Kazimierz Braun (reżyser): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
kariera naukowa wg Ludzi nauki, drobne redakcyjne, wikizacja
Linia 1:
{{Inne znaczenia|polskiego2= reżyserainne iosoby nazywające się pisarza|[[Kazimierz Braun]] - inne osoby o tym imieniu i nazwisku}}
{{Aktor infobox
|imię i nazwisko = Kazimierz Braun
Linia 19:
|www =
}}
'''Kazimierz Braun''' (ur. [[29 czerwca]] [[1936]] w [[Mokrsko Dolne|Mokrsku Dolnym]]) – polski reżyser, pisarz, uczonyprofesor nauk humanistycznych<ref name=LN>{{Ludzie nauki|79260}}</ref>.
 
== Życiorys ==
Ukończył dwa kierunki studiów: filologię polską na [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu]] (1958) oraz reżyserię dramatyczną w [[Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie|PWST w Warszawie]] (1962). Doktoryzował się na UAM w Poznaniu (1971), stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych (ze specjalnością: teatrologia) uzyskał na Uniwersytecie Wrocławskim (1975), a w roku 1992 nadano mu [[tytuł naukowy|tytuł profesora]]. W latach 1982–1986 był [[profesor wizytujący|profesorem wizytującym]] na kilku uczelniach w USA, a od roku 1989 jest profesorem na [[University at Buffalo]] ([[Nowy Jork (stan)|stan Nowy Jork]]){{r|LN}}.
Źródła<ref name=":0">''Kto jest kim w Polsce, Edycja 1'', Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 88-89. ''Edycja 2'', 1989, s. 127. ''Edycja 3'', 1993, s. 75. ''Edycja 4'', Warszawa: Wydawnictwo PAI, 2001, s. 81-82; ''Kto jest kim we Wrocławiu'', Wrocław: Wydawnictwo FOX, 1999, s. 43-44; Marta Fik, ''Trzydzieści pięć sezonów'', Warszawa: WAiF, 1981. s. 291; ''Informator Nauki Polskiej. Uczeni polscy za granicą'', tom 5, Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2006, s. 35-36; Małgorzata Semil, Elżbieta Wysińska, ''Słownik Teatru Współczesnego'', Warszawa: WAi F,1990, s. 38-39, drugie wydanie: Warszawa: PAN, Instytut Sztuki, 1980, s. 45-46; ''Złota Księga Nauk Humanistycznych'', Gliwice: Mastermedia, 2013, s. 32; ''Theatrical Directors'', Westport – London: Greenwood Press, 1994, s. 52-53; ''Who is Who in Polish America'', New York: Bicentennial Publishing Corporation, 1996; Kazimierz Braun, International Artistic Advisor, Ambassador Theatre International Center, zoom.info, 2015; ''Five Thousand Personalities of the World'', Raleigh, North Carolina: The American Biographical Institute, 1992, s. 50; ''International Who’s Who of Intellectuals'', Cambridge, England: International Biographical Centre, 1992, s. 84-85; ''Men and Women of Distinction'', Cambridge, England: International Biographical Centre, 1984, s. 56; Kazimierz Braun, ''Two Thousand Notable American Men'', Raleigh, North Carolina: The American Biographical Institute, 1992, s. 36; ''Who’s Who in the World, Marquis Who’s Who'', New Providence, New Jersey: A Reed Reference Publishing Company, 1994, s. 138; Kazimierz Braun, www.culture.pl [dostęp 2014-05-23]; Kazimierz Braun, www.poles.pl [dostęp 2014-05-23].</ref>
 
