Günther von Kluge: Różnice pomiędzy wersjami

|stopień = [[marszałek polny|feldmarszałek]]

|lata służby = [[1901]] - [[1944]]

|stanowiska = d-ca 3. Pułku Artylerii, szef sztabu 1. Dywizji Kawalerii, d-ca 2. Pułku Artylerii, d-ca artylerii III Korpusu, głównodowodzący Heeresgruppe 6, d-ca VI Okręgu Wojskowego, d-ca 4. Armii, d-ca [[Grupa Armii Środek„Środek”|Grupy Armii "Środek"„Środek”]], d-ca [[Grupa Armii D|Grupy Armii "D"„D”]], Naczelny Dowódca Frontu Zachodniego, d-ca [[Grupa Armii B|Grupy Armii "B"„B”]]

|odznaczenia = {{order|EK|KRLM}} {{order|EK|11939}} {{order|EK|21939}} [[Plik:DEU Ehrenkreuz des Weltkrieges Frontkaempfer BAR.svg|40px|Krzyż Honoru za Wojnę 1914/1918 (dla Frontowców)]] [[Plik:Anschluss_Medal_BarAnschluss Medal Bar.PNG|40px|link=Medal Pamiątkowy 13 marca 1938|Medal Pamiątkowy 13 marca 1938]] [[Plik:DEU_Sudetenland_MedalDEU Sudetenland Medal.jpg|40px|link=Medal Pamiątkowy 1 października 1938|Medal Pamiątkowy 1 października 1938]] [[Plik:DEU_Ostmedaille_BARDEU Ostmedaille BAR.svg|40px|link=Medal za Kampanię Zimową na Wschodzie 1941/1942|Medal za Kampanię Zimową na Wschodzie 1941/1942]] {{order|ORH|OKMW}} {{order|EK|1}} {{order|EK|2}} [[Plik:Ord.Merit.Mil.Bavaria.PNG|40px|Wojskowy Order Zasługi (Bawaria)]] [[Plik:WendischeKrone.Order.gif|40px|Wojskowy Krzyż Zasługi (Meklemburgia-Schwerin)]] {{order|OŻK}} {{order|KZW}} </br /> [[Plik:DEU_Wound_Badge_1918_Black_BARDEU Wound Badge 1918 Black BAR.png|40px|link=Odznaka za Rany|Odznaka za Rany w czerni]]

'''Günther Hans von Kluge''' (ur. [[30 października]] [[1882]] w [[Poznań|Poznaniu]], zm. [[19 sierpnia]] [[1944]] na autostradzie w okolicach [[Metz]]u) – [[marszałek polny|feldmarszałek]] [[Wehrmacht]]u.

W 1932 był dowódcą artylerii III Korpusu w [[Berlin]]ie. Do stycznia 1933 był [[pułkownik]]iem, a po dojściu [[Adolf Hitler|Hitlera]] i [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] do władzy zaczął awansować. W tym też roku mianowany [[generał]]em majorem, a w kwietniu 1934 generałem porucznikiem. Od 1936 jako generał artylerii, zaś w grudniu 1938 został mianowany Głównodowodzącym Heeresgruppe 6 i brał udział w zajęciu [[Sudety|Sudetów]] przez wojska niemieckie podczas agresji na [[Czechosłowacja|Czechosłowację]]. We wrześniu tego roku objął dowództwo VI Okręgu Wojskowego . W marcu 1938 – po styczniowym kryzysie [[Werner von Blomberg|Blomberg]] – [[Werner von Fritsch|Fritsch]] pozbawiony dowództwa. Do czynnej służby został powołany w momencie wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]]. Przed wybuchem II wojny światowej mianowany dowódcą 4 armii.

16 maja 1940 jego armia rozwija manewr, którego celem jest otoczenie Anglików we [[Francja|Francji Północnej]] i [[Belgia|Belgii]]. W trzy dni później kwaterował w [[Le Nouvion]], na terenie zamku [[Burbonowie|Bourbonów]]. Kilka następnych dni spędził wraz ze sztabem na zamku [[Linciaux]], następnie dowodzone przez niego oddziały złamały francuski opór na rzece [[Risle]] i przekroczyły [[Somma (rzeka)|Sommę]]. 19 lipca 1940 po zwycięstwie wojsk niemieckich w [[Kampania francuska 1940|bitwie o Francję]] został mianowany przez [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]] wraz z jedenastoma innymi generałami Wehrmachtu [[Feldmarszałekmarszałek polny|feldmarszałkiem]]. Podczas walk we Francji jego armia ulokowała się na północ od 12 Armii, której "pancerną„pancerną pięścią"pięścią” była 5 Dywizja Pancerna. 17 maja przybył do sztabu 7 Dywizji Pancernej, aby uzgodnić z [[Erwin Rommel|Rommlem]] dalsze działanie. 24 maja grupa Klugego mająca 40 dywizji przystąpiła do zabezpieczenia uderzenia na [[Paryż]] wzdłuż Sommy do [[La Fer]]e, aż do wybrzeża morskiego.

