Zakon krzyżacki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków |
→Początki: uzupełnienie, ilustracja |
||
Linia 69:
Dla Hermanna von Salza było to jednak za mało. Jego ambicją było stworzenie niezależnego państwa zakonnego. Zdawał sobie sprawę, że zdobycze na terenie Palestyny są nietrwałe i starał się znaleźć zakonowi nowe lokum. Najpierw był to południowo-wschodni [[Siedmiogród]], gdzie król węgierski [[Andrzej II węgierski|Andrzej II]] zaprosił zakon dla obrony swoich wschodnich rubieży przed koczowniczymi plemionami [[Połowcy|Kumanów]]. W 1212 roku król nadał im ziemię Borsa. Krzyżacy budowali tam zamki oraz sprowadzali niemieckich osadników. Jeden z nich nazwali Marienburg (dziś Feldioara w [[Rumunia|Rumunii]]). W [[1224]] r. Krzyżacy podjęli próbę uwolnienia się spod zależności lennej od króla Węgier i przekazania dzierżawionych dóbr – jako lenno – papiestwu. W [[1225]] r. zostali za to wygnani przez króla, którego poparł episkopat węgierski<ref>Roman Czaja, ''Krzyżacy nad morzem Śródziemnym'', [w:] „[[Polityka (tygodnik)|Polityka]]”, wydanie specjalne 4/2010, [[Pomocnik historyczny]]: ''1410 Grunwald'', s. 50.</ref>.
===Odwrót z [[Ziemia Święta|Ziemi Świętej]]===
Po [[Zdobycie Akki przez mameluków|utracie Akki]] Zakon wycofał się z [[Ziemia Święta|Ziemi Świętej]]
Wielkim mistrzem Zakonu był w tych krytycznych latach [[Burkhard von Schwanden]], wydaje się, że· poświęci I się całkowicie sprawie Ziemi Świętej i przyprowadził ostatnie posiłki Zakonu, 40 braci i 400 krzyżowców. W trzy dni po przybyciu nagle złożył urząd. Tradycja krzyżacka zachowuje milczenie na ten temat. Kronikarz z początku XIV w., [[Piotr z Dusburga]], pisze, że nie wie, ,,jakim duchem wiedziony" ( .. quo spiritu ductus"), wielki mistrz powziął tę decyzję. Jest to raczej dezaprobata: skoro nie zna się .. ducha", wątpi się, czy to dobry duch.
Rola Krzyżaków w ostatniej obronie miasta nie jest zupełnie wyświetlona.
[[Templariusze]] i [[joannici]] walczyli do końca, a obaj wielcy mistrzowie rywalizujących zakonów padli obok siebie na wyłomie w murach. Krzyżacy bronili Turris Maledicta (Przeklętej Wieży) i bramy Św. Mikołaja, gdzie zastępca wielkiego mistrza (godność nie była obsadzona) [[Henryk von Bolanden]] poległ z licznymi braćmi. Ale [[Konrad von Feuchtwangen]], mistrz krajowy niemiecki, nakazał odwrót resztkom swych oddziałów· i schronił się na statki [[Wenecja|weneckie]]. Kronikarz austriacki piszący około 1310 r. przypisuje mu znamienne słowa: "Pomścimy się na niewiernych w Prusach i Inflantach". Było to zrozumiałe w świetle pojęć średniowiecznych, które wyobrażały sobie królestwo Boże jako zamek oblężony przez niewiernych. ·Ale Konrad, który był przedtem kolejno mistrzem krajowym w Inflantach i Prusach, zanim nie objął tej samej godności w Niemczech, musiał dobrze znać różnicę między biednymi poganami nad [[Bałtyk]]iem a potęgą muzułmańskiego [[Egipt]]u.