Kazimierz Braun ukończył polonistykę na [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza]] w [[Poznań|Poznaniu]] (1958) oraz reżyserię dramatyczną w [[Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie|PWST]] w [[Warszawa|Warszawie]] (1962). Doktoryzował się na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu (1971), habilitował się na Uniwersytecie Wrocławskim (1975) oraz w PWST w Warszawie (1988). Został mianowany profesorem w USA (1989) i profesorem w Polsce (1992). Jako reżyser zadebiutował w teatrze w 1961 r., w telewizji w 1962 r. Reżyserował w Teatrze Polskim w Warszawie, Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, Teatrze im. Horzycy w Toruniu, Teatrze im. Solskiego w Tarnowie, oraz za granicą m.in. w USA, Irlandii, Kanadzie, Niemczech. W latach 1967-19711967–1971 był Dyrektorem Artystycznym Teatru im. Osterwy w Lublinie, w latach 1971-19741971–1974 Dyrektorem Naczelnym i Artystycznym tamże, w latach 1975-19841975–1984, Dyrektorem Naczelnym i Artystycznym Teatru Współczesnego we Wrocławiu, skąd został zwolniony przez władze z powodu działalności opozycyjnej. Od 1985 r. pracował i mieszkał w USA. Reżyserował m.in. w The Guthrie Theatre w Minneapolis, Odyssey Theatre w Los Angeles, Chicago Actors Ensemble, Kavinoky Theatre w Buffalo, oraz na uniwersytetach<ref name="Bio">''Kto jest kim w Polsce, Edycja 1'', Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 88–89. ''Edycja 2'', 1989, s. 127. ''Edycja 3'', 1993, s. 75. ''Edycja 4'', Warszawa: Wydawnictwo PAI, 2001, s. 81–82; ''Kto jest kim we Wrocławiu'', Wrocław: Wydawnictwo FOX, 1999, s. 43–44; Marta Fik, ''Trzydzieści pięć sezonów'', Warszawa: WAiF, 1981. s. 291; ''Informator Nauki Polskiej. Uczeni polscy za granicą'', tom 5, Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2006, s. 35–36; Małgorzata Semil, Elżbieta Wysińska, ''Słownik Teatru Współczesnego'', Warszawa: WAi F,1990, s. 38–39, drugie wydanie: Warszawa: PAN, Instytut Sztuki, 1980, s. 45–46; ''Złota Księga Nauk Humanistycznych'', Gliwice: Mastermedia, 2013, s. 32; ''Theatrical Directors'', Westport – London: Greenwood Press, 1994, s. 52–53; ''Who is Who in Polish America'', New York: Bicentennial Publishing Corporation, 1996; Kazimierz Braun, International Artistic Advisor, Ambassador Theatre International Center, zoom.info, 2015; ''Five Thousand Personalities of the World'', Raleigh, North Carolina: The American Biographical Institute, 1992, s. 50; ''International Who’s Who of Intellectuals'', Cambridge, England: International Biographical Centre, 1992, s. 84–85; ''Men and Women of Distinction'', Cambridge, England: International Biographical Centre, 1984, s. 56; Kazimierz Braun, ''Two Thousand Notable American Men'', Raleigh, North Carolina: The American Biographical Institute, 1992, s. 36; ''Who’s Who in the World, Marquis Who’s Who'', New Providence, New Jersey: A Reed Reference Publishing Company, 1994, s. 138; Kazimierz Braun, www.culture.pl [dostęp 2014-05-23]; Kazimierz Braun, www.poles.pl [dostęp 2014-05-23].</ref>.
 
Do jego najwybitniejszych prac zaliczano cykle
przedstawień według sztuk C. Norwida (13 widowisk)<ref name=":1">Antoni Dunajski, ''Kazimierz Braun wobec Cypriana Norwida'', w: Kazimierz Braun, ''Mój teatr Norwida''. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014. s. 12-3212–32.</ref>, T. Różewicza (19 widowisk)<ref name=":2">Justyna Hoffman, ''Grand Drame – Grand Théâtre'' w: Kazimierz Braun, ''Mój teatr Różewicza.'' Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013, s. 15-6215–62.</ref>, Shakespeare’a (12 widowisk w językach polskim i angielskim)<ref name=":3">Kazimierz Braun, ''Z szekspirowskiego archiwum reżysera'', w: Andrzej Żurowski, ''Szekspiromania'', Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2013, s. 103-121103–121.</ref>, oraz ''Dziady'' A. Mickiewicza (dwukrotnie) oraz ''Dżuma'' według A. Camusa i ''Anna Livia'' według J. Joyce’a i inne{{r|Bio}}.
 
