Jesus Christ Superstar: Różnice pomiędzy wersjami

'''''Jesus Christ Superstar''''' – [[Opera rockowa|rock opera]] z przełomu lat 1969 i 1970 autorstwa [[Wielka Brytania|Brytyjczyków]] [[Andrew Lloyd Webber]]a (muzyka) i [[Tim Rice|Tima Rice'aRice’a]] (libretto), traktująca o ostatnim tygodniu życia [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] widzianego oczami jego zwolenników i przeciwników.

Musical pojawił się w roku 1970 jako album koncepcyjny (zwany potocznie "brązowym„brązowym albumem"albumem” ze względu na okładkę). Twórcy dzieła zdecydowali się wydać swoje dzieło w formie płytowej, ponieważ śmiały i kontrowersyjny materiał mógłby zostać niedopuszczony do realizacji na teatralnych scenach. Konspektowy album do dzisiaj uchodzi za jeden z czołowych zapisów przedstawienia. Wokalistami śpiewającymi główne partie byli:

Paul Ainsley odegrał postać króla Heroda, Bob Bingham – Kajfasza, Phil Jethro zaś - Annasza<ref>Program teatralny ''Playbill'' z dnia 12 października 1971 roku.</ref>. Judaszem w obsadzie został Ben Veeren, dublowany przez Kurta Yaghjiana. [[Carl Anderson (piosenkarz)|Carl Anderson]] zastąpił Bena, gdy ten opuścił obsadę. Grający zwykle rolę reportera i trędowatego Kurt przejął wówczas na stałe rolę [[Annasz syn Setiego|Annasza]]. Podobnych bohaterów grał [[Ted Neeley]], będący również dublerem Fenholta do postaci Jezusa. 23 kwietnia 1972 roku obsada musicalu zaprezentowała się na 26. gali [[Nagroda Tony|Tony Awards]], wykonując przed publicznością trzy utwory ze sztuki - ''The Temple'', repryzę ''Everything's Alright'' oraz ''I Don't Know How to Love Him''. Musical otrzymał pięć nominacji w kategoriach ''najlepszej oprawy muzycznej'', ''najlepszego aktora drugoplanowego'' dla Bena Vereena, ''najlepszej scenografii'', ''najlepszych kostiumów'' i ''najlepszego oświetlenia''<ref>John O'ConnorO’Connor: ''New York Times'', 25 kwietnia 1972, s. 86.</ref>. Sztuka dostała mieszane recenzje. Jej premierę poprzedzały liczne protesty grup [[katolicyzm|katolickich]], [[protestantyzm|protestanckich]] i [[judaizm|żydowskich]]. Zarzucano autorom okrojenie postaci Chrystusa z boskości, obarczanie winą Żydów za śmierć Jezusa, a także za akcenty [[rasizm|rasistowskie]] w obsadzeniu czarnoskórego Bena Vereena w roli Judasza<ref>Carl Apope w ''The Pittsburgh Press'', 23 czerwca 1985.</ref>. Produkcja została zakończona pod dwóch latach grania, w czerwcu 1973 roku. Odegrano 711 przedstawień<ref>{{Cytuj stronę| url=http://www.bluegobo.com/production/2880866/video/10625| tytuł = Pierwsza broadwayowska obsada. | data dostępu = 2013-12-22| opublikowany = www.bluegobo.com| język = en}}</ref>.

W 1992 roku Australia wznowiła swoją produkcję i po nagraniu własnego albumu, rozpoczęła krajową trasę koncertową. W postać Jezusa wcielił się [[John Farnham]], Judasza zagrał [[Jon Stevens]]. Produkcja ta liczyła na nowo zaaranżowane piosenki, wydana płyta odgrywała rolę składanki z najważniejszymi partiami musicalu. Piosenka "Could„Could We Start Again, Please?"” (w wykonaniu [[Kate Ceberano]] i [[Dean Lotherington|Deana Lotheringtona]]) została na oficjalnym krążku pominięta, natomiast zarejestrowany wykon na żywo z okresu trasy włączono do osobnego albumu Kate Ceberano. Nagrano również dwa teledyski do piosenek "Everything„Everything's Alright" i "I„I Don't Know How To Love Him"Him”. Wideo z piosenką tytułową, śpiewaną przez Jona Stevensa, pochodzi z jednego z koncertowych spektaklów, na który nałożono dźwięk z albumu. W latach 90. XX wieku australijska obsada gościnnie występowała w przeróżnych programach lokalnej telewizji w celu promowania produkcji.

