Rudaki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
Linia 2:
'''Rudaki''', właśc. Abu Abdullah Dżafar ben Muhammad (ur. [[857]], zm. ok. [[941]]) – [[liryka|poeta]] [[Historia Iranu|perski]], uważany za największego twórcę perskojęzycznego swoich czasów. Rudaki uważany jest także za klasyka [[literatura tadżycka|literatury tadżyckiej]].
 
Pochodził z rodziny chłopskiej<ref name="gafurow">Gafurow B., ''Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej'', Warszawa 1978, s. 398.</ref>{{rp|398}} z miejscowości [[Pandżrud]] (lub Pandż Rud<ref name="gafurow" />{{rp|398}}) na terenie obecnego [[Tadżykistan]]u. Długie lata był nadwornym poetą [[Samanidzi|samanidzkiego]] emira [[Nasr II Ibn Ahmad Samanida|Nasra II Ibn Ahmada]] (panującego w latach [[914]]-[[943]]), władcy [[Chorasan]]u i [[Transoksania|Transoksanii]]. Siedziba dworu znajdowała się w [[Buchara|Bucharze]] ([[Uzbekistan]]). Pod koniec życia został jednak wydalony z dworu i ostatnie lata spędził biednie w swej rodzinnej miejscowości<ref name="gafurow" />{{rp|398}}. Był już wówczas niewidomy, niektóre źródła sugerują również celowe oślepienie<ref name="gafurow2">Gafurow B., ''Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej'', Warszawa 1978, s. 399.</ref>. Powodem wydalenia mogła być jego przyjaźń z obalonym w [[937]] r. wezyrem [[Nasr II Belami|Nasrem II Belamim]] lub udział w [[Karmaci|ruchu karmatów]]<ref name="gafurow2" />.
 
Z całej twórczości Rudakiego, podobno bardzo obfitej, do naszych czasów zachowało się nieco ponad 2000 wersów<ref name="gafurow2" />, stanowiących w głównej mierze mniejsze lub większe fragmenty innych utworów. Są to [[kasyda|kasydy]], [[gazel]]e, [[poemat dydaktyczny|poematy dydaktyczne]], wiersze satyryczne, [[elegia|elegie]]<ref name="gafurow2" />. Jego twórczość nawiązywała do życia codziennego<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Praca zbiorowa pod redakcją naukową [[Maciej Salamon|Macieja Salamona]]|imię= |autor link= |inni= |tytuł= Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza|wydanie= |tom= 4|wydawca= Oficyna Wydawnicza FOGRA|miejsce= |rok= 2005|strony= 620|isbn= 83-85719-85-7}}</ref>, wychwalanego jako najlepszego nauczyciela. Styl, utworzony przez Rudakiego i jego współczesnych, panował w poezji perskiej do połowy [[XI wiek|XI w.]]