Chińczycy Han: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: {{Main}} jest redirectem {{Osobny artykuł}}
po kiego te pozbawione źródeł bzdury
Linia 1:
{{Naród infobox
| Naród = / / Hàn
| Postacie =
| Opis_postaci =
Linia 9:
| Pokrewieństwo =
}}
'''Chińczycy Han''' ([[uproszczonetradycyjne pismo chińskie|chin. uprtrad.]] , [[tradycyjneuproszczone pismo chińskie|chin. tradupr.]] , [[hanyu pinyin|pinyin]] ''Hàn''; Hanowie) – [[naród]] zamieszkujący głównie [[Chińska Republika Ludowa|Chiny]], gdzie stanowią ok. 92% ludności (reszta należy do oficjalnie wymienianych 55 mniejszości), a także [[Republika Chińska|Tajwan]], gdzie również stanowią większą część populacji wyspy, ok. 20 mln. Są najliczniejszym narodem na świecie, ogółem liczą ok. 1,3 mld (ok. 19% populacji).
{{wikicytaty|Chińczycy Han}}
 
27 mln Chińczyków mieszka w [[diaspora (naród)|diasporze]]. Emigracja Chińczyków uwarunkowana była przede wszystkim złymi warunkami społecznymi i gospodarczymi w kraju. Emigranci zamieszkują głównie w [[Azja Południowo-Wschodnia|Azji południowo-wschodniej]] (zwłaszcza w [[Chińczycy w Tajlandii|Tajlandii]] - ok. 6 mln., t.j. ok. 16% ludności [[Tajlandia|tego kraju]], [[Chińczycy w Malezji|Malezji]] - 5 mln, tj. 26% populacji [[Malezja|państwa]] i [[Singapur#Ludność|Singapurze]] - 4 mln, stanowiące 76,8% mieszkańców), [[Stany Zjednoczone|USA]] i państwach [[Europa|europejskichEuropie]]. Posługują się w mowie dialektami [[język chiński|języka chińskiego]], z których najbardziej rozpowszechnionym jest [[języki mandaryńskie|mandaryński]]. Używają wspólnego [[Pismo chińskie|pisma]] (należącego do grupy [[pismo morfosylabiczne|morfosylabicznych]]).
[[Plik:Ethnolinguistic map of China 1983.jpg|thumb|500px|Mapa etnograficzna Chin]]
 
Linia 28:
Okres Walczących Królestw zakończył się wraz ze zjednoczeniem [[Chiny|Chin]] przez [[Dynastia Qin|dynastię Qin]], która podbiła inne państewka. Zjednoczywszy kraj, [[Qin Shi Huang]] ogłosił się pierwszym [[cesarz]]em, użył nowo stworzonego tytułu, który obowiązywać będzie przez następne dwa tysiąclecia. Scentralizował władzę, ustanowił administrację, ujednolicił chińską gospodarkę i systemy wag, miar oraz [[pismo chińskie|pismo]]. Jednakże jego panowanie było krótkotrwałe. Z powodu autokratycznych praw i ogromnego projektu budowy [[Wielki Mur Chiński|Wielkiego Muru]], wybuchały bunty, a po śmierci cesarza dynastia szybko upadła. W walkach o sukcesję wyłoniła się [[dynastia Han]] , której udało się utrzymać władzę o wiele dłużej. Kontynuowano wiele z instytucji stworzonych przez [[Qin Shi Huang]]a, ale przyswojono mniej rygorystyczne prawa. Pod panowaniem Han rozkwitała [[sztuka chińska|sztuka]] i [[kultura chińska|kultura]] podczas gdy dynastia poszerzała swoje militarne wpływy we wszystkich kierunkach. Okres ten nazywany jest jednym z najlepszych w [[historia Chin|historii Chin]], a Chińczycy Han wzięli swą nazwę od tej właśnie dynastii. Upadek dynastii Han poprzedzony był stuleciem podziału i siedmioma wiekami działań wojennych. Podczas tego okresu, północne obszary Chin były opanowane przez liczne niechińskie plemiona nomadyczne, które stanowiły własne królestwa, najsilniejszym z nich było [[Północna dynastia Wei|Północne Wei]] założone przez plemię [[Tuoba]] wywodzące się z [[Xianbei]]. Rdzenni mieszkańcy tych ziem byli nazywani [[Hanren]], ludzie Han, by odróżnić ich od nomadów. Wojna spowodowała pierwszą wielką migrację Hanów, na południe [[Jangcy]] oraz za rzekę, podnosząc demograficzne centrum na południe i przyspieszając sinizację dalekiego południa. W tym samym czasie na północy większość nomadów uległa sinizacji i przyswoili sobie elementy chińskiej kultury, administrację. Tuoba rządzący w Północnym Wei polecił systematyczną [[sinizacja|sinizację]], przyswoił nazwiska Hanów, instytucję i kulturę.
 
== Imiona i nazwiskaNazwiska ==
{{Osobny artykuł|chińskie imiona}}
{{Osobny artykuł|chińskie nazwiska}}
Chińskie imiona są zwyczajowo złożone z 2 lub 3 sylab, nazwisko poprzedza imię. Nazwiska zazwyczaj składają się z jednej sylaby, chociaż zdarzają się i takie niecodzienne nazwiska złożone z większej ilości sylab. W Chinach występuje 4000-6000 różnych nazwisk, ale tylko około 1000 jest popularnych w użyciu.