Akcent wyrazowy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wipur (dyskusja | edycje)
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 6:
== Rodzaje ==
'''Typy akcentu''' ze względu na użyte [[fonetyka|środki fonetyczne]]:
* '''akcent dynamiczny''' (''ekspiracyjny, ekspiratoryjny, ekspiratoryczny'') – akcentowana sylaba wymawiana jest z większą siłą, intensywnością;
* '''akcent toniczny''' (''melodyczny'', ''prozodyczny'') – akcentowana sylaba wymawiana jest specjalnym (np. wyższym) [[intonacja (językoznawstwo)|tonem]] (na przykład w [[język szwedzki|języku szwedzkim]] czy [[język japoński|japońskim]]);
* '''akcent iloczasowy '''(''rytmiczny'')  – akcentowana sylaba jest [[iloczas|wymawiana dłużej.]]
 
Kategorie te nie są rozłączne, sylaba akcentowana może być bowiem wyróżniana za pomocą więcej niż jednego środka fonetycznego.
Linia 14:
Akcent wyrazowy może być:
* '''stały pod względem fonetycznym''' – pada wówczas na jedną określoną sylabę we wszystkich wyrazach i formach wyrazu:
** ''oksytoniczny'' – na ostatnią sylabę (np. w [[język francuski|języku francuskim]] i [[język perski|perskim]]);
** ''paroksytoniczny'' – na przedostatnią sylabę (np. w [[język polski|języku polskim]], [[język włoski|włoskim]] czy [[język nahuatl|nahuatl]]);
** ''proparoksytoniczny'' – na sylabę trzecią od końca (rzadko, np. w [[język macedoński|języku macedońskim]]);
** ''inicjalny'' – na pierwszą sylabę wyrazu (np. w [[język czeski|czeskim]] czy [[język fiński|fińskim]], także w [[gwara podhalańska|gwarze podhalańskiej]]);
** może też padać na drugą sylabę wyrazu, a w języku [[język winnebago|winnebago]] – na trzecią<ref>[http://wals.info/feature/description/14 WALS – Fixed Stress Locations<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>;
* albo '''swobodny''' – w różnych wyrazach i ich formach pada na sylaby o różnej pozycji w obrębie wyrazu (np. w [[język rosyjski|języku rosyjskim]]);
* '''stały pod względem morfologicznym''' – pada we wszystkich formach fleksyjnych danego wyrazu na jedną i tę samą sylabę tego samego morfemu;
* albo '''ruchomy''' – w różnych formach danego wyrazu może padać na różne sylaby.