Wikipedia

Rama do obrazu: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Joanna Kośmider (dyskusja | edycje)
57 596 edycji
m drobne techniczne, WP:SK
Joanna Kośmider (dyskusja | edycje)
57 596 edycji
m lit., wikizacja, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Czy wiesz do artykułu|1}}
[[Plik:MNBA Gauguin 2708.JPG|thumb|[[Paul Gauguin]], ''Vahine no te miti'' (1892) we francuskiej ramie norożnikowo-środkowej w stylu [[Ludwik XIV|Ludwika  XIV]]]]
'''Rama do obrazu''' – przedmiot, wyrób [[Rzemiosło artystyczne|rzemiosła]] lub [[Utwór|utwór artystyczny]], czasem element [[Kompozycja (sztuki wizualne)|kompozycji]] obrazu,[[obraz]]u; rama podkreśla [[kadr]], wyznacza granicę [[obraz]]uobrazu.
 
Rama, oprawa, obramowanie, obramienie pełni wobec obrazu funkcje techniczne oraz estetyczne. Dobrze wykonana rama stabilizuje płaszczyznę, zabezpiecza krawędzie obrazu, chroni warstwę malarską[[Malarstwomalarską]] przed uszkodzeniem. Kolor, [[Ornament (sztuka)|ornamentyka]], profil ramy oddzielają dzieło artysty od świata zewnętrznego, jednocześnie tworząc symboliczne okno, bramę do świata wyobraźni twórcy. Ramy prawidłowo dobrane do obrazu wspomagają [[Percepcja|percepcję]] dzieła, wzmacniają jego oddziaływanie. W kulturze europejskiej rama do obrazu posiadama historię sięgającą [[Starożytność|czasów antycznych]] i unikalną w skali światowej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen - Typen - Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 7}}</ref>.
 
== Formy ==
[[Plik:Design for a Frame, by Hans Holbein the Younger.jpg|thumb|left|Projekt ramy [[Hans Holbein (młodszy)|Hansa Holbeina Młodszego]]]]
Współcześnie najczęściej spotyka się ramy prostokątne, wykonane ze złożonych na narożnikach listew ramiarskich z [[drewno (technika)|drewnadrewnianych]] listew ramiarskich. Używane są także ramy okrągłe, owalne, wielokątne, powtarzające różne nietypowe kształty obrazów. Ramy robi się się z drewna, metalu, [[stiuk]]u, kamienia, skóry, papieru czy tworzywa sztucznego. Profile listew wykonuje się przez [[frezowanie]], [[struganie]] lub [[odlewnictwo|odlewanie]]. Bogata ornamentyka może być rzeźbiona lub dokładana po odlaniu, odciśnięciu w formach. [[Ornament (sztuka)|Ornamenty]] figuralne, liściaste, geometryczne dodaje się dla podkreślenia [[Symbolika|symboliki]] obrazu lub efektów artystycznych. Ramy są malowane i [[Pozłotnictwo|złocone]] z zastosowaniem różnych technik [[Malarstwo|malarskich]] i [[Pozłotnictwo|pozłotniczych]]. Ramy mogąMogą być zaopatrzone w okucia, ułatwiające montaż obrazu i zawieszanie na ścianie,; dawniej bywały wyposażane także w karnisze[[karnisz]]e, na których wieszano tkaninę, służącą do zasłaniania obrazu. Na ramie do obrazu rozpinano czasem także [[płótno|płótno malarskie]]. Obecnie służy do tego prosta, rozprężna rama nazywana [[Blejtram|krosnem]], blejtramem[[blejtram]]em.
 
