Wikipedia

Operacja wiślańsko-odrzańska: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Linia 21:
}}
[[File:Mokre Armia Czerwona tablica.JPG|thumb|290px|Tablica upamiętniająca operację wiślańsko-odrzańska Armii Czerwonej, której główne uderzenie przeprowadzono z [[Przyczółek baranowsko-sandomierski|przyczółka baranowsko-sandomierskiego]]]]
'''Operacja wiślańsko-odrzańska''' – operacja zaczepna [[Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] w ramach ofensywy przeciwko wojskom [[III Rzesza|hitlerowskich Niemiec]], przeprowadzona od 12 stycznia 1945 roku z linii [[Wisła|Wisły]] i zakończona w lutym na linii [[Odra|Odry]].
 
== Radzieckie plany ofensywy ==
Radziecki Sztab Generalny zdecydował się wykonać uderzenie w kierunku [[Berlin]]a siłami [[1 Front Białoruski|1.]], [[2 Front Białoruski|2.]], [[3 Front Białoruski|3 Frontu Białoruskiego]] oraz siłami [[1 Front Ukraiński|1 Frontu Ukraińskiego]]. Plan kampanii na rok 1945, został zatwierdzony przez radziecki Sztab Generalny w listopadzie 1944 roku.
 
Plan kampanii 1945 roku składał się z dwóch etapów, bez pauzy operacyjnej. Pierwszy etap miał trwać 15 dni, wojska nacierające miały zająć miasta [[Bydgoszcz]], [[Poznań]] i [[Wrocław]]. W czasie trwania drugiego etapu wojska radzieckie i oddziały [[Ludowe Wojsko Polskie|Wojska Polskiego]], miały sforsować [[Odra|Odrę]] i doprowadzić do zdobycia Berlina. Drugi etap miał trwać 30 dni. W ciągu 45 dni wojska głównego zgrupowania uderzeniowego [[Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] miały wykonać marsz bojowy na odległość 700 kilometrów.
 
Alianci zachodni, mając kłopoty z powstrzymaniem nacierających wojsk niemieckich [[Ofensywa w Ardenach|w Ardenach]], zwrócili się o pomoc do Rosjan z prośbą o przyśpieszenie swojej ofensywy na froncie wschodnim, by odciążyć walczące na zachodzie wojska.
Linia 51:
* [[Wyzwolenie Radomia]]: 16 stycznia
* [[Walki o Warszawę (1945)|Wyzwolenie Warszawy]]: 17 stycznia
* [[Zdobycie Krakowa|Wyzwolenie Krakowa]]: 18 stycznia
* [[Wyzwolenie Łodzi]]: 19 stycznia
* [[Bitwa o Poznań|Bitwę o Poznań]]: 24 stycznia – 23 lutego
Linia 57:
* Zdobycie [[Międzyrzecki Rejon Umocniony|Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego]]: 30 stycznia
 
Następnie wojska radzieckie przeszły do forsowania Odry i [[BitwaOperacja o Berlinberlińska|szturmu na Berlin]] (operacja berlińska).
 
