Wersja z 12:58, 7 gru 2015 edytuj Leszek Jańczuk (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 70 337 edycji drobne redakcyjne ← poprzednia edycja		Wersja z 13:02, 7 gru 2015 edytuj anuluj edycję Leszek Jańczuk (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 70 337 edycji drobne redakcyjne następna edycja →
Linia 33: Myślano dawniej, że utwór powstał w II wieku, w środowisku gnostyckim, w wyniku dwóch redakcji, pierwsza miała miejsce przed rokiem 140, druga w końcu II wieku w Syrii. Luźne [[logia]], z których został skomponowany utwór, istniały wcześniej, przekazywane ustnie i zapisywane w różnej kolejności, czego potwierdzeniem są fragmenty greckie odnalezione w [[Oksyrynchos]] (stosują inną kolejność)<ref group="uwaga" >Według [[Wincenty Myszor\|Wincentego Myszora]], Ewangelia powstała w środowisku [[gnostycyzm\|gnostyków]] esseńskich, zaś jej nieznany autor posłużył się autorytetem apostoła (''Ewangelia Tomasza'', Albertyna Dembska i Wincenty Myszor (tłum), Wincenty Myszor (oprac.), Verbum, Katowice 1992, s. 6.)</ref>. Po publikacjach Helmuta Koestera (1957, 1968, 1971) powoli zaczął dochodzić do głosu pogląd, że niektóre partie dzieła pochodzą z połowy I wieku. Pogląd zwyciężał powoli, ponieważ przeciwstawiano mu jako kontrargument wpływy gnostyckie<ref>April D. De Conick, [http://books.google.pl/books?id=dkqnKAfcLNUC&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false ''The original Gospel of Thomas in translation: with a commentary and new English translation of the complete Gospel''], Continuum International Publishing Group, 2006, s. 13.</ref>. Znaczna część logionów ma charakter bardziej pierwotny od Ewangelii kanonicznych, wyglądają na współczesne dla [[Źródło Q\|źródła Q]] i są od niego niezależne (brak charakterystycznych dla Q zapowiedzi powtórnego przyjścia Syna człowieczego){{r\|"Koester"}}. Logiony te zostały przeredagowane w II wieku w duchu [[Gnostycyzm\|wczesnognostyckim]]<ref>{{Cytuj książkę \| autor = Bentley Layton, ''\| tytuł = The Gnostic Scriptures: A New Translation with Annotations~~'',~~ \| miejsce = Garden City: \| wydawca = Doubleday & Co., \| rok = 1987, s.\| strony = 361.}} </ref>. Ewangelia Tomasza powstała w dwóch redakcjach (stąd powtórzenia), pierwsza została dokonana w I poł. II wieku, druga ok. 170 roku. Badacze wskazują, że niektóre partie apokryfu mogą pochodzić z końca I wieku, natomiast inne jej teksty (np. logion 68) nie mogły powstać przed powstaniem [[Szymon Bar-Kochba\|Bar Kochby]]. Ewangelia cytowana jest przez [[Hipolit Rzymski\|Hipolita]] i [[Orygenes]]a<ref>Koester 1990, ss. 77nn. </ref>. Według [[Adolf Harnack\|Harnacka]] [[Ireneusz z Lyonu\|Ireneusz]] znał Ewangelię Tomasza. Przyjmuje się, że koniec II wieku to ''[[terminus ante quem]]''. Helmut Koester twierdził, że tradycje zawarte w ewangelii pochodzą nawet z połowy I wieku i niejednokrotnie mają bardziej pierwotny charakter niż w Ewangeliach kanonicznych, jednak zostały później zredagowane przez gnostyckiego redaktora<ref> April D. De Conick, [http://books.google.pl/books?id=dkqnKAfcLNUC&pg=PA13&lpg=PA13&dq=#v=onepage&q&f=false ''The original Gospel of Thomas in translation: with a commentary and new English translation of the complete Gospel''], Continuum International Publishing Group, 2006, s. 13.</ref>. ~~Niektóre~~Według części badaczy niektóre partie apokryfu mają bardziej pierwotny charakter niż ich odpowiedniki w Ewangeliach kanonicznych. ~~Przypowieść~~Stephen J. Patterson jako przykład podaje przypowieść ''O dzierżawcach winnicy'' (logion 65–66), opisana przez wszystkich trzech synoptyków, w Ewangelii Tomasza zachowuje najbardziej pierwotny charakter. W Ewangelii Marka przypowieść ta nosi już cechy alegoryczne, których brak w Ewangelii Tomasza<ref>{{Cytuj książkę \| tytuł = The Fifth Gospel: The Gospel of Thomas Comes of Age \| isbn = 1563382490 \| imię = Stephen J. \| nazwisko = Patterson \| inni = James M. Robinson, Hans-Gebhard Bethge \| miejsce = Harrisburg, PA \| wydawca = Trinity Press International \| rok = 1998 \| strony = 44 \| data dostępu = 2012-03-19}}</ref>. Według [[John P. Meier\|J.P. Meiera]] redaktor musiał znać Ewangelie kanoniczne, a użycie ich materiału w mniej więcej takich samych proporcjach jak w większości literatury chrześcijańskiej II wieku, potwierdza pogląd o wtórnym pochodzeniu tego apokryfu. Według niego dzieło jest bardzo ważnym świadectwem i źródłem informacji o wczesnym chrześcijańskim [[Gnostycyzm\|gnostycyzmie]], ale nie może być traktowane jako niezależne źródło informacji o historycznym Jezusie<ref>{{Cytuj książkę \| autor = J. P. Meier \| tytuł = A marginal Jew, rethinking the historical Jesus: Volume one, The Roots of the Problem and the Person \| miejsce = New York \| rok = 1991 \| strony = 124-139}} </ref>. Nicholas Perrin jest zwolennikiem późniejszego datowania i utrzymuje, że ''Tomasz'' jest zależny od ''[[Diatessaron]]u'', który został skomponowany na krótko po 172 roku przez [[Tacjan Syryjczyk\|Tacjana]] w Syrii<ref>Nicholas Perrin, [http://books.google.pl/books?id=_Vg7IZ0P_hwC&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false ''Thomas and Tatian: the relationship between the Gospel of Thomas and the Diatessaron''], BRILL, 2002.</ref><ref>{{Cytuj pismo \| autor = Nicholas Perrin \|\| tytuł = Thomas: The Fifth Gospel? \| czasopismo = Journal of The Evangelical Theological Society \| oznaczenie = 49 \| data = March 2006 \| strony = 66–80}}</ref>.

Ewangelia Tomasza: Różnice pomiędzy wersjami