== Ramy w okresie antycznym ==
[[Plik:Pompeii Painter.jpg|thumb|[[Fresk]], [[Pompeje]], 50–79 rok p.n.e., malarz przed malowaną figurą i obrazem w ramie krzyżakowej]]
W [[Starożytność|czasach antycznych]] wykonywano ramy z drewna, stiuku, kamienia i metalu, także ramy malowane. Można wyróżnić w tym okresie trzy podstawowe formy ramy do obrazu:
* rama architektoniczna – rama wzorowana na elementach [[Architektura|architektury]], stosowana do oprawy wyobrażeń malowanych już [[Egipt|starożytnym Egipcie]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Ehlich | imię = Werner | tytuł = Bilderrahmen von der Antike bis zur Romanik | wydawca = VEB | miejsce = Dresden | data = 1979 | strony = 14, 111-113}}</ref>,
* rama krzyżakowa – rama złożona z prostych listewek połączonych krzyżowo na narożach, znana głównie z przedstawień w [[Malarstwo pompejańskie|malarstwie pompejańskim]] i antycznej literatury<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Ehlich | imię = Werner | tytuł = Bilderrahmen von der Antike bis zur Romanik | wydawca = VEB | miejsce = Dresden | data = 1979 | strony = 12,18,19, 114-116}}</ref>,
* rama płaska – rama wzorowana na oprawie [[Tabliczka woskowa|woskowych tabliczek do pisania]], początkowo stanowiła nieodłączny fragment konstrukcji obrazu malowanego na drewnie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Ehlich | imię = Werner | tytuł = Bilderrahmen von der Antike bis zur Romanik | wydawca = VEB | miejsce = Dresden | data = 1979 | strony = 9}}</ref>.
 
