San Andreas (uskok): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Lubicz (dyskusja | edycje)
m Dodano kategorię "National Natural Landmark" za pomocą HotCat
m MalarzBOT: dodanie daty do szablonu fakt na podstawie edycji http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=San%20Andreas%20%28uskok%29&diff=prev&oldid=9759922
Linia 8:
[[Uskok]] San Andreas oddziela dwie, poruszające się w przeciwnych kierunkach, [[płyta tektoniczna|płyty litosfery]]: [[Płyta pacyficzna|pacyficzna]] (po południowo-zachodniej stronie) i [[płyta północnoamerykańska|północnoamerykańska]] (po północno-wschodniej). Miasto [[San Francisco]] znajduje się na północno-wschodnim skrzydle uskoku, tam, gdzie wychodzi ono w ocean, natomiast miasto [[Los Angeles]] – na skrzydle południowo-zachodnim (pacyficznym). Na podstawie wieloletnich obserwacji stwierdzono, że w czasach historycznych wzdłuż uskoku San Andreas zachodzi głównie ruch poziomy – taki uskok nazywa się przesuwnym. W ciągu ostatnich 30-40 tys. lat przesunięcie to wyniosło ok. 1 km. W całym [[plejstocen]]ie wielkość tego przesunięcia wyniosła 15-30 km. Wielkość przesunięcia dla starszych osadów jest jeszcze większa: osady [[pliocen]]u uległy przesunięciu o 50-70 km, zaś [[Miocen|mioceńskie]] – o ok. 100 km<ref>Mizerski Włodzimierz: ''Uskok San Andreas w Kalifornii'', w: "Poznaj Świat" nr 1 (290), Rok XXV, styczeń 1977, s. 33-36</ref>. Płyta pacyficzna przemieszcza się aktualnie na północny zachód, natomiast płyta kontynentalna – na południowy wschód. Szybkość tego ruchu względnego wynosi obecnie kilka centymetrów na rok. Uskok osiąga 15 [[kilometr|km]] głębokości, a jego wiek określa się na 20 milionów lat.
 
Uskok San Andreas o długości 1050 km na przeważającym odcinku jest niewidoczny (przykryty przez młode [[skały osadowe|osady]]), są jednak miejsca, w których pozostawia wyraźne ślady. Ruchy wzdłuż uskoku bywają niekiedy znaczne. Znany jest przypadek, kiedy koryto pewnego [[strumień|strumienia]], płynącego po jednej stronie rowu, zostało nagle przerwane i przesunięte o 120 [[metr|m]] na drugą stronę{{fakt|data=20102007-0310}}. Z uskokiem San Andreas wiążą się [[trzęsienie ziemi|trzęsienia ziemi]] nawiedzające Kalifornię, m.in. w [[1906]].
 
{{Przypisy}}