Związek Walki Młodych: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawa linkowań po przenosinach artykułów oraz drobne redakcyjne przy użyciu AWB
EmptyBot (dyskusja | edycje)
m poprawa literówek, replaced: pażdziernika → października
Linia 33:
=== Akcje zbrojne ===
[[Plik:Tablica upamiętniająca zamachy na Cafe Club dokonane przez Romana Boguckiego i Mirosława Krajewskiego na budynku przy ul. Nowy Świat 15 w Warszawie.JPG|thumb|Tablica upamiętniająca zamachy na Cafe Club dokonane przez [[Roman Bogucki|Romana Boguckiego]] i Mirosława Krajewskiego na [[Kamienica przy ulicy Nowy Świat 15/17 w Warszawie|budynku przy ul. Nowy Świat 15 w Warszawie]].]]
Działalność ZWM polegała w tym czasie głównie na dokonywaniu akcji bojowych i dywersyjnych na liniach komunikacyjnych. ZWM najbardziej jest jednak znany z akcji kontrterrorystycznych przeciwko Niemcom. Jedną z pierwszych akcji ''Związku'' było spalenie niemieckiego baraku wojskowego przy [[Ulica Czerniakowska w Warszawie|ul. Czerniakowskiej]] w [[Warszawa|Warszawie]]. Operacja, dowodzona przez Tadeusza Olszewskiego, była wspierana przez dwóch członków [[Armia Krajowa|AK]] – przyjaciół Olszewskiego, którzy ubezpieczali akcję. W ramach akcji odwetowych ZWM przeprowadził także zamachy na niemiecką restaurację ''Mitropa'' oraz na redakcję znanej ''[[Gadzinówka|gadzinówki]]'' – [[Nowy Kurier Warszawski|Nowego Kuriera Warszawskiego]]<ref name=ZWM/>. W ramach odwetu za śmierć „Zawiszy”, „Wiktora” i Hanki Sawickiej grupa młodych lewicowców uderzyła na „[[Bar Podlaski w Warszawie|Bar Podlaski]]”, zarezerwowany tylko dla Niemców; w efecie akcji zginęło 6 Niemców, a wielu zostało rannych. Akcję w Barze Podlaskim powtórzono 23 pażdziernikapaździernika 1943 roku. Wtedy od granatów ZWM-owców zginęło 11 [[Waffen-SS|SS]]-manów, a kolejnych kilkunastu było rannych. 11 tegoż roku w odpowiedzi na rozstrzelanie 200 więźniów Pawiaka ZWM przeprowadził atak na Café Club przy ul. Nowy Świat 15. Akcją tą starali się udowodnić, że nie są gorsi od oddziałów szturmowych GL, które przprowadziły taką [[Zamachy Gwardii Ludowej na Café Club|akcję]] w październiku 1942. Obie te akcje ZWM zostały potępione przez Armię Krajową, która wtedy jeszcze kierowała się taktyką - jak podkreślała prasa AK - „stania z karabinem u nogi”, tzn. czekania na sygnal z Londynu do rozpoczęcia ogólnonarodowego powstania.
 
Akcje zbrojne ZWM tak ocenił prof [[Tomasz Strzembosz]]: „Wszystkie trzy dotychczasowe serie: z 24 października 1942 r., z 17 stycznia 1943 r. i seria lipcowa, stały się próbą praktycznej realizacji zasady odpowiedzialności zbiorowej wszystkich [[Niemcy|Niemców]] za to, co działo się w okupowanej Warszawie, próbą odpowiedzenia tą samą bronią, jaką stosowali Niemcy od początku [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji]]. Była to strategia walki [[konspiracja|konspiracyjnej]] zupełnie uzasadniona, choć zasadniczo odmienna od strategii realizowanej przez komórki kierującej akcją dywersyjno-bojową [[Armia Krajowa|AK]], która uderzając najczęściej w wybranych przedstawicieli aparatu okupacyjnego (zwłaszcza policji i administracji cywilnej), usiłowała oddziaływać w ten sposób na postawę aparatu, aby stworzyć lub poszerzyć szczelinę pomiędzy policją i aparatem cywilnym a [[Wehrmacht]]em.”<ref>[[Tomasz Strzembosz|T. Strzembosz]], ''Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1945'', Warszawa 1983, s. 395, ISBN 83-06-00717-4 </ref>
 
Czynniki podziemne związane z [[Rząd RP na uchodźstwie|rządem RP na uchodźstwie]] oceniły powyższą taktykę walki jako „bezwzględną i zbrodniczą”. Wystąpienia zbrojne, których efektem było pozbawianie życia kilku lub kilkunastu przypadkowo trafionych Niemców prowokowały bowiem masowe represje wśród Polaków.
Metoda prowokowania niemieckich środków odwetowych miała mieć charakter celowy - w ten sposób mało liczne w porównaniu do [[Armia Krajowa|AK]] organizacje zbrojne związane z [[Polska Partia Robotnicza|PPR]] „w stanie ogólnego chaosu, anarchii, (...) w nastroju ślepej żądzy odwetu i rozpaczy” wśród ludności polskiej, mogły łatwiej „wypłynąć na wierzch”<ref>[[Jan Nowak-Jeziorański|J. Nowak-Jeziorański]], ''Kurier z Warszawy'', Kraków 2005, s. 152, ISBN 83-240-0535-8 </ref>.
 
=== Udział w [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]] ===
Mimo pełnego zaskoczenia decyzją dowództwa Armii Krajowej o rozpoczęciu powstania, już 1 sierpnia ZWM-owcy przyłączyli się do walki. [[Lech Kobyliński]] ze swoją sekcją zdobywał z oddziałem AK por. Sylwestra magazyn spółdzielni mleczarskiej na Hożej, [[Ryszard Suski]] wraz ze swoim oddziałem szturmował umocnienia niemieckie w ruinach Zamku Królewskiego. Na [[Żoliborz]]u bojownicy ZWM w porozumieniu z AK obsadzili pozycje wzdłuż ul.Wyspiańskiego. ZMW pioniósł duże straty, mimo tego na Stare Miasto juźż 7 sierpnia trafił oddział AL i ZWM liczący 500 ludzi. Wielu młodych lewicowców walczyło w jednoistkach AK, np. 20-osobowa grupa p.d. [[Jerzy Żegloiński|Jerzego Żeglińskiego]] Maksa dołączyła do zgrupowania AK Chrobry. Przewodnicząca ZWM Zofia Jaworska “Danka“ 10 września 1944 podjęła się ryzykownego wyczynu: przepłynła Wisłę , by dotrzeć do dowództwa 1 Armii WP z wiadomościami o sytuacji powstania i z prośbą o pomoc.
 
=== Działalność propagandowa ===