== Ramy w Europie ==
* [[Wczesne średniowiecze|We wczesnym średniowieczu]] ramy towarzyszyły przedstawieniom [[Relief|płaskorzeźbionym]] w kości, [[Miniatura (malarstwo)|portretom miniaturowym]] lub [[Ilustracja|ilustracjom]] malowanym w [[rękopis]]ach. Stosowano bogate i pełne symboliki malowane obramienia w [[Iluminatorstwo|malarstwie iluminatorskim]]. Ornamentyka i kształty tych przedstawień bywały wzorem dla ramiarzy projektujących swoje wyroby w późniejszych czasach<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 13,14 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. [[Obraz]]yObrazy tablicowe, [[Ikona|ikony]] także oprawiano w ramy. Początkowo były stosowane ramy płaskie, montowane do tablicy malarskiej w celu stabilizacji płyty i zabezpieczenia partii licowej obrazu przed zniszczeniem. Z czasem profil i zdobnictwo ramy płaskiej uległy rozwinięciu.
* Rozwój [[malarstwo tablicowe|obrazu tablicowego]] w malarstwie chrześcijańskim pociągnął za sobą także rozwój form, stosowanych do oprawy takich obrazów. Oprawa obrazu-tablicy, pierwotnie ustawianego na [[Ołtarz|stole-ołtarzu]] w [[Kościół (budynek)|kościele]], z czasem zmieniła się w rozbudowaną konstrukcję architektoniczną. Elementy ołtarza, [[Nastawa ołtarzowa|retabula]] stanowiły bogatą oprawę zespołu obrazów, płaskorzeźb i rzeźb. [[Ołtarz szafiasty|Ołtarze szafiaste]], [[Poliptyk|ołtarze poliptyczne]] często wyglądają jak grupa złożonych ze sobą, oprawionych w ramy pojedynczych obrazów tablicowych. Podobnie, jako oprawa kolekcji obrazów, mogą być postrzegane konstrukcja i zdobienia [[ikonostas]]u w [[Cerkiew (budynek)|cerkwi]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 10,11 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>.
* [[Gotyk|W okresie gotyku]] architektoniczne ramy do obrazów budowało się wzorem elementów architektury ówczesnych kościołów lub kaplic. Rzeźbione były strzeliste [[Wieża kościelna|wieżyczki]], wsparte na kręconych lub prostych [[Kolumna (architektura)|kolumnach]], [[Szczyt (budownictwo)|szczyty]] i [[maswerk]]i<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen - Typen - Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 14,15}}</ref>. Ramy były zdobione [[puncowanie]]m, [[Grawerstwo|rytowane]], malowane i złocone razem z obrazem. [[Złocenie|Złocenia]] pozostały na ramach nawet w czasach, gdy już nie stosowano ich na obrazach<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 14 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>.
* [[Renesans|W okresie renesansu]] nastąpił rozwój ramy płaskiej, kasetowej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 29}}</ref>, profilowanej oraz ramy architektonicznej wzorowanej m.in. na architekturze modnego we włoskich kościołach renesansowego [[tabernakulum]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen - Typen - Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 56,57}}</ref>. Coraz częściej malarstwo, a także ramy były wykonywane dla świeckich klientów i miały świecką tematykę<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 18 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. Pojawiły się zdobione wieńcami owoców i liści ramy okrągłe, [[Tondo|tonda]]. Okres [[Manieryzm (sztuka)|manieryzmu]] przyniósł rozwój form rzeźbiarskich, ramy liściaste, [[Ornament okuciowy|ornamenty okuciowe]], [[Ornament małżowinowo-chrząstkowy|ornamenty amorficzne]] wykonane jakby z naciągniętej skóry. Złocenia lub srebrzenia uzupełniają; kolorowa [[polichromia]], imitacje marmurów i kamieni szlachetnych. W weneckim ramiarstwie używało się do zdobienia ornamentów wyciskanych z form, z masy [[pastiglia]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen - Typen - Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 68,69}}</ref>. Pojawiła się też moda na ramy projektowane przez znanych artystów. Ramy typu [[Jacopo Sansovino|Sansowino]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 71-73}}</ref>, [[Jean Clouet|Clouet]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen - Typen - Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 26, 120}}</ref>, Barile<ref>Antonio di Neri Barili ze Sieny, 1453-1516</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen - Typen - Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 59}}</ref>, [[Juan de Herrera|Herrera]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 48}}</ref> biorą swoje nazwy od znanych malarzy, snycerzy czy architektów. Ramy projektowali takiej miary artyści-malarze jak: [[Fra Filippo Lippi|Lippi]], [[Albrecht Dürer|Durer]], [[Hans Holbein (młodszy)|Holbein]], później [[Rembrandt]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen - Typen - Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 15,20, 61}}</ref>.
Linia 40:
* W okresie [[Styl regencji|regencji]], we Francji obrazy oprawiano m.in. w pokryte drobnym rytmicznym ornamentem, bardzo popularne ramy typu [[Jean Bérain ojciec|Berain]]. W Niemczech w [[Monachium]] pojawiły się ramy projektowane przez dworskiego architekta Josepha Effnera, wykształconego na dworze francuskim<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen - Typen - Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 29,158,159}}</ref>.