===Posiadłości===
[[File:Balleien gross.jpg|thumb|400px|riht|[[Baliwat]]y]]
Już w XIII wieku posiadłości zakonu, poza [[Królestwo Jerozolimskie|Królestwem Jerozolimskim]], zorganizowane były w prowincje, zwane [[baliwat]]ami. Zarządzali nimi komturowie krajowi. W roku 1280 zakon posiadał 13 baliwatów w [[Święte Cesarstwo Rzymskie|Rzeszy]] (cesarstwie), 3 baliwaty we Włoszech i po jednym we [[Francja|Francji]], [[Hiszpania|Hiszpanii]] (krótki czas), [[Grecja|Grecji]] baliwat [[Romania|Romanii]] i [[Syria|Syrii]] baliwat [[Armenia|Armenii]], obejmujący też posiadłości krzyżackie na [[Cypr]]że; a ponadto dwa kraje zakonne: [[Prusy]] i [[Inflanty]].
Baliwaty włoskie:
*Baliwat [[Sycylia|Sycylijski]] 10 komend,
*Baliwat [[Apulia|Apulii]] 14 komend.
Baliwat we [[Francja|Francji]] 6 komend,
Baliwat [[Hiszpania|Hiszpanii]] 3 komendy, istniejące krótko.
W [[Szwecja|Szwecji]] była jedna komturia krzyżacka w [[Arsta]].
Baliwatami niemieckimi i częścią poza niemieckich posiadłości zakonnych zarządzał krajowy mistrz niemiecki; istniał też osobny urząd mistrza krajowego Prus (od XIV w. połączony z urzędem wielkiego mistrza) i mistrza krajowego Inflant. Siedzibą mistrza pruskiego był w XIII wieku Elbląg.
Dobra Krzyżaków tworzyły w północnych Włoszech baliwaty: lombardzki i Adygi. W [[Święte Cesarstwo Rzymskie|Rzeszy Niemieckiej]] Zakon, nie posiadał domów ani w [[Bawaria|Bawarii]], ani w [[Brandenburgia|Brandenburgii]]<ref>{{Cytuj książkę | imię=Karol | nazwisko=Górski | tytuł=Zakon Krzyżacki a powstanie państwa pruskiego | wydawca=Zakład Narodowy imienia Ossolińskich | miejsce=Wrocław.Warszawa.Kraków.Gdańsk | rok=1977 | isbn=}}</ref>..
Domy krzyżackie grupowały się w 13 [[baliwat]]ach:
*Baliwat [[Austria|austriacki]] z 6 komendami;
*Baliwat [[Czechy|czeski]] z 17 komendami;
*Baliwat [[Frankonia|frankoński]] z 31 komendami, wśród nich [[Bad Mergentheim]]
*Baliwat [[Alzacja|alzacko]]-[[Burgundia|burgundzki]] z 17 komendami, obejmujący też dobra w [[Szwajcaria|Szwajcarii]];
*Baliwat [[Lotaryngia|lotaryński]] z 9 komendami (na tej granicy językowej wypadło przetłumaczyć regułę na język francuski dla rycerzy, którzy nie rozumieli po niemiecku);
*Baliwat [[Koblencja|koblencki]] z 15 komendami;
*Baliwat [[Hesja|heski]] z 12 komendami;
*Baliwat [[Turyngia|Turyngii]] z 15 komendami;
*Baliwat [[Dolna Saksonia|dolnosaski]] z 11 komendami, do których można dołączyć komendy w [[Brema|Bremie]], [[Lubeka|Lubece]] i [[Krankow]] w [[Meklemburgia|Meklemburgii]], należące do [[Kawalerowie mieczowi|Zakonu Inflanckiego]];
*Baliwat [[Westfalia|westfalski]] z 8 komendami;
*baliwat [[Biesen]] z 12 komendami, obejmujący część [[Belgia|Belgii]];
*Baliwat [[Utrecht]]u z 16 komendami;
*Baliwat [[Górna Adyga|Górnej Adygi]] z 5 komendami, 35, kościołami parafialnymi, filialnymi i in .. z siedzibą w [[Bolzano]] na ziemi należącej do cesarstwa.
W ten sposób ziemie cesarstwa i Włochy stanowiły materialną bazę podbojów Zakonu. To, co posiadał we [[Francja|Francji]], w [[Hiszpania|Hiszpanii]] i [[Szwecja|Szwecji]], nie miało znaczenia.
=== Działalność na ziemi chełmińskiej, michałowskiej i w Prusach ===
| |||