W roku 1994 Nowa Zelandia kupiła prawa do realizacji musicalu w swoim kraju, na wydanym albumie w roli tytułowej wystąpił [[Darryl Lovegrove]], a rolę [[Judasz Iskariota|Judasza]] zaśpiewał [[Jay Laga'aiaLaga’aia]]. Album ten zawiera dodatkowy utwór ("Could„Could We Start Again, Please?"”), który nie pojawił się na płycie z obsadą Australii. Produkcja korzystała z charakterystycznej orkiestracji wzorowanej na australijskiej partyturze.

W 2000 roku Gale Edwards przeniosła filmową londyńską produkcję na deski [[Broadway (teatr)|Broadwayu]], której pokazy przedpremierowe z pierwotną obsadą rozpoczęły się 23 marca 2000 roku, a premiera odbyła się 16 kwietnia 2000 roku. W roli Jezusa znów wystąpił Glenn Carter, dublowany przez Anthony'egoAnthony’ego Manougha, Maxa Von Essena oraz formalnie przed premierą [[Tony Vincent|Tony'egoTony’ego Vincenta]]. Rolę Judasza zagrał [[Jason Pebworth]], ale 3 tygodnie przed premierą zastąpił go Tony Vincent, którego dublerami wówczas stali się Manoel Felciano, Anthony Manough i Danny Rocket. [[Maria Magdalena|Marię Magdalenę]] zagrała [[Maya Days]] (dublerki: Shayna Steele, Merle Dandridge), Piłata – [[Kevin Gray]] (dublerzy: Hank Campbell, Timothy Warmen), Heroda – [[Paul Kandel]], Piotra – Rodney Hicks, Kajfasza – Frederic B. Owens, Annasza – Ray Walker, a Szymona Zelotę – Michael K. Lee, którego przez pewien czas zastąpił Jason Wooten. Choreografię przedstawienia opracował Anthony Van Laast, a kostiumy Roger Kirk. Wszystkie spektakle odbyły się w [[Fords Center for the Performing Arts]] (obecnie znane jako [[Hilton Theatre]]) i łącznie odegrano ich 161, a także 28 pokazów przedpremierowych. Produkcja zbierała mieszane opinie i recenzje. Ostatni spektakl odbył się 3 września 2000 roku.

13 sierpnia 2006 roku w teatrze Ricardo Montalban w [[Los Angeles]] odbył się specjalny koncert, łączący na jednej scenie cztery legendy ''Jesus Christ Superstar'' w rolach głównych oraz dwóch gości specjalnych odgrywających epizodyczne postaci. Ten jednorazowy występ powstał za sprawą Gary Goddard Entertainment, oficjalnego producenta pięcioletniej Trasy AD z lat '90, której gwiazdami byli [[Ted Neeley]] jako Jezus i [[Carl Anderson (piosenkarz)|Carl Anderson]] jako Judasz – filmowi odtwórcy tychże postaci z ekranizacji Normana Jewisona z 1973 roku. Podczas sierpniowego koncertu zaangażowano filmowych aktorów – [[Ted Neeley|Teda Neeleya]] ponownie w tej samej roli, [[Yvonne Elliman]] jako Marię Magdalenę i [[Barry Dennen|Barry'ego Dennena]] jako Poncjusza Piłata (dwoje pierwszych odtwórców tych postaci na deskach Broadwayu w 1971, w filmie Jewisona oraz na konspektowym albumie). Z powodu przedwczesnej śmierci Carla Andersona, rolę Judasza na to przedstawienie przejął [[Ben Veeren]], grający tę postać również w broadwayowskiej produkcji. Gośćmi specjalnymi koncertu, którzy dotychczas nie mieli styczności z tym musicalem, zostali [[Clint Holmes]] w roli Szymona Zeloty i [[Jack Black]] jako Król Herod. Resztę obsady dobrano ze względu na udział w Trasie AD z lat 1993-1997 i jako odtwórców ról Kajfasza, Annasza i jednego z kapłanów zaangażowano kolejno: Chrisa Careya, Larry'egoLarry’ego Friedmana oraz Chucka DiMarię. Plany oficjalnego wydania koncertu na nośnikach nie doszły do zrealizowania.

