Sojuz-Apollo: Różnice pomiędzy wersjami

}}

'''Program Sojuz-Apollo''' – pierwszy [[załogowy lot kosmiczny]] realizowany wspólnie przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i [[Stany Zjednoczone|USA]]. Misja ta stanowiła również ostatni lot kapsuły [[program Apollo|Apollo]]. Początkowo planowano przeprowadzenie go z udziałem statków Sojuz, [[Program Salut|Salut]] i Apollo lub Sojuz, [[Skylab]] i Apollo, ostatecznie wybrano wariant skromniejszy. Decyzję tę podjęto ostatecznie w kwietniu 1972 roku, a opublikowano 24 maja 1972 roku w czasie pobytu w Moskwie prezydenta Stanów Zjednoczonych Richarda Nixona. Pierwsze robocze spotkanie odbyło się w lipcu 1972 roku w centrum kierowania lotami kosmicznymi w [[Houston]]. Na generalnych dyrektorów przedsięwzięcia powołano ze strony Akademii Nauk ZSRR profesora [[Konstantin Buszujew|Konstantina Buszujewa]], a ze strony [[NASA]] doktora [[Glynn Lunney|Glynna Lunneya]].

W lipcu 1972 powołano pięć grup roboczych w celu rozwiązania następujących zagadnień:

* Opracowanie planu lotu.

* Systemy klimatyzacyjne i przejście załóg.

Uzgodniono również program naukowy.

Statek Apollo był przeznaczony do załogowych wypraw na Księżyc, a nie do bliskoziemskich lotów satelitarnych. Nie trzeba było zabierać aż tyle materiałów pędnych. Zabrano 1200 kg dla głównego silnika i 1300 kg dla silników sterowniczych. Zmniejszyło to masę statku z 28 000 kg do 15 200 kg, z czego 6800 kg przypadło na konstrukcję członu rakietowego. Usunięto 2 z 4 głównych zbiorników, usunięto jeden zbiornik sprężonego [[Hel (pierwiastek)|helu]] i część [[akumulator]]ów. Załadowano znacznie więcej wyposażenia do kabiny załogi, Zwiększyło to masę kabiny do 5900 kg. Kabina miała 5 iluminatorów. W jednym z nich był zainstalowany wizjer optyczny. Cały statek miał długość 13 m i średnicę 3,9 m.Dla przeprowadzenia lotu umieszczono w kabinie Apollo dodatkowe wyposażenie;

* Dodatkowe zasobniki z zapasami dla urządzenia klimatyzacyjnego.

 

 

Misja [[Program Sojuz|Sojuz]]-[[Program Apollo|Apollo]], przeprowadzona w lipcu 1975 roku, obejmowała pierwsze w historii połączenie na orbicie pojazdów [[Stany Zjednoczone|amerykańskiego]] (kapsuły Apollo) i [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckiego]] (kapsuły Sojuz 19). Łącznie w obu pojazdach leciało pięciu [[Kosmonauta|astronautów]] i kosmonautów. Start statku Sojuz z załogą złożona z Leonowa i Kubasowa nastąpił 15 lipca 1975 roku o godzinie 12:20:00. Statek rozpoczął bliskoziemski lot na wysokości od 186,5 do 222,1 km. Nachylenie płaszczyzny orbity 51°,785. W czasie czwartego okrążenia wokół Ziemi kosmonauci zwiększyli prędkość lotu o 3,6 m/s. Następnie zmniejszyli ciśnienie w kabinach do 520 mmHg i wzbogacili atmosferę [[tlen]]em. W następnym dniu lotu o godzinie 0:40,8 (w czasie 17 okrążenia) zwiększyli prędkość o 11,8 m/s, w wyniku czego [[perygeum]] wyniosło 222,6 km, a [[apsyda (astronomia)|apogeum]] 225,4 km. Na tej wysokości nastąpiło spotkanie z Apollo. Start Apollo nastąpił 16 lipca 1975 roku o godzinie 7:30:01. Parametry początkowe - perygeum 149 km, apogeum - 168 km.Następnie zwiększając prędkość przekształcili orbitę na kołową na wysokości 167 km. Połączenie statków nastąpiło 17 lipca 1975 roku o godzinie 16:09:09. Statki leciały wtedy nad Portugalią. Prędkość w chwili zetknięcia różniła się o 0,25 m/s, a boczne przesunięcie miało wartość 82 mm. Lot połączonych statków trwał 43 godz. 54 min. i 11 sek., czyli do godziny 8:14: w dniu 19 lipca 1975 roku. W tym czasie miały miejsce czterokrotne odwiedziny. W dniu 17 lipca 1975 roku o godzinie 19:18 otwarty został luk między śluzami a kabiną laboratoryjną statku Sojuz i Leonow ze Staffordem po raz pierwszy podali sobie ręce w kosmosie, po czym Stafford i Slayton weszli do statku Sojuz. Astronauci i kosmonauci wykonali wiele czynności oficjalnych i upamiętniających to zdarzenie (podpisanie odpowiednich dokumentów, wysłuchanie pozdrowień Leonida Breżniewa i Geralda Forda, wymiana pamiątek itd.). Pierwsze spotkanie przedłużyło się o godzinę i piętnaście minut. Stafford i Slayton wrócili do Apollo o godzinie 22:45. W dniu 18 lipca 1975 roku o godzinie 9:02 nastąpiły kolejne odwiedziny, trwały do godziny 15:16. W tym czasie Brand przeszedł do statku Sojuz, a Leonow do statku Apollo. Odbyła się transmisja telewizyjna z obu statków, fotografowano i nakręcono filmy. Podpisano dalsze dokumenty i wykonano inne oficjalne czynności. Trzecia wizyta miała miejsce 18 lipca 1975 roku o godzinie 15:28. Tym razem Stafford i Leonow przeszli do statku Sojuz, Kubasow z Brandem do statku Apollo. Po raz pierwszy odbyła się konferencja prasowa, podczas której astronauci i kosmonauci odpowiadali na pytania dziennikarzy. Ostatnie - czwarte - przejście odbyło się 18 lipca 1975 roku o godzinie 19:15. Stafford i Kubasow wrócili do swoich statków. Całą tę akcję zakończono o godzinie 22:06. W dniu 19 lipca 1975 roku o godzinie 12:03 statki rozłączyły się i odsunęły na odległość 220 m. Następnie Sojuz zaczął się przybliżać do Apollo i przyłączył się do niego o godzinie 12:33:39. O godzinie 15:00:29 statki ostatecznie rozłączyły się. Do godziny 19:09 wykonywały eksperyment, wymagający oddalania się od siebie na odległość do 1000 m. O godzinie 19:09 statek Apollo zaczął oddalać się od Sojuza z prędkością 0,6 m/s. W tym momencie parametry Apolla: perygeum 220,8 km, a apogeum 222,1 km. Apollo poruszał się za Sojuzem i w czasie każdego okrążenia pozostawał w tyle o 9 km. Parametry charakteryzujące orbitę Sojuza 19: perygeum 219,4 km, a apogeum 216,8 km, poruszał się nieco niżej i nieco szybciej niż Apollo. Lądowanie kabiny Sojuza nastąpiło 21 lipca 1975 roku o godzinie 10:50:51,4. Hamowanie statku Apollo zaczęło się 24 lipca 1975 roku o godzinie 20:37:47. a wkrótce potem kabina Apollo wodowała na [[Ocean Atlantycki|Oceanie Atlantyckim]].

 

* [[Lista startów statków kosmicznych typu Sojuz]]

* [[Program Sojuz]]

 

== Linki zewnętrzne ==