Ksawery Branicki (1816–1879): Różnice pomiędzy wersjami

Pochodził z rodu [[Magnateria polska|magnatów]], których w XVIII wieku uważano za jedną z najbogatszych rodzin w Europie. Babka jego, [[Aleksandra von Engelhardt|Aleksandra Engelhardt]], miała być nieślubną córką [[Katarzyna II Wielka|Katarzyny Wielkiej]] i żoną [[Hetman wielki koronny|Hetmana]] [[Franciszek Ksawery Branicki|Franciszka Ksawerego Branickiego]]. Urodził im się jedyny syn, [[Braniccy herbu Korczak|Władysław Grzegorz]]<ref>{{cytuj książkę|tytuł=[[Polski Słownik Biograficzny]] | tom = 2 | wydawca = [[Polska Akademia Umiejętności]] – Skład Główny w Księgarniach [[Gebethner i Wolff|Gebethnera i Wolffa]] | miejsce = [[Kraków]] | rok = 1936 | tytuł tomu = Beyzym Jan – Brownsford Marja | rozdział = Branicka Aleksandra| autor r = [[Henryk Stanisław Mościcki|Henryk Mościcki]] | strony = 393–396}} Reprint: [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]], Kraków 1989, ISBN 8304032910</ref>. Ksawery Branicki był synem [[Władysław Grzegorz Branicki|Władysława Branickiego]] i Róży [[Potoccy herbu Pilawa|Potockiej]] oraz bratem [[Eliza Branicka|Elizy]], [[Aleksander Branicki|Aleksandra]], Zofii, [[Konstanty Branicki|Konstantego]], [[Katarzyna Potocka (1825-1907)|Katarzyny]] i Władysława Michała, dziedzica [[Biała Cerkiew|Białej Cerkwi]]

Najstarszy z rodzeństwa, w młodości był oficerem w carskiej armii. Walczył na [[Kaukaz (kraina historyczna)|Kaukazie]], gdzie dosłużył się stopnia podpułkownika i stanowiska [[adiutant]]a generała [[Iwan Paskiewicz|Paskiewicza]]. Wychowany przez matkę w duchu patriotycznym dość wcześnie złożył dymisję z wojska carskiego i w 1844 roku opuścił [[Rosja|Rosję]] w czasie nieobecności cara Mikołaja w Londynie. Wyjechał do [[Czechy|Czech]] na kurację. Następnie Branicki przebywał we [[Włochy|Włoszech]] u swej siostry, Zofii, zamężnej z włoskim księciem Liwiuszem III [[Odescalchi]], u których to zawarł trwającą przyjaźń z rodziną [[Hieronim Bonaparte|Bonapartów]]. W końcu osiadł we [[Francja|Francji]]. Do ojczyzny zaś już nigdy nie powrócił. Długo przebywał w [[Paryż]]u, a w 1849 za pomocą matki i za pośrednictwem Wiktora Okryńskiego, nabył zamek [[Montrésor]] w [[Turenia|Turenii]], w dolinie [[Loara|Loary]] który potrzebował gruntownego remontu. Odnowieniem zamku zajął się przez dziesięć lat, oddany mu stary oficer [[Wojsko Polskie|Wojska Polskiego]], Domaradzki. Branicki zajmował się gospodarką i operacjami finansowymi, m.in. przyczynił się do budowy kolei z [[Kijów|Kijowa]] do [[Odessa|Odessy]]. Był jednym z założycieli, wraz z [[Ludwik Wołowski|Ludwikiem Wołowskim]] istniejącego do dziś francuskiego banku kredytowego [[Crédit Foncier]]<ref>Adam Czartoryski, "Magnat rewolucjonista" Kurier Warszawski, no.57, 26 luty 1933</ref>w grupie [[Caisse d'Epargne]]. Mimo starań caratu na jego ekstradycję z Francji, Branicki otrzymał obywatelstwo francuskie w 1854 r. Swoje ziemie wokół Montrésor przekształcił we wzorowo zorganizowane i zarządzane gospodarstwa rolne. Gruntownie wyremontował sam zamek, dekorując wnętrze w stylu II Cesarstwa. Równocześnie bardzo się przyczynił do odnowy samego miasteczka Montrésor, gdzie odbudował kościół, ufundował szpital, zreperował szkoły dla dziewcząt i dla chłopców oraz założył nowy cmentarz. Tubylcy wybrali go na burmistrza w 1860 r. Tę funkcję obejmowałpełnił przez 10 lat.

<ref>Line Skórka, « Un magnat polonais en Touraine – Xavier Branicki (1816-1879) », bulletin de la Société archéologique de Touraine, t. XXXIX, 1980, p. 555-569 (lire en ligne).</ref>. Ze względu na utrzymywanie „zakazanych kontaktów” z [[Socjalizm we Francji|francuskimi socjalistami]] objęły go represje ze strony rządu carskiego. Został pozbawiony szlachectwa i stopni wojskowych, przypadająca na niego część niepodzielonej jeszcze schedy po ojcu (m.in. majątek ([[Pałac Branickich w Lubomlu|Luboml]] na [[Wołyń|Wołyniu]]) została skonfiskowana. Osobistym wyrokiem cara [[Mikołaj I Romanow|Mikołaja I]] K. Branicki został zaocznie zesłany na [[Syberia|Syberię]], a w końcu pozbawiony praw cywilnych na terenie [[Imperium Rosyjskie|Rosji]]. Z uwagi na podobnie patriotyczną postawę braci, Aleksandra i Konstantego, cała rodzina Branickich popadła w niełaskę u cara.