Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich: Różnice pomiędzy wersjami

'''List biskupów polskich do niemieckich''' z 1965, nazywany później orędziem, uważany jest za jeden z najważniejszych etapów pojednania polsko-niemieckiego po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]]. Z listu pochodzi cytat: ''...przebaczamy i prosimy o wybaczenie'' [dosłownie: ''udzielamy wybaczenia i prosimy o nie'']. List był niejako odpowiedzią na wystosowane 1 października 1965 r. [[Memorandum Wschodnie]].

 

18 listopada 1965 podczas obrad [[Sobór watykański II|II soboru watykańskiego]] orędzie podpisało 34 polskich biskupów, m.in. kardynał [[Stefan Wyszyński]] i [[Jan Paweł II|Karol Wojtyła]]. Autorem i inicjatorem listu był przyszły arcybiskup wrocławski [[Bolesław Kominek]]. List był konsultowany z polskimi i niemieckimi biskupami oraz niemieckimi intelektualistami<ref>[http://www.niedziela.pl/wiad.php?p=201207&idw=55 Grzegorz Polak, ''Kościół i pojednanie z sąsiadami''], „[[Niedziela (czasopismo)|Niedziela]]”, 16 lipca 2012.</ref>.

 

 

W liście, napisanym po niemiecku przez abp. Kominka<ref>„Głównym autorem „Orędzia” był abp [[Bolesław Kominek]], późniejszy kardynał i metropolita wrocławski, który, jako Ślązak, tekst dokumentu od razu napisał po niemiecku.” [http://www.niedziela.pl/wiad.php?p=201207&idw=55 Grzegorz Polak, ''Kościół i pojednanie z sąsiadami''], „[[Niedziela (czasopismo)|Niedziela]],” 16 lipca 2012.</ref>, streszczono polskie dzieje, podkreślając ciemne i jasne strony polsko-niemieckich stosunków. Przypomniano, że miliony Niemców ucierpiały wskutek powojennych wysiedleń. Również skutkiem wojny jest granica na Odrze i Nysie. Polscy biskupi zapraszali też niemieckich na obchody [[Milenium chrztu Polski|tysiąclecia chrztu Polski]]. Najsłynniejsze zdanie listu brzmi: ''W tym jak najbardziej chrześcijańskim, ale i bardzo ludzkim duchu wyciągamy do Was, siedzących tu na ławach kończącego się Soboru, nasze ręce oraz udzielamy wybaczenia i prosimy o nie''.

 

 

List polskich biskupów bardzo negatywnie oceniły władze [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]]. Komitet Centralny [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]] uznał, że biskupi sfałszowali historię, że orędzie służyło interesom niemieckim, a jego sygnatariusze dopuścili się zdrady. Władze uważały za niedopuszczalne wypowiadanie się biskupów w sprawach dotyczących całości polskiego społeczeństwa i rozpętały kampanię propagandową przeciwko autorom listu. Publikowano artykuły w prasie, broszury i książki, odbyła się masowa akcja odczytów i wieców protestacyjnych w zakładach pracy<ref>„W Polsce reakcja komunistycznej propagandy na „Orędzie” była wręcz histeryczna. Na biskupów, a zwłaszcza na prymasa Wyszyńskiego, posypały się gromy. Jednym z najbardziej atakowanych hierarchów był też abp Karol Wojtyła, konsekwentnie broniący chrześcijańskich racji biskupów polskich. Przeciwko niemu władze wykorzystały nawet dawnych robotników z fabryki „Solvay”, gdzie podczas okupacji pracował młody Karol Wojtyła. Opublikowali oni w prasie list protestacyjny, w którym z wielkim oburzeniem, zdumieniem i rozczarowaniem odnieśli się do udziału abp. Wojtyły w redagowaniu i sygnowaniu „Orędzia”.” [http://www.niedziela.pl/wiad.php?p=201207&idw=55 Grzegorz Polak ''Kościół i pojednanie z sąsiadami''], „[[Niedziela (czasopismo)|Niedziela]]”, 16 lipca 2012.</ref>. Władze przeprowadzały też rozmowy z księżmi na temat orędzia, odbyło je 70% proboszczów. Oceny księży były podzielone.

 

O znaczeniu orędzia dla stosunków polsko-niemieckich wypowiedzieli się z okazji jego 50. rocznicy we wspólnym stanowisku dnia 22 listopada 2015 prezydent Niemiec [[Joachim Gauck]] i [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|prezydent RP]] [[Andrzej Duda]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/inne/art,71,wspolne-przeslanie-prezydentow-polski-i-niemiec-na-spotkanie-biskupow-episkopatow-.html | tytuł = Wspólne przesłanie prezydentów Polski i Niemiec na spotkanie Biskupów Episkopatów | opublikowany = prezydent.pl | data dostępu = 2015-11-22}}</ref>.

{{Przypisy|2}}

 

== Bibliografia ==

* Boll Friedhelm, Wiesław J. Wysocki, Klaus Ziemer (red.), ''Polsko-niemieckie inicjatywy pojednania w latach sześćdziesiątych XX wieku a polityka odprężenia, Warszawa 2010.''

* {{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor link= |tytuł= Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich| rozdział= | nazwisko r= | imię r= | autor r link= |wydawca= Polonia|miejsce= Warszawa|rok= 1966|strony= |isbn=}}

* [http://www.niedziela.pl/wiad.php?p=201207&idw=55 Grzegorz Polak, ''Kościół i pojednanie z sąsiadami''], ''[[Niedziela (czasopismo)|Niedziela]]'', 16 lipca 2012.

* [https://www.academia.edu/5118211/Or%C4%99dzie_biskup%C3%B3w_z_1965_r._jako_element_obchod%C3%B3w_mileninych Piotr Madajczyk, ''Orędzie biskupów z 1965 r. jako element obchodów milenijnych''], „Więź” 1997, nr 145.

 

[[Kategoria:Kościół katolicki w Polsce Ludowej]]

[[Kategoria:Stosunki polsko-niemieckie]]