Wykładał m.in. na Uniwersytecie Wrocławskim, [[New York University]], [[University of California]] (kampus w [[Santa Cruz, (Kalifornia)|Santa Cruz]]) i University at Buffalo. Prowadził warsztaty reżyserskie w USA, Polsce, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Współpracował z zespołami polskimi w USA i Kanadzie{{r|Bio}}.
 
W swoich pracach teatralnych Kazimierz Braun odwołuje się do tradycji [[Adolphe Appia|Appii]], [[Edward Gordon Craig|Craiga]], [[Stanisław Wyspiański|Wyspiańskiego]] i [[Juliusz Osterwa|Osterwy]]. Tworzy przedstawienia w oparciu o swą ideę „Teatru wspólnoty”<ref name=":4">Justyna Hoffman, ''Wielki teatr wspólnoty we Wrocławiu'', w: ''Droga Kazimierza Brauna'', pod red. Justyny Brylewskiej, Toruń: Wyd. A. Marszałek 2006, s. 107-178107–178; Krzysztof Sielicki, ''Podążać za sensem słowa'', w: ''Horyzonty teatru. Szkice o twórczości Kazimierza Brauna'', pod red. Elżbiety Kosarzeckiej, Toruń: Wyd. A. Marszałek, 2004, s. 129-140129–140; Kazimierz Braun, ''Teatr Wspólnoty'', Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972.</ref>, dążąc do przemienienia aktorów i widzów w jedną twórczą grupę. Osiąga to poprzez wytworzenie specjalnych relacji międzyludzkich w czasie akcji widowiska, jak również budując przestrzeń teatralną, która łączy wszystkich obecnych. W swoich utworach prozatorskich i dramatycznych Braun posługuje się stylistyką i środkami wyrazowymi „fikcji historycznej”, w której prawdziwe zdarzenia i prawdziwe postaci służą jako fundament do zbudowania skomplikowanej rzeczywistości symbolicznej i duchowej. W swoich pracach poświęconych historii teatru wydobywa zależności między estetyką, a społecznym i politycznym kontekstem życia teatralnego. Tłumaczył z angielskiego, francuskiego i włoskiego na polski, oraz z polskiego, francuskiego i rosyjskiego na angielski{{r|Bio}}.
 
== Życie prywatne ==
Jego rodzicami byli [[Juliusz Braun (prawnik)|dr Juliusz Braun]] (brat [[[[Jerzy Braun]]|[[Jerzy Braun]], profesor, działacz katolicki, więzień stalinowski, oraz Elżbieta, z domu Korwin-Szymanowska (oboje zmarli w 1990 r.). Ożenił się z Zofią Reklewską, córką [[Wincenty Sebastian Reklewski|Wincentego Reklewskiego]], pisarką i teatrologiem. Ich dziećmi są dr [[Monika Braun]], pisarka i nauczyciel akademicki, [[Grzegorz Braun]], reżyser filmowy i publicysta, droraz Justyna Braun, nauczyciel akademicki. Ich wnuczkami są Anna, Joanna, Aniela, Zofia, Elżbieta.
 
== Kariera zawodowa (wybór) ==
Źródło<ref name=":5">Horyzonty teatru III. ''Bibliografia Kazimierza Brauna'', oprac. Barbara Bułat, Toruń: Wyd. A. Marszałek, 2014, s. 5-85–8.</ref>
* Asystent reżysera, [[ Teatr Współczesny, Warszawaw Warszawie]], 1958-19611958–1961
* Reżyser, [[Teatr Wybrzeże]], Gdańsk, 1961-19641961–1964
* Reżyser, [[Teatr Polski, Warszawaw Warszawie]], 1961-19641961–1964
* Reżyser, [[Teatr im. Wilama Horzycy, Toruńw Toruniu]], 1965-19671965–1967
* Dyrektor artystyczny, [[Teatr im. Juliusza Osterwy, Lublinw Lublinie]], 1967-19721967–1972
* Dyrektor naczelny i artystyczny, Teatr im. Osterwy, Lublin, 1972-19741972–1974
* Dyrektor naczelny i artystyczny, [[Wrocławski Teatr Współczesny]], Wrocław, 1975-19841975–1984
* Docent, [[Uniwersytet Wrocławski]], 1975-19851975–1985
* Docent, [[PWST]] Kraków/Wrocław, 1977-19851977–1985
* Visiting Professor, [[New York University]], 1985
* Visiting Professor, [[Swarthmore College]], 1985-19861985–1986
* Regents Professor, [[University of California]], 1986
* Associate Professor, [[University at Buffalo]], 1987-19891987–1989
* Professor University at Buffalo, 1989-20151989–2015
* Profesor, nominacja Prezydenta RP, 1992
 
