|
'''Jan Chrzciciel de Grandville Malletski''' [[Bastion (herb szlachecki)|herbu Bastion]], [[Język francuski|franc.]] ''Jean-Baptiste Mallet de Grandville)'' (ur. [[27 listopada]] [[1777]] w [[Marsylia|Marsylii]], zm. [[30 listopada]] [[1846]] w [[Zbożenna|Zbożennej]]) – francuski inżynier wojskowy w służbie polskiej i rosyjskiej, [[generał dywizji]] [[Wojsko Polskie Królestwa Kongresowego|Wojska Polskiego]], [[wolnomularstwo|wolnomularz]]<ref>[[Ludwik Hass]], ''Sekta farmazonii warszawskiej'', [[Warszawa]] [[1980]], s. 444.</ref>.
== Życiorys ==
Ukończył szkołę wojskową w [[Metz]]u. Brał udział w kampaniach: we [[Włochy|Włoszech]] ([[1795]]-[[1798]]), [[Niemcy|Niemczech]] ([[1798]]) i [[Holandia|Holandii]] ([[1799]]-[[1804]]). W sztabie [[Wielka Armia|armii napoleońskiej]] odbył kampanię w [[Królestwo Prus|Prusach]] ([[1806]]-[[1807]]); pod [[Bagrationowsk|Pruską Iławą]] dostał się do niewoli w lutym [[1807]] (przetrzymywany był w [[Ryga|Rydze]]).
Po uwolnieniu w sierpniu [[1807]] przeznaczony został do armii [[Księstwo Warszawskie|Księstwa Warszawskiego]]. Brał udział w projektowaniu i rozbudowie fortyfikacji [[Twierdza Modlin|Modlina]] i [[Zamość|Zamościa]]. [[4 marca]] [[1809]] roku został dyrektorem generalnym Korpusu Inżynierów.
Walczył [[bitwa pod Raszynem (1809)|pod Raszynem]] ([[1809]]), Górą (1809), [[Sandomierz]]em (1809), [[bitwa pod Smoleńskiem (1812)|Smoleńskiem]] ([[1812]]) i [[Możajsk]]iem (1812) oraz [[bitwa pod Lipskiem|Lipskiem]] ([[1813]]), gdzie dostał się do niewoli. W [[1815]] awansowany na generała. Po zwolnieniu pozostał w Polsce, przyjmując służbę w armii [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]].
Po zwolnieniu pozostał w Polsce, przyjmując służbę w armii [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]]; car [[Aleksander I Romanow|Aleksander I]] [[nobilitacja|nadał]] mu szlachectwo polskie w [[1816]], z [[herb]]em [[Bastion (herb szlachecki)|Bastion]] i pozwolił na zmianę nazwiska na ''Grandville-Malletski''. Był dyrektorem - dowódcą Korpusu Inżynierów, początkowo w stopniu [[generał]]a brygady, potem dywizji.
Postanowieniem cara Rosji i króla Polski [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I]] z 3 (15) października 1816 roku otrzymał naturalizację w Królestwie Polskim z nadaniem praw obywatela i szlachcica, i pozwoleniem na używanie nazwiska „Grandville-Malletski”<ref>Rozkaz dzienny Naczelnego Wodza do Wojska Polskiego z 7 (19) października 1816 roku. Według [[Kalendarz juliański|kalendarza juliańskiego]] postanowienie zostało wydane 3 października 1816 roku, a według [[Kalendarz gregoriański|kalendarza gregoriańskiego]] - 15 października 1816 roku. Zobacz [[daty nowego i starego porządku]].</ref>. Był dyrektorem - dowódcą Korpusu Inżynierów, początkowo w stopniu generała brygady, a później generała dywizji.
Od czerwca [[1824]] do końca [[1831]] kierował budową [[Kanał Augustowski|Kanału Augustowskiego]]. Po aresztowaniu [[Ignacy Prądzyński|Ignacego Prądzyńskiego]] przywłaszczył sobie projekt [[Kanał Augustowski|Kanału]], fałszując dokumenty autorstwa [[Ignacy Prądzyński|Prądzyńskiego]]. Odznaczony [[Order Świętego Stanisława|Orderem Świętego Stanisława]] II klasy z nadania [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I Romanowa]]<ref>Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, [[Warszawa]] [[2006]] s. 221.</ref>. W [[1830]] roku został nagrodzony [[Znak Honorowy|Znakiem Honorowym]] za 20 lat służby<ref>Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]</ref>.
Od czerwca 1824 do końca 1831 kierował budową [[Kanał Augustowski|Kanału Augustowskiego]]. Po aresztowaniu [[Ignacy Prądzyński|Ignacego Prądzyńskiego]] przywłaszczył sobie projekt [[Kanał Augustowski|Kanału]], fałszując dokumenty autorstwa [[Ignacy Prądzyński|Prądzyńskiego]]. Po wybuchu [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]], za [[Dyktatura|dyktatury]] generała [[Józef Chłopicki|Józefa Chłopickiego]] był kwatermistrzem generalnym i przewodniczącym Komitetu Artylerii i Inżynierów; po przejęciu dowództwa przez generała [[Jan Zygmunt Skrzynecki|Skrzyneckiego]] stopniowo był usuwany ze stanowisk. Po kapitulacji Warszawy przeszedł do wojska rosyjskiego w randze generała-lejtnanta. Przeniesiony został do [[Kronsztad]]u, gdzie prowadził prace fortyfikacyjne. W [[1837]] poprosił o dymisję i powrócił do Królestwa Polskiego. Osiadł we wsi [[Zbożenna]] koło [[Opoczno|Opoczna]], w dobrach swojej pierwszej żony — Wiktorii Szydłowskiej. Zmarł 30 listopada 1846 w Zbożennej. Pochowany został w [[Skrzyńsko|Skrzyńsku]].
== Ordery i odznaczenia ==
Osiadł we wsi [[Zbożenna]] koło [[Opoczno|Opoczna]], w dobrach swojej pierwszej żony — Wiktorii Szydłowskiej.
* [[Order Świętego Stanisława|Order Świętego Stanisława II klasy]] z nadania [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I Romanowa]]<ref>Zbigniew Dunin-Wilczyński, ''Order Św. Stanisława'', Warszawa 2006, s. 221.</ref>
Zmarł [[30 listopada]] [[1846]] w [[Zbożenna|Zbożennej]]. Pochowany został w [[Skrzyńsko|Skrzyńsku]].
* [[Znak Honorowy|Znak Honorowy za 20 lat służby]] - 1830<ref>''Przepisy o znaku honorowym niemniej. Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830'', [b.n.s]</ref>
== Zobacz też ==
| 