Konsensus: Różnice pomiędzy wersjami

'''KonsensKonsensus''' lub, '''konsensuskonsens''' (od [[Łacina|łac.]] ''consensus'', -czyli zgoda) – w wąskim rozumieniu synonim pojęcia określającego zgodę powszechną między członkami danej [[społeczność|społeczności]]. W rozumieniu szerszym jest to również teoria i praktyka osiągania takiej zgody, a więc proces dochodzenia do konsensusu w znaczeniu węższym.

Proces dochodzenia do konsensusu wymaga poważnego traktowania przemyślanej opinii każdego z członków społeczności. Ważnym elementem konsensu jest tu zaufanie, jakie żywi społeczność wobec przyszłych działań jej członków. Z drugiej strony ci, którzy chcą podjąć określone działania, często pragną usłyszeć opinie osób o odmiennym zdaniu, gdyż zdają sobie sprawę z tego, że ewentualna dyskusja powiększy zakres konsensuzgody. W teorii, działania podjęteDziałania bez rozważenia opinii przeciwnych sąpowinny być rzadkie i podejmowane w taki sposób, by ewentualne napięcia między członkami społeczności były jak najmniejsze.

== Zasada consensusukonsensusu w organizacjach międzynarodowych ==

== KonsensKonsensus jako myślenie kolektywne ==

BliskimIstnieje odpowiednikiembliski pojęciazwiązek konsensumiędzy jestkonsensusem pojęciea ''opiniiopinią ogółu''. Należy jednak pamiętać, że to ostatnie dopuszcza pewien stopień zróżnicowania poglądów i w sytuacjach, gdy wymagane jest podejmowanie wspólnych działań, różnice te mogą się ujawniać. Analogie między konsensemkonsensusem a tworzeniem [[inteligencja grupowa|inteligencji grupowej]] są przedmiotem osobnych rozważań.

Niniejszy artykuł poświęcony jest pojęciu konsensukonsensusu w ogóle i nie omawia problematykitej konsensuproblematyki w polityce czy ekonomii, gdzie wymagane jest podejmowanie określonych działań.

W odróżnieniu od [[kompromis]]u, konsenskonsensus zakłada raczej współpracę niż uzgadnianie stanowiska w toku ścierania się przeciwstawnych poglądów. Osiąganie konsensukonsensusu polega zatem na wypracowaniu wspólnego stanowiska przez wszystkich i dla wszystkich członków społeczności, a nie osiąganie go drogą wzajemnych ustępstw. To ostatnie często sprowadza się bowiem do swoistego "handlu wymiennego" na zasadzie "coś za coś". W przeciwieństwie do tego, rzeczywisty konsenskonsensus wymaga budowy dobrych stosunków między członkami społeczności tak, by możliwe było wypracowanie zgody powszechnej.

== Modele konsensukonsensusu ==

Punktem wyjścia dla budowy prostego matematycznego modelu matematycznego konsensukonsensusu jest założenie o [[rozkład normalny|normalnymnormalnego rozkładu]] rozkładzie opinii w grupie, zależnymzależnego od jednego parametru.

W tej sytuacji można przyjąć, że krokiem wstępnym do osiągnięcia konsensukonsensusu będzie wysłowienie wszystkich opinii różniących się od średniej zgodnie z [[Odchylenie standardowe|regułą trzech sigm]] – oczywiście za podstawę można przyjąć inny akceptowany zakres rozrzutu opinii.

Następny etap to próba zrozumienia różnych opinii (odpowiadających różnym wartościom parametru) i znalezienie ''nowych'' parametrów w wielowymiarowej przestrzeni wszystkich możliwych decyzji, które pozwolą zastąpić parametr odpowiedzialny za niepowodzeniebrak konsensukonsensusu pożądanym rozwiązaniem z wielowymiarowej przestrzeni parametrów.

Krytycy powyższego modelu zauważają, że nie oddaje on całości zmian opinii i porozumień, a zmierzone siła lub stopień przekonania nie są ściśle skorelowane z chęcią podejmowania działań przez jednostki. W grupach społecznych, które swe działania opierają na akcjach bezpośrednich, odzwierciedleniem poziomu konsensukonsensusu jest chęć członków grupy do narażania się na niebezpieczeństwa podczas demonstracji czy blokad. W historii ruchów ekologicznych, pokojowych czy robotniczych takie "wykazywanie" się członków było czasem praktykowane. Niektóre z nich nie wprowadzały żadnych formalizmów w swej działalności, inne jednak wypracowały szczegółowe metody osiągania konsensukonsensusu.