== Prace reżyserskie (wybór) ==
Źródło<ref name=":6">Horyzonty teatru III. ''Bibliografia Kazimierza Brauna'', oprac. Barbara Bułat, Toruń: Wyd. A. Marszałek, 2014, s. 278-294278–294.</ref><br />
{| border="0"
|-
|
| valign="top"|
* 1961, [[Sławomir Mrożek|Mrożek]], ''Karol'', ''Na pełnym morzu'', ''Strip-tease'', Gdańsk
* 1962, [[Cyprian Kamil Norwid|Norwid]], ''Pierścień wielkiej damy'', Warszawa (także Teatr Telewizji, 1963)
* 1962, [[Jerzy Szaniawski|Szaniawski]], ''[[Dwa teatry (dramat)|Dwa teatry]]'' (także [[Teatr Telewizji]], 1972)
* 1963, [[Bertolt Brecht|Brecht]], ''Kaukaskie kredowe koło, ''Gdańsk
* 1963, [[William Szekspir|Shakespeare]], ''[[Romeo i Julia]], ''Warszawa
* 1965, [[Stanisław Wyspiański|Wyspiański]], ''[[Wesele (dramat)|Wesele]], ''Toruń
* 1967, Wyspiański, ''[[Noc listopadowa (dramat)|Noc listopadowa]], ''Gdańsk
* 1968, Shakespeare, ''[[Hamlet]], ''Lublin (także Wrocław, 1985)
* 1968, Norwid, ''Kleopatra i Cezar'', Lublin (także Teatr Telewizji, 1968)
* 1970, [[Tadeusz Różewicz|Różewicz]], ''Akt przerwany'', Lublin (także Teatr Telewizji, 1970)
* 1970, Norwid, ''Za kulisami, ''Kraków (także Teatr Telewizji w 1966)
* 1971, [[Stefan Żeromski|Żeromski]], ''Popioły'', adaptacja reżysera, Teatr Telewizji
* 1972, Różewicz, ''Kartoteka'' (także Sofia, Bułgaria, 1978; SouthBend, Indiana, 1982)
* 1972, Wyspiański, ''Wyzwolenie'', Lublin
* 1973, Różewicz, ''Stara kobieta'', Lublin (także Teatr Telewizji, 1976; Dublin, Irlandia, 1983)
* 1976, [[James Joyce|Joyce]], ''Anna Livia'', Wrocław
* 1977, [[Witold Gombrowicz|Gombrowicz]], ''Operetka'', Wrocław
* 1978, [[Adam Mickiewicz|Mickiewicz]], ''Dziady'' (pełny tekst), Wrocław
* 1979, Różewicz, ''Przyrost naturalny'', adaptacja reżysera, Wrocław (także Chicago, 1989)
* 1982, Mickiewicz, ''Dziady'', adaptacja reżysera, Wrocław
* 1982, Shakespeare, ''Wieczór trzech króli'', Wrocław (także Esslingen, Niemcy, 1982)
| valign="top"|
* 1983, [[Albert Camus|Camus]], ''Dżuma'', adaptacja reżysera, Wrocław (także Chicago, 1988)
* 1984, Różewicz, ''Pułapka'', Wrocław
* 1986, [[Eugène Ionesco|Ionesco]], ''Nosorożec'', Minneapolis
* 1987, Różewicz, ''Odejście głodomora'', Buffalo
* 1988, [[Stanisław Ignacy Witkiewicz|Witkacy]], ''Szewcy'', Los Angeles
* 1989, Shakespeare, ''Król Lear'', Buffalo
* 1990, Kazimierz Braun, ''Królowa Emigrantka'', Toronto
* 1991, Shakespeare, ''Jak wam się podoba'', Buffalo
* 1995, Mrożek, ''Tango'', Konxville, Tennessee
* 1996, [[Robert Bolt|Bolt]], ''Oto jest głowa zdrajcy'', Buffalo
* 1999, Shakespeare, ''Ryszard III'', Buffalo
* 2003, [[Jerzy Braun]], ''Europa'', Tarnów
* 2004, Kazimierz Braun, ''Dzieci Paderewskiego'', Buffalo
* 2006, [[Roman Brandstaetter|Brandstaetter]], ''Upadek kamiennego domu'', Tarnów
* 2006, Różewicz, ''Kartoteka rozrzucona'', Buffalo
* 2008, Braun, ''Opowieści Poli Negri'', Toronto
* 2010, [[Paul Claudel|Claudel]], ''Księga Krzysztofa Kolumba'', Steubenville, Ohio
* 2011, Braun, ''Cela Ojca Maksymiliana'', Tarnów
* 2012, Braun, ''Tajemnice Ordonki'', Toronto
* 2012, [[Graham Greene (pisarz)|Greene]], ''Moc i chwała, ''adaptacja reżysera, Buffalo
* 2013, Shakespeare, ''Burza'', Buffalo
Łącznie w latach 1961-2014,1961–2014 154 reżyserie
|}
 
