Stanisław Dąbek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 22:
|commons =
}}
[[Plik:Pomnik płk Stanisława Dąbka - Gdynia Babie Doły.JPG|thumb|240px239px|Pomnik w miejscu wojennego pochówku płk. Stanisława Dąbka - Gdynia Babie Doły]]
[[Plik:Tablica z pomnika płk Dąbka.JPG|thumb|240px239px|Tablica z pomnika płk. Stanisława Dąbka – Gdynia Babie Doły]]
[[Plik:Pomnik na grobie płk Stanisława Dąbka - Gdynia Redłowo.JPG|thumb|240px239px|Pomnik na grobie pułkownika Stanisława Dąbka z odnowionym epitafium – Cmentarz Obrońców Wybrzeża, Gdynia Redłowo]]
 
'''Stanisław Dąbek'''<ref>W ewidencji Wojska Polskiego występował jako '''„Stanisław II Dąbek”''' w celu odróżnienia od trzech innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko.</ref> (ur. 28 marca [[1892]] w [[Nisko|Nisku]], zm. 19 września [[1939]] na [[Kępa Oksywska|Kępie Oksywskiej]]) – [[pułkownik]] [[Piechota II RP|piechoty]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], dowódca [[Morska Brygada Obrony Narodowej|Morskiej Brygady Obrony Narodowej]] i p.o. dowódcy [[Lądowa Obrona Wybrzeża|Lądowej Obrony Wybrzeża]] podczas [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]]; pośmiertnie awansowany na stopień [[Generał#We współczesnym Wojsku Polskim|generała brygady]].
 
== Życiorys ==
UrodziłStanisław Dąbek urodził się 28 marca 1892 roku w Nisku nad Sanem, w rodzinie chłopskiej, jako syn Szczepana i Rozalii. Od 1900 jego rodzina mieszkała w [[Dąbków|Dąbkowie]], gdzie ukończył w 1908 gimnazjum, a następnie ukończył seminarium nauczycielskie w [[Sokal]]u. W 1911 roku podjął studia prawnicze na [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytecie Lwowskim]] i rozpoczął pracę nauczyciela w podlwowskiej [[Bóbrka (miasto)|Bóbrce]].
=== Dzieciństwo i młodość ===
Urodził się 28 marca 1892 w Nisku nad Sanem, w rodzinie chłopskiej, jako syn Szczepana i Rozalii. Od 1900 jego rodzina mieszkała w [[Dąbków|Dąbkowie]], gdzie ukończył w 1908 gimnazjum, a następnie ukończył seminarium nauczycielskie w [[Sokal]]u. W 1911 podjął studia prawnicze na [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytecie Lwowskim]] i rozpoczął pracę nauczyciela w podlwowskiej [[Bóbrka (miasto)|Bóbrce]].
 
=== Służba w Armii cesarskiej i królewskiej ===
W związku z wybuchem [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w 1914 roku powołano go do służby w [[piechota|piechocie]] [[Armia Austro-Węgier|Armii cesarskiej i królewskiej Armii]] jako [[jednoroczny ochotnik]], a następnie skierowano do szkoły dla oficerów rezerwy w miejscowości Belzinek koło Pilska na Morawach. Po ukończeniu Szkoły Oficerów Rezerwy otrzymał stopień [[podporucznik]]a i został wysłany na front. Podczas walk w [[Karpaty|Karpatach]] został ciężko ranny. Po rehabilitacji walczył we [[Włochy|Włoszech]] do końca wojny.
 
Pod koniec 1918 zgłosił się do Wojska Polskiego. Wziął udział w [[Wojna polsko-ukraińska|wojnie z Ukraińcami]] i [[wojna polsko-bolszewicka|bolszewikami]]. 1915 sierpniawrześnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu [[Kapitan (ranga)|kapitanamajor]]a, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej<ref>Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3236 z 2522 sierpniawrześnia 1920 roku, poz. 789843.</ref>.
=== Służba w Wojsku Polskim ===
Pod koniec 1918 zgłosił się do Wojska Polskiego. Wziął udział w [[Wojna polsko-ukraińska|wojnie z Ukraińcami]] i [[wojna polsko-bolszewicka|bolszewikami]]. 19 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu [[Kapitan (ranga)|kapitana]], w piechocie, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej<ref>Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 25 sierpnia 1920 roku, poz. 789.</ref>.
 