W 1941, podczas [[Atak Niemiec na ZSRR|agresji III Rzeszy na ZSRR]] był dowódcą [[4 Armia (III Rzesza)|4 Armii]], która dotarła do bram [[Moskwa|Moskwy]] tak blisko, że na początku grudnia 1941 jej oficerowie mogli (przez [[lornetkaLorneta|lornetki]]) widzieć na własne oczy [[Kreml moskiewski|Kreml]]. [[6 października]] [[1941]] wraz z 9 Armią gen. Straussa jego formacje okrążyły pod Wiaźmą część sił lewego skrzydła Frontu Zachodniego oraz Frontu Odwodowego. W tym też roku przyjął osobisty prezent Hitlera w postaci 250 000 marek. 16 grudnia 1941 objął dowództwo nad [[Grupa Armii Środek„Środek”|Grupą Armii Środek]]. Miejsce to zajął po fedmarszałku [[Fedor von Bock|von Bocku]]. Później otrzymał on za zasługi na froncie wschodnim nagrodę 400 tys. Reichsmarek. Za otrzymane pieniądze kupił sobie nieduży majątek na Dolnym [[Śląsk]]u.

Podczas [[Bitwa na Łuku Kurskim|bitwy na Łuku Kurskim]] (5 lipca 1943) na pozycje Armii Czerwonej od północy nacierała [[Grupa Armii „Środek”|Grupa Armii Środek]] pod jego dowództwem. Trzy dni po [[Operacja Husky|inwazji brytyjsko-amerykańskiej na Sycylię]], [[Adolf Hitler|Hitler]] rozkazał von Klugemu przerwać bitwę pod Kurskiem. W ostatniej dekadzie września wycofał on wojska ze [[Smoleńsk]]a w obawie przed okrążeniem. W listopadzie 1943 został usunięty z zajmowanego stanowiska za krytykę decyzji Hitlera. 27 października miał wypadek samochodowy, na skutek którego trafił do szpitala. Oficjalnie podano, że ten fakt był powodem opuszczenia stanowiska dowódcy Grupy Armii Środek.

Latem [[1944]] został mianowany dowódcą [[Grupa Armii D|Grupy Armii "D"„D”]]. Od 3 lipca 1944 walczył już na zachodzie. Został mianowany Naczelnym Dowódcą Frontu Zachodniego. Objął to stanowisko po feldmarszałku von [[Gerd von Rundstedt|Rundstedcie]] odwołanym [[30 czerwca]] [[1944]]. Tego też dnia odbyło się w [[La Roche-Guyon]] pierwsze spotkanie Klugego z Rommlem.

Według danych [[Sicherheitsdienst|SD]] z 1944 Kluge przez całe życie był związany z (surowo zabronionym w III Rzeszy) [[Wolnomularstwo|wolnomularstwem]] i korzystając z tych kontaktów pertraktował z [[Alianci II wojny światowej|aliantami]]. Przykładem tego może być zgoda na rozejm w celu wymiany rannych jeńców oraz personelu medycznego (pielęgniarek i "„[[Blitzmädel]]"”) oraz zwłok poległych wyższych oficerów.