== Książki naukowe (wybór) ==
Źródło<ref name=":7">Wojciech Kaczmarek, ''Kazimierza Brauna historia teatru'', w: ''Szkice o twórczości Kazimierza'' Brauna, pod red. Elżbiety Kosarzeckiej'', Toruń:'' Wyd. A. Marszałek, 2004, s. 55-7755–77.</ref>
* 1967, ''Teofil Trzciński'', wraz z [[Zofia Reklewska-Braun|Zofią Reklewską-Braun]], PIW, Warszawa
* 1971, ''Cypriana Norwida teatr bez teatru'', PIW, Warszawa
* 1972, ''Teatr Wspólnoty'', Wyd. Literackie, Kraków
Linia 115 ⟶ 114:
* 1982, ''Przestrzeń teatralna'', PWN, Warszawa
* 1984, ''Wielka Reforma Teatru'', Ossolineum, Wrocław
* 1994, ''Teatr Polski 1939-19891939–1989'', Semper, Warszawa
* 1996, ''A History of Polish Theatre 1939-19891939–1989'', Greenwood Press, Westport, Connecticut
* 2000, ''Theatre Directing'', Mellen Press, Lewiston, New York
* 2003, ''A Concise History of Polish Theatre'', Mellen Press, Lewiston, New York
Linia 124 ⟶ 123:
* 2013, ''Mój teatr Różewicza'', Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego
* 2014, ''Mój teatr Norwida'', Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego
Łącznie w latach 1967-2014,1967–2014 21 książek naukowych
 
== Utwory literackie (wybór) ==
Linia 138 ⟶ 137:
* 2011, ''Maximilianus'', dramat, Wyd. Bratni Zew, Kraków
* 2013, ''Dobrzy księża'', wraz z Zofią Reklewską-Braun, Bernardinum, Pelplin
Łącznie w latach 1989-2011,1989–2011 20 utworów literackich (powieści, poezji, opowiadań, wspomnień)
 
== Nagrody (wybór) ==
Linia 174 ⟶ 173:
 
== Bibliografia ==
* 1978, Witkowska-Lis Hanna, oprac. ''Teatr Współczesny Wrocław 1948-19781948–1978, ''Teatr Współczesny, Wrocław
* 1983, Kelera Józef, ''Wrocław teatralny 1945-19801945–1980, ''Ossolineum, Wrocław
* 1984, Żmudzki Andrzej (Jarosław Szymkiewicz), ''Sprawa Teatru Współczesnego, ''„Obecność”, 1984 nr. 7
* 1988, Roman Andrzej, Sabat Marian i in. oprac. ''Komedianci, rzecz o bojkocie. ''Editions Spotkania, Paryż, 1988
Linia 205 ⟶ 204:
* {{e-teatr|2052|Kazimierz Braun}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
{{SORTUJ:Braun, Kazimierz}}
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej]]