=== Działania 1 Frontu Białoruskiego ===
[[Plik:Lodz liberation2.jpg|thumb|300px|Mieszkańcy [[Łódź|Łodzi]] pozdrawiają czołgistów [[Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] podczas wkraczania do miasta. Pojazd widoczny na zdjęciu to działo samobieżne [[ISU-122]], zdjęcie wykonano 19 stycznia 1945 roku]]
[[Plik:Polish Army Parade waf-2012-1502-29 (1945).jpg|thumb|300px|Defilada 1. Armii Wojska Polskiego na [[Ulica Marszałkowska w Warszawie|ulicy Marszałkowskiej]] w wyzwolonej [[Warszawa|Warszawie]], 19 stycznia 1945 roku]]
[[1 Front Białoruski]] marszałka [[Gieorgij Żukow|Gieorgija Żukowa]] miał rozbić warszawsko-radomskie zgrupowanie nieprzyjaciela, przełamać obronę niemieckiej [[9 Armia (III Rzesza)|9 Armii Polowej]], wyzwolić [[Warszawa|Warszawę]] i głównymi siłami osiągnąć rubież: [[Piotrówek (województwo mazowieckie)|Piotrówek]], [[Żychlin]], [[Łódź]], nacierając w ogólnym kierunku na [[Poznań]]. Zgodnie z dyrektywą dowódcy frontu związki operacyjne miały wykonać trzy uderzenia: główne, z przyczółka magnuszewskiego w kierunku na [[Białobrzegi]] – [[Skierniewice]] – [[Kutno]]; drugie, z przyczółka puławskiego w kierunku [[Radom]]ia i Łodzi; pomocnicze, z rejonu [[Jabłonna (powiat legionowski)|Jabłonny]] – [[Legionowo|Legionowa]] i spod Warszawy, które miało za zadanie likwidację niemieckiego przyczółka w widłach [[Wisła|Wisły]] i [[Bugonarew|Bugonarwi]] oraz oskrzydlenie Warszawy od północnego zachodu. Spośród związków operacyjnych, rozpoczynających natarcie z przyczółka puławskiego, główne zadanie otrzymała [[69 Armia (ZSRR)|69. Armia]] gen. [[Władimir Kołpakczi|Władimira Kołpakczi]]. Jej celem było przełamanie obrony nad Wisłą i natarcie na kierunku: [[Zwoleń]] – [[Radom]] – [[Tomaszów Mazowiecki]] – [[Łódź]]. Na południe od 69 Armii nacierać miała [[33 Armia (ZSRR)|33. Armia]] gen. [[Wiaczesław Cwietajew|Wiaczesława Cwietajewa]], wykonująca główne uderzenie w kierunku na [[Szydłowiec]] i [[Skarżysko-Kamienna|Skarżysko-Kamienne]].
 
14 stycznia z [[Przyczółek warecko-magnuszewski|przyczółka warecko-magnuszewskiego]] uderzyła radziecka [[61 Armia (ZSRR)|61 Armia]] dowodzona przez gen. płk. [[PawełPawieł Biełow|Pawła Biełowa]]. Nacierała w kierunku [[Warka|Warki]], [[Grójec|Grójca]] i [[Grodzisk Mazowiecki|Grodziska]], zaś w kierunku [[Warszawa|Warszawy]] ruszyły wojska [[1 Armia Wojska Polskiego|1 Armii WP]]. 15 stycznia [[47 Armia (ZSRR)|47 Armia]] przeprawiła się przez [[Wisła|Wisłę]] w rejonie [[Twierdza Modlin|Modlina]] i nacierała w kierunku tego miasta i [[Błonie|Błonia]], z zamiarem połączenia się z 61 Armią. Pierwszego dnia ofensywy wojska radzieckie przełamały pozycje wroga na froncie o długości 500 kilometrów. 18 stycznia po [[Wyzwolenie Warszawy|wyzwoleniu Warszawy]] [[1 Armia Wojska Polskiego|1 Armia WP]] ruszyła do natarcia w kierunku [[Pomorze|Pomorza]].
 
Fronty 1. i [[2 Front Białoruski|2 Białoruski]] działały rozbieżnie. Dla obrony, jednostki polskie zostały skierowane i działały na prawym skrzydle 1 Frontu Białoruskiego. Generał [[Stanisław Popławski|Popławski]] podzielił siły polskie na dwa ugrupowania. Zgrupowanie ubezpieczające tworzyły [[3 Pomorska Dywizja Piechoty|3.]] i [[6 Pomorska Dywizja Piechoty|6 Dywizja Piechoty]], [[2 Brygada Artylerii Haubic]] i [[1 Pułk Moździerzy]], reszta sił tworzyła trzon uderzeniowy. [[1 Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte]] została włączona w skład [[50 Brygada Pancerna (ZSRR)|50 Brygady Pancernej]] pułkownika Czeriapkina.
 