16 lipca podpisał wraz z Rommlem "ultimatum"„ultimatum” dla Hitlera, w którym przedstawił sytuację frontu zachodniego. Był wmieszany w spisek z [[20 lipca]], uczestniczył w "sprzysiężeniu„sprzysiężeniu generałów"generałów”. Na froncie zachodnim do końca pertraktował z Anglikami i Francuzami o zawarcie pokoju. Zawieszenie działań miało być pierwszą fazą. Jego wojsko miało objąć pełną władzę na obszarach frontowych oraz terytoriach pasa reńskiego. Von Kluge chciał stać się namiestnikiem Rzeszy dla obszarów przez siebie kontrolowanych. Na wieść o zamachu na Hitlera zakazywał bombardowań Anglii rakietami V1. Poinformował on centralę spisku [[20 lipca]] 1944 (gen. [[Ludwig Beck|Ludwika Becka]]), że Adolf Hitler uniknął śmierci. Po zamachu na życie Hitlera miał zostać dowódcą frontu wschodniego. Chciał stworzyć silniejszy front zachodni z Grup Armii "G"„G” i "B"„B” które miały oprzeć się na południu o granicę szwajcarską. Po udaniu się Rommla na kurację czaszki, obejmuje dowództwo nad [[Grupa Armii B|Grupą Armii B]] (19 lipca). 20 lipca odwiedził Rommla w szpitalu. 1 sierpnia 3 Amerykańska Armia dowodzona przez gen. [[George Patton|Pattona]] zdobyła [[Avranches]]. Kluge już wówczas usilnie prosił Hitlera o umożliwienie mu wycofania wojsk za linię [[Sekwana|Sekwany]] w celu uniknięcia okrążenia. Jednak Hitler nie przyjmował tego do wiadomości. 4 sierpnia Hitler wydał zarządzenie o przeprowadzeniu kontrofensywy pod kryptonimem "Luttich"„Luttich”. Jej zadanie polegało na odcięciu amerykańskiej 3 A od jednostek 1 A. Ofensywa ruszyła trzy dni później, lecz jedynym sukcesem wojsk Klugego było zdobycie [[Mortain]]. Tego też dnia wojska kanadyjskie rozpoczęły atak na odcinku bronionym przez 12 dyw. panc. [[Schutzstaffel|SS]] i 89 dyw. piech. [[11 sierpnia]] część [[Grupa Armii B|Grupy Armii B]] znalazła się w kotle. 15 sierpnia 1944 został usunięty ze stanowiska dowódcy frontu "West"„West”. Aresztowany [[16 sierpnia]] przez [[Jürgen Stroop|Jürgena Stroopa]] i przewieziony do [[Dombasle sur Heurthe]] w Lotaryngii.

Zdania historyków co do śmierci Klugego są podzielone, większość – m.in. brytyjski historyk Robert S. Wistrich – podaje, że von Kluge popełnił [[samobójstwo]] podczas podróży z Paryża do Metzu, rozgryzając fiolkę z cyjankiem ([[18 sierpnia]]). Według relacji Jürgena Stroopa<ref>Relacja Stroopa:[[Kazimierz Moczarski]], ''Rozmowy z katem'', Warszawa 1985 ISBN 83-06-00996-7 s. 378-381.</ref> [[19 sierpnia]] 1944 feldmarszałek został zamordowany, przy czym upozorowano samobójstwo. W pożegnalnym liście z 18 sierpnia 1944 von Kluge wyraził jednak podziw dla wielkości Hitlera oraz swą dozgonną wierność, wzywając jednocześnie Führera do zakończenia wojny:

''Nie wiem, czy feldmarszałek [[Walther Model|Model]], człowiek o sprawdzonych umiejętnościach, może jeszcze uratować sytuację. Z całego serca życzę mu powodzenia. Ale jeśli mu się nie uda (...), wzywam pana do zakończenia wojny''<ref>Newton Steven H., Feldmarszałek Walther Model. Ulubiony dowódca Hitlera, Wydawnictwo Amber, Warszawa 2007, s. 214</ref><ref>według innego tłumaczenia ''Mein Führer, proszę się zdecydować na zakończenie wojny''</ref> (''"Mein„Mein Führer, entschließen Sie sich, den Krieg zu beenden"beenden”'').

Podczas kampanii na wschodzie, na terytorium Polski i ZSRR, podległe Güntherowi von Kluge oddziały [[Wehrmacht]]u dokonywały szeregu [[zbrodnieZbrodnia wojennewojenna|zbrodni wojennych]] (m.in. rozstrzeliwanie radzieckich jeńców wojennych), za które Kluge ponosi współodpowiedzialność{{fakt|data=2010-03}}.

* Krzyż Rycerski [[Order Rodu Hohenzollernów|Orderu Rodu Hohenzollernów]] z Mieczami na Wojennej Wstędze

* [[Krzyż Zasługi Wojskowej (Austria)|Krzyż Zasługi Wojskowej]] III Klasy z Dekoracją Wojenną (Austro-Węgry)

Jego prawdziwe nazwisko to Günther von Kluge, ale jeszcze w szkole oficerskiej koledzy nazywali go "der„der kluge Hans"Hans” (łebski gość), co było z jednej strony grą słów z nazwiskiem, a z drugiej wyrażało podziw dla jego zdolności. Z czasem von Kluge dodał ów przydomek do nazwiska i używał go jak drugiego imienia.

{{DEFAULTSORTSORTUJ:Kluge, Günther von}}