* [[Rokoko|W okresie rokoka]] ramy do obrazów utraciły barokową symetrię, pojawił się ornament [[rocaille]]. Ramy, obok bogatego zdobnictwa, zyskały wcześniej niespotykane formy i kształty, ukrywające listwowy charakter drewnianego tworzywa. Dominował styl [[Ludwik XV|Ludwika XV]]. W ramy narożnikowo-środkowe<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 30}}</ref> wzorowane na francuskich „Ludwikach” oprawiało się obrazy w całej Europie. We Włoszech stosowano ramy typu [[Giovanni Antonio Canal|Canaletto]], podobne do angielskich [[Peter Lely|Lely]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen - Typen - Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 22, 29}}</ref>. Złoceniom towarzyszyła biel, chłodna zieleń, błękity. Modne stało się wzornictwo i wykończenia pochodzące z krajów Dalekiego Wschodu, Chin i Japonii.
* [[Klasycyzm|W okresie klasycyzmu]] czy [[empire]], pod wpływem mody wzorowanej na ornamentyce antycznej, ramy otrzymały spokojniejsze geometryczne kształty, głęboki profil ''scotia'' i rytmiczne wzory żłobkowań, [[Wole oczy|wolich oczu]], [[kimation]]ów, palmet czy perełek. Girlandy liści czy kwiatów były podtrzymywane przez przewiązki i kokardy. Na powierzchnię ram nakładano złocone metalowe ornamenty<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 39 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. Stosowano złocenia w technice pulmentowej, matowe i polerowane w wielu odcieniach złota lub werniksowanego srebra.
* XIX wiek przyniósł rozwój rzemiosła ramiarskiego. Wraz z często zmieniającą się modą powróciły dawne style historyczne. Listwy i ramy były produkowane w małych pracowniach i dużych warsztatach przemysłowych. Wzory ornamentalne wytwarzano masowo z gipsu i masy ramiarskiej. Wraz ze spadkiem cen szkła modne stało się oprawianie „za szkło” obrazów na papierze, [[Grafika|grafik]], [[Akwarela|akwarel]] i [[Fotografia|fotografii]]. Do ich oprawy stosowane były cienkie, delikatne listwy i kartonowe [[passe-partout]]. W Rosji do oprawy pojedynczych ikon używało się rzeźbionych i złoconych ram skrzynkowych, także zaopatrzonych w szkło. Moda na obrazy i reprodukcje obrazów oprawionych w ramy rozprzestrzeniła się na całym świecie. Ramy projektowali znani malarze: [[Karl Friedrich Schinkel]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Roenne von | imię = Betina | autor = Betina von Roenne | tytuł = Ein Architekt rahmt Bilder Karl Friedrich Schinkel und die Berliner Gemaldegalerie | wydawca = Deutscher Kunstverlag | miejsce = Berlin | data = 2007}}</ref>, [[Franz von Lenbach]], [[William Holman Hunt]], [[Dante Gabriel Rossetti]], [[James McNeill Whistler|James Neill Whistler]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mandgen | imię = Eva | tytuł = In Perfect Harmony Bild + Rahmen 1850-1920 | wydawca = Van Gogh Museum / Kunstforum Wien | miejsce = Amsterdam, Wien | data = 1995 | strony = 29-41, 60, 62-66, 87-92}}</ref>.
* Na przełomie XIX i XX wieku nowe prądy w malarstwie pozwoliły spojrzeć inaczej także na oprawę obrazów. Aktywni w projektowaniu, dobieraniu ram byli tacy malarze jak: [[Franz von Stuck]], [[Gustav Klimt|Klimt]], [[Vincent van Gogh|Van Gogh]], [[Camille Pissarro|Pissarro]], [[Edgar Degas|Degas]], [[Georges Seurat|Seurat]] i wielu innych<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mandgen | imię = Eva | tytuł = In Perfect Harmony Bild + Rahmen 1850-1920 | wydawca = Van Gogh Museum / Kunstforum Wien | miejsce = Amsterdam, Wien | data = 1995 | strony = 97-106, 114-126, 129-138, 139-148, 149-162, 163-180}}</ref>. Ostatnie wielkie style w zdobnictwie, [[Secesja (sztuka)|secesja]] i [[Art déco|art deco]], miały spory wpływ także na ramy do obrazów, grafik czy fotografii. Wielu artystów porzuciło ramy lub stosowało do oprawy cienkie drewniane lub metalowe listwy w różnych kolorach. Pod koniec XX wieku pojawiły się masowo wytwarzane ramy z tworzyw sztucznych.
{{Grafika rozwinięta
Linia 53:
|szerokość2 = 295
|alt2 = 2
|opis2 = '''B'''<br />A – Portret [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]] w ramie trofealnej rzeźbionej i złoconej przez [[Pierre'a Lepautrego]] w&nbsp;stylu [[Ludwik XV|Ludwika &nbsp;XV]] (zamek [[Chenonceaux|Chenonceau]])<br />B – [[Alfred Sisley]], ''Młyn wodny w Moret''<br />w ramie typu Berain<br />C – [[Franz von Stuck]], ''Die Sünde'' {(1893}) w&nbsp;architektonicznej ramie własnego projektu
|grafika3 = Batch Mattes 20130310 NP (21).JPG
|szerokość3 = 300
Linia 59:
|opis3 = '''C'''
}}
Pierwsza wystawa pokazująca ramy do obrazów bez obrazów, jako przedmiotprzedmioty kolekcjonerskikolekcjonerskie, odbyła się w 1929 roku w berlińskim Künstlerhaus<ref>{{Cytuj|autor = Herman Voss|tytuł = Antike Rahmen, Ausstellung Antike Rahmen im Künstlerhaus, Berlin, 23. Mai - 6. Juni 1929, Mit einem Aufsatz von Wilhelm v. Bode und einer Einleitung von Hermann Voss, Katalog|data = 1929}}</ref>.
 
