Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji: Różnice pomiędzy wersjami

Została utworzona 13 marca 1898 roku w [[Mińsk]]u. Jej sekcjami [[autonomia|autonomicznymi]] były [[Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy|SDKPiL]] i [[Bund (partia)|Bund]]. Działała zarówno na emigracji jak i na terenie Rosji. Partia dysponowała licznymi organami prasowymi w tym ''[[Iskra (gazeta)|Iskrą]]''<ref>Fischer 1964, s. 35; Pipes 1990, s. 357; Rice 1990, s. 64–69; Service 2000, s. 129–135.</ref>. Od 1903 roku, po II zjeździe partii w [[Bruksela|Brukseli]] i [[Londyn]]ie w 1903, podzielona na [[frakcja (polityka)|frakcje]] [[bolszewicy|bolszewików]] i [[mienszewicy|mienszewików]]. Rozłam spowodował spór między [[Włodzimierz Lenin|Włodzimierzem Leninem]] a [[Julij Martow|Julijem Martowem]]. Martow twierdził że członkowie partii powinni działać niezależnie od kierownictwa partii, Lenin nie zgodził się z tym i podkreślił potrzebę silnego przywództwa. Sprawę poddano pod głosowanie. Martow wygrał je otrzymując 28 do 22 głosów<ref>Rice 1990, s. 81–82; Service 2000, s. 154–155.</ref>. Debata była kontynuowana po głosowaniu, przez co wielu działaczy Martowa opuściła Kongres w trakcie jego trwania na znak protestu. Lenin wykorzystał ten fakt w celach propagandowych i nazwał swoją frakcję bolszewikami czyli większością. Oponentów popierających Martowa określił natomiast mniejszością mienszewikami czyli mniejszością. Niemniej jednak bolszewicy w kolejnych latach byli w partii większością i cieszyli się większym poparciem społecznym<ref>Fischer 1964, s. 39; Rice 1990, s. 82; Service 2000, s. 155–156; Read 2005, s. 60–61.</ref>. Niektórzy członkowie partii próbowali zjednoczyć zwaśnione frakcje co nie udało się<ref>Rice 1990, s. 85; Service 2000, s. 163.</ref>

Trzecią frakcją w SDPRR była działająca od 1913 frakcja [[międzydzielnicowcy|międzydzielnicowców]]. Podczas [[rewolucja 1905 roku|rewolucji 1905]] jej liczebność zaczęła znacząco wzrastać; w 1907 liczyła 84 300 członków, w tym 46 100 bolszewików i 38 200 mienszewików. Po [[rewolucja lutowa 1917|upadku caratu]] i powrocie [[Włodzimierz Lenin|Lenina]] z emigracji wobec polityki przedstawionej przez niego w [[tezy kwietniowe|tezach kwietniowych]] drogi frakcji SDPRR ostatecznie się rozeszły<ref>Międzydzielnicowcy we wrześniu 1917 przyłączyli się do bolszewików.</ref>, a frakcje wyodrębniły się w partie. Po [[rewolucja październikowa|rewolucji październikowej]] i stworzeniu monopartyjnej dyktatury przez bolszewików<ref>Wbrew stanowisku mienszewików, eserowców i części bolszewików, postulujących socjalistyczny rząd koalicyjny oparty na przygniatającej większości [[parlament]]arnej uzyskaną w powszechnych wyborach do Konstytuanty w grudniu 1917.</ref> sprawująca władzę partia bolszewików utworzyła [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|Rosyjską Partię Komunistyczną (bolszewików)]], natomiast partia mienszewików po przejściowym okresie tolerowanego istnienia w [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|RFSRR]] w czasie [[Wojna domowa w Rosji|rosyjskiej wojny domowej]]<ref>Gdy opowiedziała się jako [[Bezstronność|neutralna]], a przeciw politykom i formacjom wojskowym [[Biali (Rosja)|Białych]], zaś bolszewicy dopuszczali do wyboru działaczy mienszewickich do rad i tolerowali istnienie organizacji partyjnej.</ref> została ostatecznie zdelegalizowana przez bolszewików w roku 1920, a jej czołowi aktywiści udali się na wymuszoną emigrację.