19 stycznia jednostki polskie poruszały się w kierunku [[Bydgoszcz]]y, wzdłuż lewego brzegu Wisły, drogą na [[Sochaczew]], [[Gostynin]] i [[Brześć Kujawski]]. 1 Armia WP, współdziałała z oddziałami [[47 Armia (ZSRR)|47 Armii]] i [[2 Gwardyjska Armia Pancerna Gwardii|2 Armii Pancernej Gwardii]]. 20 stycznia odbyła się próba zdobycia [[Poznań|Poznania]] z marszu, oddziały armii radzieckiej zaczęły przekraczać dawną granicę niemiecko-polską. Dowództwo wojsk niemieckich dostrzegło zbliżającą się klęskę, przygotowując obronę na głównych węzłach drogowych oraz w miastach. W dniach od 24 stycznia do 23 lutego rozegrała się [[bitwa o Poznań]]. 25 stycznia na rozkaz [[Józef Stalin|Józefa Stalina]] została przeprowadzona próba zdobycia przyczółku na zachodnim brzegu rzeki [[Odra|Odry]] na kierunku berlińskim. [[Gieorgij Żukow|Żukow]] powierzył dokonania 150 km rajdu za linie wroga [[1 Gwardyjska Armia Pancerna Gwardii|1.]] i [[2 Gwardyjska Armia Pancerna Gwardii|2 Armii Pancernej Gwardii]]. Głównym celem wypadu było zdezorganizowanie obrony niemieckiej i przecięcie dróg odwrotu rozbitym jednostkom [[Wehrmacht]]u w stronę [[Berlin]]a. 27 stycznia z armii wydzielono po jednym korpusie piechoty, w celu wzmocnienia jednostek pancernych nacierających w kierunku [[Kostrzyn]]a. 28 stycznia 2 Armia Pancerna Gwardii przełamała pozycje umocnione [[Wał Pomorski|Wału Pomorskiego]] na odcinku [[Osieczno]] – [[Drawiny]] i kontynuowała marsz w kierunku [[Odra|Odry]]. Na szpicy posuwał się [[1 Korpus Zmechanizowany Gwardii]]. 31 stycznia w rejonie [[Kienitz]]a przeprawiły się przez Odrę jednostki 1. Armii Pancernej Gwardii. Napotkały one opór ze strony wojsk niemieckich na pozycji [[Międzyrzecki Rejon Umocniony|Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego]].
 
2 lutego opór niemiecki został złamany; [[11 Korpus Zmechanizowany (ZSRR)|11 Korpus Zmechanizowany]] przeprawił się po lodzie na drugi brzeg rzeki. Rozpoczęły się walki o utrzymanie przyczółku na Odrze. Od 3 lutego do 30 marca toczyły się walki o zdobycie [[Kostrzyn nad Odrą|Kostrzyna nad Odrą]]; miasto uległo zniszczeniu w 90%. Od 15 do 18 lutego rozgrywały się walki o [[Stargard Szczeciński]] związane z [[Operacja Sonnenwende|operacją „Sonnenwende”]].
Linia 80:
Koniew ruszył swoimi oddziałami w dwóch kierunkach. Na pierwszym kierunku ruszał w stronę [[Kielce|Kielc]] – [[Radomsko|Radomska]] – [[Częstochowa|Częstochowy]] – [[Wrocław]]ia. Na drugim kierunku ruszał w stronę [[Kraków|Krakowa]] i [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Śląsko–Dąbrowskiego]].
 
W rejonie [[Kielce|Kielc]] i [[Chęciny|Chęcin]] radziecka [[4 Gwardyjska Armia Pancerna (ZSRR)|4 Armia Pancerna]] generała [[Dmitrij Leluszenko|Leluszenki]] rozgromiła jednostki [[Grupa Armii A|Grupy Armii „A”]].
 
15 stycznia 1945 roku [[Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona|Armia Czerwona]] wyzwoliła [[Kielce]]. 17 stycznia oddziały [[5 Armia Gwardii|5 Armii Gwardi]] i [[52 Armia (ZSRR)|52 Armii]] wyzwoliły [[Radomsko]] i [[Częstochowa|Częstochowę]] (Chochriakow). 18 stycznia jednostki [[5 Armia Gwardii|5. Armii Gwardi]] i [[4 Gwardyjska Armia Pancerna (ZSRR)|4 Armii Pancernej]] wyzwoliły [[Piotrków Trybunalski]], 19 stycznia Armia Czerwona wyzwoliła [[Kraków]], [[Łódź]] i około 600 innych małych miejscowości.
 
