'''Nagant wz. 1895''' − belgijski [[rewolwer]] kalibru 7,62 mm, potocznie zwany ''nagan'' od rosyjskiej pisowni i wymowy fonetycznej.
Nazwa broni pochodzi od nazwiska belgijskiego konstruktora - inż. [[Emil Nagant|Emila Naganta]]<ref name="broń">Andrzej Ciepliński; Ryszard Woźniak ''Encyklopedia współczesnej broni palnej'' s. 159</ref>. Był to jedyny, szerzej znany, typ rewolweru gazoszczelnego (tzn. takiego, w którym nie dochodzi do przedmuchów gazów prochowych pomiędzy [[bęben rewolwerowy|bębenkiem]], a [[lufa|lufą]]). Do jego zasilania, używano [[amunicja rewolwerowa|nabojów]] o specjalnej konstrukcji (pocisk był całkowicie schowany w [[łuska (nabój)|łusce]]). Odpowiedni mechanizm powodował dosuwanie bębenka do wlotu lufy. Krawędź łuski była wsuwana do lufy i w rezultacie następowało uszczelnienie połączenia. Wersja rewolweru przeznaczona dla podoficerów, wymagała napinania [[kurek|kurka]] przed każdym strzałem. Odmiana przeznaczona dla oficerów,posiadałamiała mechanizm samonapinania kurka. Działał on podczas naciskania na [[język spustowy]]. W późniejszym czasie zrezygnowano z wytwarzania wersji podoficerskiej.: Ww produkcji pozostał jedynie wariant z samonapinaniem.
Broń była bardzo popularna w Rosji, w okresie przed [[I wojna światowa|I wojną światową]] oraz w okresie międzywojennym. Początkowo była dostarczana przez zakłady „''Fabrique d’Arms Nagant Frères''” w [[Liège]], a następnie produkowana przez zakłady zbrojeniowe w [[Tuła|Tule]]<ref name="broń"/>. Została przyjęta jako przepisowa broń krótka Armiiarmii Rosyjskiejrosyjskiej. Naganty używane były następnie w [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] oraz sowieckich organach bezpieczeństwa ([[Czeka]], [[NKWD]]), aż do wyparcia ich przez pistolety [[pistolet TT|TT]] i [[Pistolet PM|Makarow]]. Na potrzeby funkcjonariuszy bezpieczeństwa, opracowano specjalne odmiany rewolweru. Jedną z nich była broń o zmniejszonych gabarytach, lepiej nadająca się do skrytego przenoszenia. Zmniejszenie wymiarów, osiągnięto poprzez skrócenie lufy oraz [[Chwyt pistoletowy|chwytu]]. Produkowano także odmianę rewolweru wyposażoną w [[tłumik dźwięku]].
Rosyjskie i radzieckie Naganty wz. 1895, w niewielkich ilościach, były też używane w [[Wojsko Polskie II RP|Wojsku Polskim]] w latach 1918-23<ref name="broń"/>. W późniejszym czasie produkowano w [[II Rzeczpospolita|Polsce]] nieco lżejszy wariant rewolweru na potrzeby [[Policja Państwowa|Policji Państwowej.]]. Wytwarzano go w [[Fabryka Broni Łucznik|Fabryce Broni]] w [[Radom]]iu, jako Nagant wz. 30 (lub Ng 30). W większych ilościach rewolwer pojawił się w uzbrojeniu [[Ludowe Wojsko Polskie|ludowego Wojska PolskigoPolskiego]] od 1943 do lat 50.
Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] opracowano sportową wersję rewolweru, który posiadałmiała pogrubioną lufę, regulowane [[przyrządy celownicze]] i wygodniejszy chwyt<ref name="broń"/>.