Zazwyczaj przydatność formalnych modeli konsensukonsensusu ograniczona jest do przypadków, w których działanie jest ściśle kontrolowane odgórnie, na przykład w hierarchii wojskowej lub w zespole podobnych programów komputerowych wywoływanych na kontrolowanym przez nie sprzęcie.

Wyobrażenia na temat konsensukonsensusu różnią się zupełnie w przypadku działań grup niezależnych jednostek ludzkich, działań osób zobowiązanych do bezwzględnego wykonywania poleceń, czy wreszcie prześladowanych za jakikolwiek przejaw nieposłuszeństwa.

Sformalizowane sposoby dochodzenia do konsensuzgody mogą skierować konsenskonsensus w kierunku [[Syndrom grupowego myślenia|myślenia grupowego]] poprzez to, że opinie osób odrzucających formalizmy mogą nie być brane pod uwagę. Klasycznym przykładem jest pokojowy ruch przeciwko doktrynie "wzajemnego odstraszania" z okresu [[zimna wojna|zimnej wojny]], która wynikała z rozważań opartych na [[teoria gier|teorii gier]]. Efektem tej doktryny było przeznaczanie olbrzymich środków na program zbrojeń jądrowych, który, przynajmniej w przypadku [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Sowieckiego]], a następnie [[Rosja|Rosji]], doprowadził do problemu przechowywania odpadów radioaktywnych. Ze względu na obowiązujący model polityki, uwagi aktywistów pokojowych nie były w ogóle brane pod uwagę.

Jak sugeruje poprzedni przykład, koncepcja konsensukonsensusu jest szczególnie ważna w kontekście [[społeczeństwo|społeczeństwa]] i sprawowania rządów i można ją traktować jako fundament [[demokracja|demokracji]]{{fakt|data=2010-03}}. Demokracja w swej najprostszej formie, [[demokracja bezpośrednia|demokracji bezpośredniej]], była wielokrotnie krytykowana, zarówno przez [[Platon]]a jak i zwolenników [[republikarepublikanizm]]nizmuu i nazywana jest czasem "[[tyrania większości|tyranią większości]]", przy milczącym założeniu, że jedna część społeczności dominuje drugą, w sposób być może represyjny.

Ekonomiści i analitycy polityczni wskazali na szereg problemów podczas podejmowania decyzji opartych na konsensusie. Sztywne domaganie się konsensusu może doprowadzić do powstania wąskiej grupy interesów, która poprzez [[Weto|veto]] blokować będzie podejmowanie decyzji. Decydowanie w oparciu o konsenskonsensus jest również bardzo czasochłonne i w sytuacjach wymagających szybkiego działania może być nieprzydatne. W niektórych przypadkach może również prowadzić do [[Syndrom grupowego myślenia|syndromu myślenia grupowego]], kiedy ludzie zmieniają swe decyzje na podstawie przypuszczeń co do poglądów innych osób na temat ich przekonań. Dochodzi wówczas do zgodnego podejmowania decyzji, której żaden z uczestników z osobna nie uznałby za rozsądną. Innym niebezpieczeństwem jest zdominowanie procesu decydowania przez grupę jednostek o silnej osobowości. W końcu, konsenskonsensus jest niemożliwy w sytuacjach, gdy interesy stron są zwyczajnie nie do pogodzenia.

Każdy z opisanych tu przypadków może utrudnić osiągnięcie konsensukonsensusu, jednak daje się temu zapobiegać. Na– na przykład, okres dochodzenia do konsensuniego można skrócić, wykorzystując skuteczne mediacje.

Wśród organizacji skupionych w [[Internet Engineering Task Force|IETF]] stosowana jest zasada "zgrubnego konsensukonsensusu i już działającego kodu". Jest ona podstawą dla [[standardstandardyzacja|standaryzacji]] rozwiązań i dowiodła już swojej przydatności, zwłaszcza dla standaryzacji protokołów wymiany danych między komputerami.

W [[informatyka|informatyce]] termin "konsenskonsensus" używany jest czasem w odniesieniu do problemu uzyskania zgodności między węzłami systemu rozproszonego. Uzyskanie konsensukonsensusu napotyka tu rozmaite trudności, szczególnie gdy zwiększa się liczba węzłów, lub spada niezawodność połączeń między nimi.

Niektóre rodzaje oprogramowania [[wiki]] mogą być również traktowane jako infrastruktura dla osiągnięcia konsensukonsensusu w obrębie projektu.

== Przykłady nie-konsensuniekonsensusu ==

Ocena artykułów nadsyłanych do czasopism naukowych nie jest oparta na konsensiekonsensusie. Recenzenci wydają swoje opinie niezależnie i nie ma wymogu wypracowania wspólnej oceny pracy.