Po [[Wyzwolenie Częstochowy|zdobyciu Częstochowy]], działająca na tym odcinku frontu [[3 Gwardyjska Armia Pancerna Gwardii|3. Armia Pancerna Gwardii]] generała [[PawełPawieł Rybałko|Rybałki]] zmieniła kierunek natarcia z zachodniego na południowo-zachodni, w kierunku [[Opole|Opola]] i [[Olesno|Olesna]], w celu oskrzydlenia [[17 Armia (III Rzesza)|17 Armii]] gen. [[Friedrich Schulz|Schulzego]] na terenie okręgu przemysłowego.
 
18 stycznia walki trwały w rejonach miejscowości: [[Cykarzew Północny|Cykarzew]], [[Kamyk (województwo śląskie)|Kamyk Stary]], [[Kroczyce]], [[Poraj (wieś w województwie śląskim)|Poraj]], [[Szarlejka]], [[Żarki]], [[Kłobuck]], [[Krzepice]], [[Ogrodzieniec]], [[Ostrowy nad Okszą|Ostrowy]], [[Rększowice]], [[Truskolasy (województwo śląskie)|Truskolasy]], [[Włodowice (województwo śląskie)|Włodowice]] i [[Wieluń]].
Linia 100:
W międzyczasie północne skrzydło 1 Frontu Ukraińskiego prowadziło uderzenie na Wrocław z kierunku północnego, gdzie z marszu 25 stycznia po zaciekłych walkach w okolicach [[Syców|Sycowa]] zajęta została [[Oleśnica]]. 26 stycznia wojska radzieckie zdobyły [[Trzebnica|Trzebnicę]] i jeszcze tego samego dnia pierwsze oddziały Armii Czerwonej sforsowały [[Odra|Odrę]] i okrążyły [[Ścinawa|Ścinawę]] oraz zaczęły rozbudowywać silny przyczółek, jednocześnie rozpoczynając likwidację załogi Ścinawy. 27 stycznia zdobyto [[Wołów]], [[Oborniki Śląskie]] i [[Brzeg Dolny]] (miejsce obozu koncentracyjnego [[Groß-Rosen]]).
 
10 lutego po przegrupowaniu, [[1 Front Ukraiński]] przeszedł do pościgu za wojskami niemieckimi, mając za zadanie sforsowanie rzek [[Bóbr (dopływ Odry)|Bóbr]] i [[Kwisa]], aby uniemożliwić dowództwu niemieckiemu zorganizowanie kolejnej rubieży obrony. 11 lutego [[6 Korpus Zmechanizowany Gwardii]], pod dowództwem W. Orłowa ([[4 Gwardyjska Armia Pancerna (ZSRR)|4 Armia Pancerna]]), osiągnął Bóbr w rejonie [[Gorzupia Dolna|Gorzupi Dolnej]], sforsował rzekę oraz zdobył przyczółek na zachodnim brzegu Bobru. 12 lutego [[10 Korpus Pancerny (ZSRR)|10. Korpus Pancerny]] płk. N. Czuprowa rozpoczął forsowanie Bobru (nieco na północ od [[Żagań|Żagania]]). Radziecka [[13 Armia (ZSRR)|13 Armia]] ruszyła w kierunku Żagania, Korpus Zmechanizowany Gwardii powiększył swój przyczółek w rejonie [[Gorzupia (województwo lubuskie)|Gorzupia]] do 8 km szerokości i 4 km głębokości. Wykorzystując to powodzenie, nad rzekę wyszła 13. Armia. 13 lutego 4 Armia Pancerna Gwardii, ze zdobytych przyczółków, ruszyła na [[Lubsko]] i [[Żary]] i gdy zajęła [[Bieniowo]], 6 Korpus Zmechanizowany Gwardii przedarł się przez [[Jasień]] i około 19:00 rozpoczął walki o [[Lubsko]]. Radzecki [[10 Korpus Pancerny (ZSRR)|10 Korpus Pancerny]] zdobył w godzinach popołudniowych [[Żary]] i pozostawiając w mieście [[62 Brygada Pancerna (ZSRR)|62 BPanc]], ruszył w kierunku [[Nysa Łużycka|Nysy Łużyckiej]]. 14 lutego Rosjanie zdobyli [[Lubsko]], a 6. Korpus Zmechanizowany Gwardii dotarł do Nysy Łużyckiej, w rejonie [[Gubin]]a. Do Nysy Łużyckiej dotarły również wojska 10 Korpusu Pancernego. Próba sforsowania rzeki nie powiodła się; wojska przeszły do obrony co stwarzało groźbę odcięcia walczących nad Nysą Łużycką oddziałów pancernych od głównych sił frontu. 18 lutego oddziały [[13 Armia (ZSRR)|13 Armii]] zajęły [[Żagań]].
 