== Rama do obrazu miniaturowego ==
[[Plik:Gervase Spencer01.jpg|thumb|[[Gervase Spencer]], 1757, obraz miniaturowy w oprawie jubilerskiej]]
Obrazy [[Miniatura (malarstwo)|małych rozmiarów, miniaturowe]], znane były już w [[Starożytny Rzym|starożytnym Rzymie]]. Malarstwo tego typu rozwinęło się w XVI wieku. Do miniaturowych portretów czasem wykonywano kosztowne oprawy z zastosowaniem metali i [[Kamienie szlachetne|kamieni szlachetnych]]. Modne były też oprawy drewniane, wykładane płytkami [[Kość słoniowa|kości słoniowej]] czy kosztownymi okładzinami z drewna<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 47 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. Do oprawy miniatur używano także większych ram stylowych z zastosowaniem [[passe-partout]], obciągniętego [[aksamit]]em.
 
== Oprawa grafiki, obrazów na papierze, zdjęć ==
Moda na oprawę obrazów na papierze, map, grafik, malarstwa, rozpoczynapojawiła się właściwie dopiero w XVIII wieku i była związana z jakością i cenami szkła. [[Introligator]]zy lub sami artyści wykonywali z papieru lub tektury [[passe-partout]], często pięknie malowane i liniowane. Kartonową oprawę,Kartonowe passe-partout do prac na papierze stosowano już od XVI wieku. Zadaniem tej tekturowej [[Bordiura|bordiury]] była ochrona dzieła sztuki w transporcieczasie transportu lub składanegoprzechowywania w szufladzie czy tece. W ramach, w oprawie za szkłem, passe-partout pojawiło się później.
 
Także współcześnie, wykonane z bezkwasowej tektury passe-partout daje dystans od szkodliwej dla papieru drewnianej ramki i oddala płaszczyznę obrazu od szyby, która mogłaby uszkodzić warstwę malarską, na której może skraplać się para wodna. Dodawane do obrazu passe-partout tworzy także, artystycznie dobrane kolorowe tło, potrzebne dla właściwej ekspozycji dzieła sztuki. Używane są różne typy passe-partout; angielskie, francuskie, wiedeńskie lub fałszywe. Nieżyjący już grafik [[Eugeniusz Get-Stankiewicz]] stosował wydzierane passe-partout tzw. „oszmiańskie”<ref>{{Cytuj|url = http://culture.pl/pl/tworca/eugeniusz-get-stankiewicz|tytuł = Eugeniusz Get-Stankiewicz {{!}} Twórca {{!}} Culture.pl|opublikowany = Culture.pl|data dostępu = 2015-12-25}}</ref>. W oknie passe-partout czasem osadza się cienką złoconą lub malowaną ramkę, tzw. slip.
 
Do oprawy używa się szyb klasy [[Float (szkło)|float]], o grubości około 2 mm lub cieńszych, szyb matowanych, rozpraszających światło lub szyb muzealnych, które znacząco zmniejszają ilość [[Odbicie fali|refleksów]] czy chronią pracę artysty przed [[Ultrafiolet|promieniowaniem UV]] (zob. [[szkło]]). W użyciu są także przeźroczyste płyty z [[Tworzywa sztuczne|tworzyw sztucznych]] (zob. [[szkło akrylowe]]).
 
