjału i elastyczności umysłowej oraz zachowanie przejawiające się posługiwaniem się ustalonymi stereotypami reakcji psychicznych{{r|Raport}}.

W oficjalnych dokumentach Kościoła [[Watykan|Stolica Apostolska]] w wydanym w 1986 roku raporcie „Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie”<ref>[http://religie.wiara.pl/index.php?grupa=6&cr=3&kolej=0&art=1035800779&dzi=1035559640&katg= Raport Stolicy Apostolskiej -– Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie. 2006]</ref> dystansuje się od zwykłego zwalczania sekt, nakazując dialog z nowymi ruchami religijnymi w duchu tolerancji i szacunku dla osoby ludzkiej. Dokument jednocześnie stwierdza, iż dialog ten może być utrudniony, gdyż zachowania i metody niektórych sekt mogą wywierać destrukcyjny wpływ na osobowości, przyczyniać się do dezintegracji rodzin i społeczności, zaś ich doktryny często bywają bardzo odległe od nauczania [[Jezus Chrystus|Chrystusa]] i Kościoła.

W ''Kodeksie Prawa Kanonicznego'' (Kan. 751<ref>[http://www.archidiecezjazaufaj.lodz.pl/czytelnicom/prawo-kanoniczne/k3wst53.html Kodeks Prawa Kanonicznego -– Kan. 751]</ref>) kościoła katolickiego funkcjonuje terminologia, która jest używana w odniesieniu do zagadnienia odstępstwa od jego doktryn i dogmatów:

Zdaniem protestanckich religiologów i socjologów, zwłaszcza anglosaskich, sektę znamionuje antypatriotyczna postawa, wrogi stosunek do państwa, zabrania składania przysięgi, udziału w wyborach, służby wojskowej, itp. [[Helmut Richard Niebuhr|Niebuhr]], protestancki teolog i religiolog, moralny autorytet Ameryki, w miejsce tradycyjnego podziału sekta -– kościół, zaproponował trójpodział: sekta, [[Wyznanie|denominacja]], kościół. Podział ten bazuje na obserwacji amerykańskiej rzeczywistości religijnej. W 1929 roku Niebuhr zauważył, że kościoły ewangelikalne nie spełniają już dłużej kryteriów sekty, jakkolwiek w niektórych punktach nie spełniają jeszcze kryteriów kościoła. Denominację cechuje sformalizowany rytuał, aby pełnić funkcje religijne trzeba mieć przygotowanie zawodowe, tolerancja wobec innych wyznań i chęć współpracy z nimi, przestaje przypisywać sobie jedynozbawczość, popiera patriotyzm. Sekta natomiast zawsze zachowuje agresywny charakter<ref>{{Cytuj książkę | autor = Helmut Richard Niebuhr | tytuł = The Social Sources of Denominationalism | miejsce = New York | rok = 1963 | strony = 19-20}}</ref>. Zdaniem Bryana Ronalda Wilsona sekta staje się denominacją w chwili odrzucenia wrogiej postawy względem instytucji państwa. Zazwyczaj dzieje się to w drugiej generacji, jednak nie zawsze<ref>B. R. Wilson, ''Religious Sects'', London 1971; cyt. za: Romuald Łukaszyk, ''Denominacja'', EK, t. 4, kol. 1173. </ref>.