Wehrmacht dostrzegł tę sytuację i postanowiło ją wykorzystać realizując pod [[Stargard Szczeciński|Stargardem Szczecińskim]] [[Operacja Sonnenwende|operację „Sonnenwende”]]. Wojska niemieckie zamierzały koncentrycznymi uderzeniami wykonanymi przez [[XXXX Korpus Pancerny (III Rzeszy)|XXXX Korpus Pancerny]], z północy (spod Krzystkowic), oraz [[Korpus Pancerny Großdeutschland]], z południa (rejon pomiędzy Żarami a Żaganiem), zamknąć wyłom na zachodnim brzegu [[Bóbr (dopływ Odry)|Bobru]], wyprzeć stamtąd wojska radzieckie i odtworzyć na tyłach odciętych oddziałów radzieckich ciągły front obrony.
Linia 108:
==== Wyzwolone miejscowości ====
* [[16 lutego]] wyzwolone zostały [[Bobrowice]] przez [[3 Armia Gwardii (ZSRR)|3 Armię Gwardii]] i [[21 Korpus Armijny (ZSRR)|21 Korpus Armijny]]
* [[21 lutego]] wyzwolone zostały [[Brody]] przez [[13 Armia (ZSRR)|13 Armię]], [[4 Gwardyjska Armia Pancerna (ZSRR)|4 Armię Pancerną]]
* [[14 lutego|14]]-[[15 lutego]] wyzwolone została [[Brzeźnica]] przez [[3 Armia Gwardii (ZSRR)|3 Armię Gwardii]]
* [[15 lutego]] wyzwolone został [[Czerwieńsk]] przez [[3 Armia Gwardii (ZSRR)|3 Armię Gwardii]]
Linia 119:
* [[14 lutego]] wyzwolone zostało [[Lubsko]] przez [[4 Armia Pancerna]] – [[6 Korpus Zmechanizowany Gwardii]].
* [[22 lutego]] wyzwolone zostały [[Łęknica]] przez [[52 Armia (ZSRR)|52 Armię]]
* [[14 lutego]] wyzwolone zostały [[Małomice]] przez [[4 Gwardyjska Armia Pancerna (ZSRR)|4 Armię Pancerną]]; [[13 Armia (ZSRR)|13 Armia]]
* [[14 lutego]] wyzwolona została [[Nowa Sól]] przez [[3 Armia Gwardii]] i [[21 Korpus Strzelecki]]
* [[13 lutego]] wyzwolone zostało [[Nowe Miasteczko]] przez [[3 Armia Gwardii]] i [[21 Korpus Strzelecki]]
Linia 128:
* [[13 lutego]] [[Szprotawa]] została wyzwolona przez [[13 Armia (ZSRR)|13 Armię]] – [[102 Korpus Strzelecki]] ([[117 Dywizja Strzelecka]]), [[24 Korpus Strzelecki]] ([[395 Dywizja Strzelecka]];[[4 Armia Pancerna]] – [[10 Korpus Pancerny Gwardii]]
* [[22 lutego]] wyzwolony został [[Trzebiel]] przez [[13 Armia (ZSRR)|13 Armię]]
* [[22 lutego]] wyzwolono [[Tuplice]] – [[4 Gwardyjska Armia Pancerna (ZSRR)|4 Armia Pancerna]]; [[13 Armia (ZSRR)|13 Armia]]
* [[21 lutego]] wyzwolono [[Wymiarki]] – [[52 Armia (ZSRR)|52 Armia]]
* [[15 lutego]] wyzwolono [[Zabór]] – [[3 Armia Gwardii (ZSRR)]]
* [[14 lutego]] (obchodzi rocznicę wyzwolenia 15 lutego) wyzwolona [[Zielona Góra]] – [[3 Armia Gwardii]] – [[21 Korpus Strzelecki]]
* [[13 lutego]] i powtórnie [[16 lutego]] wyzwolono [[Żary]]) - [[13 Armia (ZSRR)]] ([[6 Dywizja Strzelecka (ZSRR)]] i [[121 Dywizja Strzelecka Gwardii (ZSRR)]]); – [[4 Gwardyjska Armia Pancerna (ZSRR)|4 Armia Pancerna (ZSRR)]] – [[10 Korpus Pancerny Gwardii (ZSRR)]]. ([[62 Brygada Pancerna (ZSRR)]])
-->
 