28 kwietnia 2009 roku w ramach "2„2. Festiwalu Teatrów Muzycznych"Muzycznych” w [[Gdynia|gdyńskim]] [[Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni|Teatrze Muzycznym]] [[Chorzów|chorzowski]] skład wystawił dwa spektakle ''Jesus Christ Superstar'', w których rolę Jezusa zagrał gościnnie [[Janusz Kruciński]], a Judasza [[Janusz Radek]]<ref>{{Cytuj stronę| url=http://www.dziennikteatralny.pl/artykuly/festiwal-teatrow-muzycznych-na-polmetku.html| tytuł = 2. Festiwal Teatrów Muzycznych w Gdyni. | data dostępu = 2013-08-03| opublikowany = www.dziennikteatralny.pl| język = pl}}</ref>.

13 czerwca 2009 roku w [[Park Śląski|Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku]] odbyło się plenerowe przedstawienie musicalu w wykonaniu chorzowskiej obsady. Główne role znów zagrali Janusz Kruciński i Janusz Radek, a opiekę muzyczną nad spektaklem sprawował Jerzy Jarosik<ref>{{Cytuj stronę| url=http://www.mmsilesia.pl/meeting/214160/JESUS+CHRIST+SUPERSTAR+na+Polach+Marsowych.html| tytuł = ''"Jesus„Jesus Christ Superstar"Superstar”'' na Polach Marsowych. | data dostępu = 2013-08-03| opublikowany = www.mmsilesia.pl| język = pl}}</ref>.

* Niedługo po premierze rock opery na [[West End (teatr)|West Endzie]] do przeniesienia przedstawienia na ekrany kin, za zgodą [[Andrew Lloyd Webber]]a oraz [[Tim Rice|Tima Rice'aRice’a]], przystąpili reżyser [[Skrzypek na dachu|''Skrzypka na dachu'']] [[Norman Jewison]] i scenarzysta Melvyn Bragg. Wstępny scenariusz do [[Jesus Christ Superstar (film 1973)|kinowej wersji musicalu]] powstał 3 kwietnia 1972. Film nakręcono w [[izrael]]skich ruinach Ain Avdat na pustyni Ber Sheba, w grotach leżących na pustyni Beit Guvrin, ruinach fortecy w Nahal Zohar, ruinach [[Herodion]]u na [[Pustynia Judzka|Pustyni Judzkiej]], pozostałościach amfiteatru znajdującego się w [[Bet Sze’an|Bet Szean]] (wliczając pobliskie wzgórze z umieszczonym na nim na potrzeby filmu drzewem do sceny śmierci Judasza), jak również [[Nazaret|Nazarecie]] i w okolicach [[Morze Martwe|Morza Martwego]]. Wtedy wprowadzono do scenariusza piosenkę "Then„Then We Are Decided"Decided”, którą miał wykonywać [[Józef Kajfasz|Kajfasz]] z [[Annasz]]em, rozbudowano scenę sądu nad Chrystusem, utwór "Trial„Trial Before Pilate"Pilate” i scenę "The„The Temple"Temple”. Do ról zaangażowani zostali aktorzy, którzy brali wcześniej udział w różnych scenicznych produkcjach musicalu: [[Yvonne Elliman]] do roli [[Maria Magdalena|Marii Magdaleny]], [[Barry Dennen]] ([[Poncjusz Piłat]]), [[Bob Bingham]], [[Kurt Yaghjian]] ([[Annasz]]). Postać Jezusa początkowo odtwarzać miał [[Ian Gillan]], lecz ponieważ zrezygnował on z udziału w filmie z powodu swej trasy koncertowej, ostatecznie rolę tę otrzymał [[Ted Neeley]], który w produkcji na Broadwayu był dublerem kreowanego przez [[Jeff Fenholt|Jeffa Fenholta]] Jezusa.

