Karol Olszewski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
m Wycofano edycje użytkownika 95.49.41.196 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Beno.
Linia 1:
[[Plik:Karol Olszewski.jpg|thumb|upright|Karol Olszewski]]
[[Plik:Krakow Olszewski Wroblewski plaque.jpg|thumb|upright|Tablica pamiątkowa Olszewskiego i [[Zygmunt Wróblewski|Wróblewskiego]] na gmachu Collegium Kołłątaja przy [[Ulica św. Anny w Krakowie|ul. św. Anny w Krakowie]]]]
'''Karol Stanisław Olszewski''' (ur. [[29 stycznia]] [[1846]] w Broniszowie Tarnowskim (obecnie wieś [[Broniszów (województwo podkarpackie)|Broniszów]] k. [[Ropczyce|Ropczyc]]), zm. [[24 marca]] [[1915]] w [[Kraków|Krakowie]]) – polski fizyk i chemik, [[profesor]] [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]].
 
(obecnie wieś [[Broniszów (województwo podkarpackie)|Broniszów]] k. [[Ropczyce|Ropczyc]]), zm. [[24 marca]] [[1915]] w [[Kraków|Krakowie]]) – polski fizyk i chemik, [[profesor]] [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]].
 
== Życie i badania ==
'''Był synem Jana (ziemianina, zabitego wkrótce po narodzinach Karola podczas [[rzeź galicyjska|rabacji galicyjskiej]]) i Anny ze Zwolińskich<ref>Zdzisław Wojtaszek, ''Olszewski Karol Stanisław'', ''[[Polski Słownik Biograficzny]]'', tom XXIV, 1979, s. 27.</ref>. Absolwent [[I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie|I Liceum Ogólnokształcącego]] w [[Tarnów|Tarnowie]]. Studiował [[chemia|chemię]] i [[fizyka|fizykę]] na Uniwersytecie Jagiellońskim (1866–1872), później kształcił się w [[Heidelberg]]u. Po powrocie do Krakowa został [[docent]]em, od 1876 był profesorem; kierował Katedrą Chemii Ogólnej, następnie Katedrą Chemii Nieorganicznej. Od 1888 był członkiem korespondentem, od 1896 członkiem rzeczywistym [[Akademia Umiejętności|Akademii Umiejętności w Krakowie]].'''
 
'''Wraz z [[Zygmunt Wróblewski|Zygmuntem Wróblewskim]] dokonał 5 kwietnia 1883 (według innych źródeł 29 marca) pierwszego na świecie [[Ciekły tlen|skroplenia tlenu]], zaś 13 kwietnia 1883 [[Ciekły azot|azotu]]. Później obaj uczeni zestalili także [[dwutlenek węgla]] i [[metanol]]. Użyli do tego celu [[Kaskadowa metoda skraplania|kaskadowej metody skraplania]] gazów pod zmniejszonym ciśnieniem, w której kolejne skroplone i wrzące gazy obniżały temperaturę dla kolejnych skropleń w niższych temperaturach. W 1895 skroplił i zestalił [[argon]]. Dzięki badaniom obu uczonych Kraków był w owym czasie jednym z niewielu ośrodków europejskich, w których osiągano temperatury poniżej –100 stopni{{r|Przewodnik}}. Początkowo osiągali oni temperaturę –105 stopni Celsjusza, a po udoskonaleniu aparatury zwiększyli zakres uzyskiwanych temperatur do –160 stopni{{r|Orlowski}}.'''
 
'''Karol Olszewski przyczynił się do rozwoju rentgenografii. Pierwsze zdjęcie wykonał wraz z profesorem [[Alfred Obaliński|Alfredem Obalińskim]] w Katedrze Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1896 r., w rok po odkryciu Röntgena.'''
 
'''Pochowany został na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim]] w Krakowie, w kwaterze 9.'''
 
== Opinie ==