Linia 148:
*** 62 Korpus Armijny
*** 79 Korpus Armijny
** [[61 Armia (ZSRR)|61 Armia]] (gen. płk [[Pawieł Biełow|Paweł Biełow]])
*** 9 Korpus Armijny Gwardii
*** 80 Korpus Armijny
*** 89 Korpus Armijny
** [[1 Gwardyjska Armia Pancerna|1 Armia Pancerna Gwardii]] (gen. płk [[Michaił Katukow]])
*** 8 Korpus Zmechanizowany Gwardii
*** 11 Korpus Zmechanizowany Gwardii
** [[2 Gwardyjska Armia Pancerna|2 Armia Pancerna Gwardii]] (gen. płk [[Siemion Bogdanow]])
*** 1 Korpus Zmechanizowany Gwardii
*** 3 Korpus Pancerny
Linia 166:
*** 26 Korpus Armijny Gwardii
*** 32 Korpus Armijny
** [[8 Gwardyjska Armia|8 Armia Gwardii]] ([[Przyczółek warecko-magnuszewski]]) (gen. płk [[Wasilij Czujkow]])
*** 4 Korpus Armijny Gwardii
*** 28 Korpus Armijny Gwardii
Linia 193:
*** 27. Korpus Armijny
*** 102. Korpus Armijny
** [[4 Gwardyjska Armia Pancerna (ZSRR)|4. Armia Pancerna]] (gen. płk [[Dmitrij Leluszenko]])
*** 5. Korpus Zmechanizowany Gwardii
*** 6. Korpus Zmechanizowany Gwardii
*** 10. Korpus Pancerny Gwardii
** [[3 Gwardyjska Armia Pancerna Gwardii|3. Armia Pancerna Gwardii]] (gen. płk [[Pawieł Rybałko|Paweł Rybałko]])
*** 6. Korpus Pancerny Gwardii
*** 7. Korpus Pancerny Gwardii
Linia 212:
*** 43. Korpus Armijny
*** 115. Korpus Armijny
** [[60 Armii (ZSRR)|60. Armia]] (gen. płk [[Pawieł Kuroczkin|Paweł Kuroczkin]])
*** 15. Korpus Armijny
*** 28. Korpus Armijny
Linia 241:
*** [[XXXXI Korpus Pancerny (III Rzesza)|XXXXI Korpus Pancerny]]
**** [[21 Dywizja Piechoty (III Rzesza)|21. Dywizja Piechoty]]
**** [[28 Dywizja StrzeleckaPiechoty (III Rzesza)|28. Dywizja Strzelecka]]
**** [[50 Dywizja Piechoty (III Rzesza)|50. Dywizja Piechoty]]
**** [[367 Dywizja Piechoty (III Rzesza)|367. Dywizja Piechoty]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Operacja_wiślańsko-odrzańska”