Deinocheir: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dr.red.
Linia 53:
Ubóstwo znanych pozostałości deinocheira utrudniało lepsze zrozumienie zwierzęcia przez prawie pół wieku. Literatura naukowa często opisywała go jako najbardziej „enigmatycznego”, „zagadkowego” i „dziwacznego” z dinozaurów<ref name=nature13874/><ref name="kobayashi&barsbold2006"/><ref name="bell2012" />. Holotypowe kończyny górne weszły w skład podróżującej wystawy skamielin mongolskich dinozaurów, przemierzającej różne kraje<ref name="casts"/>. W 2012 Phil R. Bell, [[Philip J. Currie]] i Yuong-Nam Lee ogłosili odkrycie dodatkowych elementów holotypowego okazu, w tym fragmentów gastraliów, które odnalazł koreańsko-mongolski zespół w tym samym kamieniołomie w 2008. Ślady ugryzień na dwóch gastraliach zidentyfikowano jako [[tarbozaur]]ze. Zaproponowano uznać to za argument za rozkawałkowaniem holotypowego okazu<ref name="bell2012" />.
 
W 2013 przed doroczną konferencją [[Society of Vertebrate Paleontology]] Lee, Barsbold, Currie i współpracownicy ogłosili odkrycie dwóch nowych okazów deinocheira. Przetrzymywane przez Mongolską Akademię Nauk, dwa bezgłowe osobniki oznakowano MPC-D 100/127 i MPC-D 100/128. MPC-D 100/128 to podrostek znaleziony przez naukowców ''Altan Ula IV'' (43°36,091 N, 100°27,066 E) w obrębie Formacji Nemegt podczas Korea-Mongolia International Dinosaur Expedition w 2006, jednak wcześniej zdążyli go zniszczyć handlarze skamieniałości. Kolejny okaz, MPC-D 100/127, naukowcy znaleźli w ''Bugiin Tsav'' (43°54,025 N, 99°58,359 E) w 2009. Był nieznacznie większy od holotypu. Lewa kończyna górna pozwalała czytelnie zidentyfikować go jako deinocheira, co pomogło też zaklasyfikować wcześniej znaleziony okaz. Znalezisko również zostało wydobyte przez handlarzy, którzy zabrali czaszkę, ręce i stopę, pozostawiając pojedynczą kość palca. Okaz został zebrany prawdopodobnie po 2002, na co wskazywały pieniądze pozostawione w kamieniołomie<ref name=nature13874/><ref name="leeetal2013"/>. Currie powiedział w wywiadzie, że ich zespół realizował politykę przeszukiwania kamieniołomów po zbiorze i odzyskiwania czegokolwiek o jakimkolwiek znaczeniu. Dlatego każde nowe szczątki deinocheira były okazją do świętowania, nawet bez zabranych fragmentów. Wirtualny model deinocheira pokazany podczas prezentacji SVP wywołał aplauz zgromadzonego tłumu paleontologów. Szkocki paleontolog [[Stephen L. Brusatte]] stwierdził, że nigdy nie był tak zaskoczony, jak na prezentacji SVP, choć nowe skamieliny są rutynowo prezentowane na konferencji<ref name="natgeo2013"/>.
[[Plik:Deinocheirus Skull.JPG|thumb|Odlew czaszki okazu MPC-D 100/127 na wystawie w Monachium]]
Po ogłoszeniu odkrycia nowych okazów pojawiły się pogłoski, że zabrana czaszka trafiła do europejskiego muzeum za pośrednictwem czarnego rynku<ref name="natgeo2013"/>. Zabrane elementy rozdzielono do różnych prywatnych kolekcji w Europie. Handlarz skamielin François Escuillé wypatrzył czaszkę i kości stopy. Zawiadomił o nich belgijskiego paleontologa [[Pascal Godefroit|Pascala Godefroita]] w 2011. Podejrzewali, że szczątki należą do deinocheira. Skontaktowano się z koreańsko-mongolskim zespołem. Escuillé kolejno nabywał szczątki i ofiarował je [[Muséum des sciences naturelles de Belgique]]<ref name="Deinocheirus New Scientist"/>. Odzyskany materiał obejmował czaszkę, lewą rękę i stopę. Zespół doszedł do wniosku, że szczątki należały do okazu MPC-D 100/127, jako że pojedynczy pozostawiony paliczek stopy perfekcyjnie pasował do niewypreparowanego miejsca odzyskanej stopy. Zgadzały się barwy, a pozostałości należały do osobników o tej samej wielkości, nie było też dublujących się elementów<ref name=nature13874/>. 1 maja 2014 skamieniałości powróciły do Mongolii jako delegacja belgijskiego muzeum, podczas ceremonii prowadzonej przez Mongolską Akademią Nauk<ref name=infomongol/>. Powtórnie połączony szkielet trafił do Central Museum of Mongolian Dinosaurs w [[Ułan Bator]], razem ze szkieletem [[tarbozaur]]a, który także odzyskano po kradzieży. Amerykański paleontolog [[Thomas R. Holtz]] stwierdził w wywiadzie, że nowe pozostałości deinocheira wyglądały, jak „produkt sekretnej miłości hadrozaura i [[gallimim]]a"<ref name="Deinocheirus New Scientist"/>.
Linia 124:
Uważa się, że ''Deinocheirus'' był szeroko rozprzestrzeniony w obrębie terenów formacji Nemegt, trzy znane okazy znaleziono w odległości 50 km od siebie. Systemy rzeczne tych obszarów tworzyły odpowiednią [[nisza ekologiczna|niszę ekologiczną]] dla wszystkożernego deinocheira<ref name="nature13874"/>. Środowisko to przypominało dzisiejszą [[delta Okawango|Deltę Okawango]] ([[Botswana]]). W obrębie tamtego ekosystemu deinocheir zjadał rośliny i małe zwierzęta, w tym ryby. Mógł konkurować o drzewa z innymi dużymi dinozaurami spożywającymi pokarm roślinny, jak długoszyi teropod [[terizinozaur]], różnorodne zauropody [[tytanozaury]] i mniejszy hadrozaur [[zaurolof]]. ''Deinocheirus'' mógł konkurować z tymi roślinożercami o wysoko rosnące liście drzew, potrafił też żerować na niedostępnych dla nich źródłach pożywienia. Odkrycia terizinozaura i [[gigantoraptor]]a obok deinocheira ukazują, że te trzy grupy roślinożernych teropodów (ornitomimozaury, [[terizinozaury]] i [[owiraptorozaury]]) niezależnie osiągnęły wielkie rozmiary w późnokredowej Azji<ref name="holtz2014"/>.
 