Obrazy na papierze lub zdjęcia oprawiano w nieco inne ramy niż te używane do oprawy obrazów tablicowych lub obrazów na płótnie. Stosowane są najczęściej cienkie, drewniane lub metalowe ramki, złocone lub malowane. Oprawa powinna szczelna, by chronić wrażliwy na uszkodzenie lub zabrudzenie obraz na papierze. Modne są ramki [[Fornirowanie|fornirowane]] szlachetnymi gatunkami drewna z czarnymi kwadratami w narożach, „ramy wiedeńskie” z zaokrąglonymi rogami<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 45 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref> lub tzw. „ramy bez rogów”.
 
Pierwsze [[Dagerotypia|fotografie-dagerotypy]] oprawiano w zamykane, ozdobne [[etui]], podobne do modnych ówcześnie opraw portretów miniaturowych. Zamknięcie pozwalało chronić wrażliwą na światło warstwę [[Emulsja światłoczuła|emulsji światłoczułej]]. Później do oprawy [[Fotografia|fotografii]] na papierze stosowano ozdobne oprawy i ramki wykonywane z bardzo różnych materiałów: drewna, metalu, skóry, [[Porcelana|porcelany]], szkła, [[Papier-mâché|papieru-mache]] i tworzywa sztucznego. Ramki te można było wieszać na ścianach mieszkań lub – wyposażone w specjalne stojaki, – ustawiać na meblach. Odlewane w metalu ozdobne ramki do zdjęć fotograficznych były niezwykle popularne pod koniec XIX wieku. W czasach [[Secesja (sztuka)|secesji]] i [[Art déco|art deco]] powstało wiele ciekawych wzorów opraw i ramek do oprawy fotografii. Niektóre z tych obiektów osiągają wysokie ceny na aukcjach kolekcjonerskich<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Harasym | imię = Zenon | tytuł = Stare fotografie poradnik kolekcjonera | wydawca = Arkady | miejsce = Warszawa | data = 2005 | strony = 214-216}}</ref>.
 
== Ramka elektroniczna do zdjęć ==
Linia 80:
 
== Wytwórcy ram – ramiarze ==
Malarze mieli ogromny wpływ na ramy, w które oprawiano ich dzieła. W okresie średniowiecza [[malarz]] sam wykonywał ramę lub zamawiał ją u [[stolarz]]a czy [[Snycerstwo|snycerza]]. Po zamontowaniu w ramie tablicy obrazu, artysta gruntował, złocił i malował obraz razem z ramą. Tak wykonana oprawa była nieodłącznym elementem obrazu. Praktykę tę potwierdzają zachowane statuty [[Malarz|cechów malarskich]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Domański | imię = Ludomir | tytuł = Historia nieznanego rzemiosła w Polsce w latach 1393-1551 | miejsce = Wrocław | data = 2004 | strony = 28-29}}</ref>. Wielcy malarze byli często projektantami ram. Rzeźbione ramy z drewna wykonywali znakomici snycerze lub ramiarze. Łączone bywały zawody ramiarza i pozłotnika, oraz listwiarza (wytwórcę listew do ram) i pozłotnika. Ramy do obrazów wykonywali także [[Ebenista|ebeniści]], [[Rzeźba|rzeźbiarze w kamieniu]], [[sztukator]]zy, repuserzy (trudniący się rodzajem [[metaloplastyka|metaloplastyki]] – techniki [[kucie|kucia]] na zimno). [[Złotnictwo|Jubilerzy]] czy złotnicy tworzyli ramy do obrazów miniaturowych. W XIX wieku oprawą obrazów za szkło zajmowały się zakłady szklarskie i ramiarskie.
 
== Ramiarze w Polsce ==
[[Plik:Atelier von Rahmenmachern und deren Werkzeuge im 18. Jahrhundert.jpg|thumb|Warsztat ramiarski i narzędzia XVIII w., [[Denis Diderot|Diderot]], [[Jean le Rond d’Alembert|d'Alembert]], [[Encyclopédie|Wielka Encyklopedia Francuska]]]]
 
Większość eksponowanych w muzeach ram do krajowego malarstwa to wyroby anonimowych mistrzów: – snycerzy, rzeźbiarzy, pozłotników, ramiarzy<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 5 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. Ramy do wielu obrazów były zamieniane, wykonywane powtórnie, przycinane, wielokrotnie przemalowywane i przezłacane.
 
