Alessandro Scarlatti: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m -szablon przy użyciu AWB
poprawa przek., usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK
Linia 1:
[[Plik:Alessandro Scarlatti.jpg|thumb|200px|right|thumb|Alessandro Scarlatti]]
[[Plik:Alessandro Scarlatti 2.jpg|thumb|200px|Scarlatti w młodości.]]
{{commons|Alessandro Scarlatti}}
'''Alessandro Pietro Gaspare Scarlatti''' (ur. [[2 maja]] [[1660]] w [[Palermo]], zm. [[24 października]] [[1725]] w [[Neapol]]u) – [[Włochy|włoski]] kompozytor okresu [[barok]]u.
 
Pochodził z [[Scarlatti (rodzina włoskich muzyków)|rodziny neapolitańskich muzyków]]. Drugi z ośmiorga dzieci Pietro Scarlattiego i Eleonory d’Amato. Brat [[Anna Maria Scarlatti|Anny Marii Scarlatti]], [[Melchiora Brigida Scarlatti|Melchiory Brigidy Scarlatti]], [[Francesco Antonio Nicola Scarlatti|Francesca Antonia Nicoli Scarlattiego]] i [[Tommaso Scarlatti]]ego.<ref>Pozostałe rodzeństwo (Anna Maria Antonia Diana oraz Antonio Giuseppe zmarło po urodzeniu.) The New Grove Dictionary of Music and Musicians., tom 16, s. 549-550.</ref>. Ojciec [[Pietro Filippo Scarlatti|Pietra Filippo Scarlattiego]] oraz [[Domenico Scarlatti|Domenica Scarlattiego]]. Z dziesięciorga dzieci z Antonią Anzalone (siedmiu synów i trzy córki), pięcioro dożyło wieku dojrzałego.<ref>The New Grove Dictionary of Music and Musicians., tom 16, s. 550.</ref>. Mając 12 lat zetknął się w [[Rzym]]ie z takimi mistrzami ówczesnej muzyki jak [[Giacomo Carissimi]], [[Bernardo Pasquini]] i [[Arcangelo Corelli]]. Możliwe, że kształcił się u [[Francesco Provenzale]]<ref>Manfred Bukofzer w ''Muzyka w epoce baroku'' (s. 338) mocno sprzeciwia się temu obiegowemu twierdzeniu.</ref>. Był dyrektorem konserwatorium w [[Neapol]]u, czołowym przedstawicielem operowej [[szkoła neapolitańska|szkoły neapolitańskiej]]. W latach [[1679]]–[[1683]]1679–1683 był kapelmistrzem szwedzkiej królowej [[Krystyna WazaWazówna|Krystyny]].
 
Komponował głównie [[Opera (dzieło)|opery]] (115), ale także [[Oratorium|oratoria]], [[Msza (muzyka)|msze]], [[motet]]y, [[Kantata|kantaty]], [[madrygał]]y i [[psalm]]y. Jego syn [[Domenico Scarlatti]] ([[1685]]–[[1757]]1685–1757) również był znanym kompozytorem.
 
Interesował się kulturą polską, wyrażając to np. poprzez oratorium "San„San Casimiro rè di Polonia"Polonia”.
 
== Wybrane opery ==
(tytuł, data i miejsce pierwszego przedstawienia)<ref name="opery">{{cytuj stronę| url =http://www.karadar.com/Operas/scarlatti.html | tytuł = Alessandro Scarlatti Operas| data dostępu = 25 maja 2008 }}</ref>
 
* ''Gli Equivoci nel sembiante'' (1679, [[Bolonia]] (jako ''L'ErroreL’Errore innocente''))
* ''L'HonestŕL’Honestŕ negli Amori'' (6 lutego 1680, Palazzo Bernini w [[Rzym]]ie)
* ''Il Pompeo'' (1683, Palazzo Colonna w Rzymie)
* ''Pirro e Demetrio'' (1684, Teatr San Bartolomeo w [[Neapol]]u)
* ''Rosmene overo L'InfedeltŕL’Infedeltŕ fedele'' (1688, Palazzo Reale w Neapolu)
* ''Gli Equivoci in amore overo La Rosaura'' (grudzień 1690, Rzym)
* ''La Caduta dei Decemviri'' (listopad 1697, Teatr San Bartolomeo w Neapolu)
* ''L'EracleaL’Eraclea'' (1700, Teatr San Bartolomeo w Neapolu)
* ''Il Mitridate Eupatora'' (1707, Teatr San Giovanni Crisostomo w Wenecji)
* ''Il Tigrane ossia L'egualL’egual impegno d'amored’amore e di fede'' (16 lutego 1715, Teatr San Bartolomeo w Neapolu)
* ''Le Dirindine'' (1715, Teatr Capranica w Rzymie)
* ''Ifigenia in Aulide'' (4 listopada 1718, Wiedeń)
* ''Il trionfo dell'onoredell’onore'' (26 listopada 1718, Teatr Fiorentini w Neapolu)
* ''Marco Attilio Regulo'' (1719, Rzym)
* ''La Griselda'' (1721)
Linia 35:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Scarlatti, Alessandro}}
[[Kategoria:Włoscy kompozytorzy baroku]]
[[Kategoria:Włoscy kompozytorzy operowi]]