Siedlisko obejmujące rzeki i ich okolice formacji Nemegt, które zamieszkiwał deinocheir, zapewniało dom szerokiej gamie organizmów. Znajdywano okazjonalnie skamieniałości [[mięczaki|mięczaków]], jak też różnorodnych innych zwierząt wodnych, jak ryby czy [[żółwie]]<ref name=jerzykiewiczrussell1991/>. [[Krokodylomorfy|Crocodylomorpha]] obejmują kilka gatunków ''[[Shamosuchus]]''<ref name=efimov1983/>. Skamieniałości [[ssaki|ssaków]] są rzadkie w tej formacji, znaleziono zaś w niej liczne [[ptaki]], w tym [[Enantiornithes]], ''[[Gurilynia]]'', [[Hesperornithes]] ''[[Judinornis]]'', jak też ''[[Teviornis]]'', być może przedstawiciela [[blaszkodziobe|blaszkodziobych]]. Dinozaury roślinożerne formacji Nemegt obejmują [[ankylozaury (rodzina)|ankylozauryda]] [[tarchia|tarchię]], [[pachycefalozaury|pachycefalozaura]] [[prenocefal]]a, duże [[hadrozaury]], jak [[zaurolof]] i [[barsboldia]], i zauropody, jak [[nemegtozaur]] i [[opistocelikaudia]]<ref name=jerzykiewiczrussell1991/><ref name=hurumsabath2003/>. Drapieżne teropody reprezentują [[tyranozauroidy]] [[tarbozaur]], [[alioram]] i ''[[Bagaraatan]]'' oraz [[troodontytroodony]] [[borogowia]], [[tochizaur]] i [[zaurornitoid]]. Z kolei do teropodów roślinożernych bądź wszystkożernych należały terizinozaury, jak [[terizinozaur]], [[owiraptorozaury]], jak [[elmizaur]], [[nemegtomaja]] i ''[[Rinchenia]]'', oraz inne ornitomimozaury, jak [[anserimim]] i [[gallimim]]<ref name=holtz2004/>.
 
{{Przypisy|przypisy=