W zachowanych dokumentach można odnaleźć snycerzy wykonujących ramy do obrazów, np. Adrian Karffycz (Korvick) – działający w pierwszej połowie XVI wieku na [[Dwór Artusa w Gdańsku|Dworze Artusa]] i Jerzy Hankis – działający na przełomie XVII i XVIII wieku, projektowali i wykonywali zapewne zarówno ołtarze, jak i ramy do obrazów<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Redakcja zbiorowa | tytuł = SAP Słownik Artystów Polskich i obcych w Polsce działających | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk | data = 1975 | seria = T. III | strony = 23-24,362-363}}</ref>.
Józef Deibel, nadworny snycerz i ramiarz [[August II Mocny|elektora saskiego]], który dla galerii drezdeńskiej wyrzeźbił przeszło 400 ram, działał w Warszawie i Brodach, a jego syn, Franciszek Ksawery Deibel, rzeźbił m.in. ramy w Warszawie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Redakcja zbiorowa | tytuł = SAP Słownik Artystów Polskich i obcych w Polsce działających | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk | data = 1975 | seria = T. II | strony = 31-32}}</ref>.
 
W XVIII wieku ramy wykonywali: m.in. Johann Haweman (nadworny snycerz [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta]]), Henryk Dietz i Grzegorz Dzikowski w Warszawie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Redakcja zbiorowa | tytuł = SAP Słownik Artystów Polskich i obcych w Polsce działających | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk | data = 1975 | seria = T. II | strony = 54, 151-152}}</ref>, a Wojciech Jabłoński w Białymstoku<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Redakcja zbiorowa | tytuł = SAP Słownik Artystów Polskich i obcych w Polsce działających | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk | data = 1975 | seria = T. III | strony = 54, 161}}</ref>.
 
W XIX wieku w Warszawie działały duże firmy ramiarskie i pozłotnicze: La Chapel Guniot, Jana Fiszera, Henryka Heinze i [[Antoni Kazimierz Blikle|Fryderyka Blikle]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Drexlerowa | imię = Anna M. | tytuł = Wystawy wytwórczości Królestwa Polskiego | wydawca = Oficyna Naukowa | miejsce = Warszawa | data = 1999}}</ref>. Ramy do swoich obrazów projektował [[Jan Matejko]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Przemecka-Zielińska | imię = Maria | tytuł = Malarstwo religijne Jana Matejki | miejsce = Kraków | data = 1994 | strony = 22}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Malinowski | imię = Jerzy | tytuł = Matejko: obrazy olejne: katalog | wydawca = Arkady | miejsce = Warszawa | data = 1993 | strony = 1983 | nazwisko2 = Sroczyńska | imię2 = Krystyna}}</ref>. Na przełomie XIX i XX wieku w Warszawie listwy do ram, jak je wtedy nazywano „bagiety”, produkowała m.in. parowa fabryka W. Domańskiego i S. Zabłockiego<ref>{{Cytuj stronę | url = http://aurator.pl/?page_id=52 | tytuł = aurator, Archiwalia | nazwisko = Domański | imię = Ludomir | data dostępu = 2015-12-20}}</ref>. We Lwowie ramy do obrazów i złocenia wykonywali obok wielu innych, Stanisław Jamroż, Jakub Altberg, Wojciech Domański, Maurycy Fischler i [[Walenty Jakubiak|Walenty Jakóbiak]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://aurator.pl/?page_id=54 | tytuł = aurator, O lwowskich Ramiarzach i Pozłotnikach | nazwisko = Domański | imię = Ludomir | data dostępu = 2015-12-20}}</ref>.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Rama_do_obrazu”