# "Overture"„Overture” – Orkiestra, Chór

# "Heaven„Heaven On Their Minds"Minds” – [[Judasz Iskariota|Judasz]]

# "What„What's The Buzz? / Strange Thing Mystifying"Mystifying” – [[Jezus Chrystus|Jezus]], [[Maria Magdalena]], Judasz, Apostołowie, Żony Apostołów

# "Then„Then We Are Decided"Decided”<ref>Utwór napisany na potrzeby filmu z 1973 roku, rzadko pojawiający w produkcjach scenicznych.</ref> – [[Józef Kajfasz|Kajfasz]], [[Annasz]]

# "Everything„Everything's Alright" – Maria Magdalena, Jezus, Judasz, Apostołowie, Żony Apostołów

# "This„This Jesus Must Die"Die” – Kajfasz, Annasz, Kapłani, Lud

# "Hosanna"„Hosanna” – Jezus, Kajfasz, Lud

# "Simon„Simon Zealotes / Poor Jerusalem"Jerusalem” – [[Szymon Apostoł|Szymon Zelota]], Jezus, Lud

# "Pilate„Pilate's Dream"Dream” – [[Poncjusz Piłat]]

# "The„The Temple"Temple” – Jezus, Handlarze, Trędowaci

# "Everything„Everything's Alright (Reprise) / I Don't Know How To Love Him"Him” – Maria Magdalena, Jezus

# "Damned„Damned For All Time / Blood Money"Money” – Judasz, Kajfasz, Annasz, Chór

# "The„The Last Supper"Supper” – Jezus, Judasz, Apostołowie

# "Gethsemane„Gethsemane (I Only Want To Say)"” – Jezus

# "The„The Arrest"Arrest” – Jezus, Judasz, Kajfasz, Annasz, Piotr, Apostołowie, Reporterzy

# "Peter„Peter's Denial"Denial” – Piotr, Maria Magdalena, Kobieta, Strażnik, Starzec

# "Pilate„Pilate And Christ"Christ” – Poncjusz Piłat, Jezus, Strażnik / Annasz<ref name="produkcja Gale Edwards">Tylko w produkcji Gale Edwards: [[Londyn]] wznowienie 1996–1998, trasa po Brytanii i Europie 1998–2001, [[Broadway (teatr)|Broadway]] wznowienie 2000, [[Madryt]] wznowienie 2000–2001, trasa po Ameryce Północnej 2002–2005</ref>, Tłum

# "King„King Herod's Song (Try It And See)"” – Król Herod

# "Could„Could We Start Again, Please?"”<ref name="Piosenka napisana na">Piosenka napisana na potrzeby filmu z 1973 roku, dodana do musicalu w produkcji na Broadwayu już w 1971 roku.</ref> – Maria Magdalena, Piotr, Apostołowie, Żony Apostołów, Lud

# "Judas„Judas' Death"Death” – Judasz, Kajfasz, Annasz, Chór

# "Trial„Trial Before Pilate (Including the 39 Lashes)"” – Poncjusz Piłat, Jezus, Kajfasz, Annasz<ref name="produkcja Gale Edwards" />, Tłum

# "Superstar"„Superstar” – Judasz, Duszyczki, Anioły

# "The„The Crucifixion"Crucifixion” – Jezus

# "John„John 19:41"41” – Orkiestra