Jan I Olbracht: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: usuwam szablon {{Władcy Śląska}}
→‎Wojna z Turkami i jej następstwa: nie "komtur", lecz "wielki mistrz"
Linia 71:
Sprawa turecka była za panowania Jana Olbrachta główną kwestią polityki zagranicznej. Król planował wielką wyprawę zbrojną do [[Hospodarstwo Mołdawskie|Mołdawii]] w celu odbicia od Turków ważnych czarnomorskich portów: [[Kilia (miasto)|Kilii]] i [[Białogród nad Dniestrem|Białogrodu]], przywrócenia polskiego zwierzchnictwa nad Mołdawią, pomszczenia [[bitwa pod Warną|klęski warneńskiej]], a być może także osadzenie młodszego brata króla, Zygmunta, na tronie [[hospodar]]skim. W [[1497]] roku 40 tys. [[pospolite ruszenie|pospolitego ruszenia]] ruszyło na południowy wschód. Mimo że od [[1387]] roku Mołdawia była lennem Polski, jej hospodar, [[Stefan III Wielki]], opowiedział się po stronie [[Imperium Osmańskie|Turcji]]. Oblężenie [[Suczawa|Suczawy]] nie powiodło się i wyprawa zakończyła się wielkimi stratami polskich wojsk w [[bitwa pod Koźminem|bitwie pod Koźminem]], w której Turcy, Tatarzy i [[Wołosi]] wybili ok. 5 tysięcy polskiego rycerstwa, zaskoczonego w czasie odwrotu w wąwozie. Klęskę na wieki utrwaliło mocno przesadzone powiedzenie: ''Za króla Olbrachta wyginęła szlachta''.
 
Jeszcze gorsze od wojennej klęski były skutki polityczne nieudanej wyprawy mołdawskiej. W jej następstwie zawiązał się cały szereg przymierzy i koalicji państw ościennych przeciwko [[Korona Królestwa Polskiego|Królestwu Polskiemu]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiemu Księstwu Litewskiemu]]. W walkach przeciwko wojskom koronnym Wołochów wsparła Turcja, a nawet [[Węgry]], rządzone przez brata króla, [[Władysław II Jagiellończyk|Władysława II]]. Wiosną [[1498]] roku [[Tatarzy]] najechali południowo-wschodnie terytoria [[Litwa|Litwy]], a [[Władcy Rosji|wielki książę moskiewski]] [[Iwan III Srogi]] próbował opanować [[Kijów]] i [[Smoleńsk]], w [[1500]] rozgramiając armię polsko-litewską w [[bitwa nad Wiedroszą|bitwie nad Wiedroszą]]. Natomiast cesarz rzymski, [[Maksymilian I Habsburg]], przejął część [[Śląsk]]a z [[Głogów|Głogowem]] i zażądał zwrócenia [[zakon krzyżacki|zakonowi krzyżackiemu]] [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]], w związku z czym komturwielki mistrz krzyżacki odmówił złożenia należnego hołdu królowi polskiemu. Wówczas, wiosną [[1501]] roku, Olbracht zarządził koncentrację wojsk koronnych w [[Toruń|Toruniu]] gdzie sam pojechał, ale złożony ciężką chorobą zakaźną (najprawdopodobniej [[Kiła|syfilisem]]) zmarł wkrótce i wyprawa wojenna na Prusy Zakonne nie doszła do skutku. Sprawa odmowy hołdu lennego została rozwiązana przez następcę Olbrachta, Aleksandra Jagiellończyka.
 
== Śmierć ==