W trakcie działań wojennych otrzymał awans na stopień [[major]]a piechoty. Był kolejno dowódcą [[II batalion]]u piechoty w [[14 Pułk Piechoty Ziemi Kujawskiej|14 Pułku Piechoty]] oraz w [[8 Pułk Piechoty Legionów|8]] i [[7 Pułk Piechoty Legionów|7 Pułku Piechoty Legionów]]. 1 grudnia 1924 roku został awansowany na [[podpułkownik]]a ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 100. lokatą w korpusie oficerów piechoty<ref>''Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych'' z 17 grudnia 1924 r., Nr 131, s. 732.</ref>. Później był zastępcą dowódcy 7 Pułku Piechoty Legionów w [[Chełm]]ie. Od 3 lutego 1928 był słuchaczem III unifikacyjnego trzymiesięcznego kursu dowódców pułków w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie<ref>''Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych'' z 20 stycznia 1928 r., Nr 2, s. 9.</ref>. W 1928 wyznaczony został na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 4 w Tomaszowie Mazowieckim<ref>Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 11 z 24.07.1928 r.</ref>. Od 1929 do 1930 pełnił funkcję komendanta [[Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie|Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty]] w Zambrowie<ref>''Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych'' z 23 grudnia 1929 r., Nr 20, s. 378.</ref>. Z dniem 15 lipca 1930 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 7 Pułku Piechoty Legionów w Chełmie<ref>''Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych'' z 18 czerwca 1930 r., Nr 11, s. 206.</ref>{{odn|Rocznik Oficerski|1932|s=19, 537}}. 10 grudnia 1931 roku otrzymał awans na pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1932 roku i 9. lokatą w korpusie oficerów piechoty<ref>''Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych'' z 11 grudnia 1931 r., Nr 10, s. 395.</ref>. W 1937 roku objął dowództwo [[52 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych|52 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych]] w Złoczowie.
 
W przededniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] pod koniec lipca 1939 został wyznaczony dowódcą [[Morska Brygada Obrony Narodowej|Morskiej Brygady Obrony Narodowej]] i p.o. dowódcą [[Lądowa Obrona Wybrzeża|Lądowej Obrony Wybrzeża]]. Podjął aktywne prace nad umocnieniem pozycji obronnych i wzmocnieniem uzbrojenia podległych mu jednostek. Podczas [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] dowodził aktywnie całością sił lądowych zgromadzonych wokół [[Gdynia|Gdyni]], organizując wypady zaczepne. Wobec przeważających sił [[Wehrmacht]]u i odcięcia wojsk polskich na [[Wybrzeże|Wybrzeżu]] od pozostałej części kraju podjął decyzję o ewakuacji na [[Kępa Oksywska|Kępę Oksywską]]. Wieczorem 19 września 1939, w obliczu nieuchronnej klęski, odebrał sobie życie strzałem w głowę. Skromną uroczystość pogrzebowa, po której pułkownik został pochowany w grobie w okolicach Zakładu Kwarantannowego, poprowadził<ref>”Błogosławiony ks. kmdr ppor Władyslaw Miegoń pierwszy kapelan Marynarki Wojennej II RP” str. 62 </ref>[[Władysław Miegoń|ks. kmdr ppor. Władysław Miegoń]] – pierwszy kapelan Marynarki Wojennej. W dniu 23 października 1946 roku na „cmentarzu Babi Dół” odbyły się ekshumacje, m.in. płk Dąbka<ref>Protokół nr 7 z ekshumacji zwłok znajdujących się na terenie Babi Dół</ref>. Natomiast 30 października 1946 roku odbył się uroczysty pogrzeb dowódcy [[Lądowa Obrona Wybrzeża|Lądowej Obrony Wybrzeża]] oraz jego sześciu współtowarzyszy broni<ref>Dziennik Bałtycki nr 302 z 2 listopada 1946 r.</ref>. W dniu 30 sierpnia 1957 roku na grobie pułkownika Dąbka na Cmentarzu Obrońców Wybrzeża w Redłowie została odsłonięta płyta nagrobna z wyrytymi słowami „Pokażę Wam jak Polak walczy i umiera”<ref>Dziennik Bałtycki nr 208 z 1 i 2 września 1957 r.</ref>. Dla upamiętnienia miejsca śmierci pułkownika w dniu 19 września 1974 roku w Babich Dołach została odsłonięta tablica pamiątkowa. W uroczystości tej uczestniczyła żona pułkownika, Irena Dąbek. Tablicę wykonała Odlewnia Stoczni Marynarki Wojennej. Miejsce to nie jest ogólnie dostępne, gdyż znajduje się na terenie [[43 Baza Lotnictwa Morskiego|43 Bazy Lotnictwa Morskiego]].