Wigilia paschalna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Per excellence (dyskusja | edycje)
drobne techniczne, wikizacja
Linia 1:
'''Wigilia Paschalna''' – liturgia sprawowana w noc [[Niedziela wielkanocna|Zmartwychwstania Pańskiego]]. Stanowi integralną i najważniejszą część [[Triduum Paschalne]]go, dorocznej uroczystości, w czasie której celebruje się ''[[Misterium paschalne]]''.
 
[[Plik:Ogień pascha.JPG|thumb|Ogień przed [[Bazylika św. Franciszka z Asyżu w Krakowie|Kościołem oo. Franciszkanów w Krakowie]]]]
 
== Wigilia Paschalna w Kościele rzymskokatolickim ==
'''Wigilia Paschalna''' jest centralnym momentem [[Triduum Paschalne]]go i całego [[rok liturgiczny|roku liturgicznego]], najważniejszym wyrazem liturgicznej celebracji ''[[Misterium paschalne]]go''. Jej obchody rozpoczynają się w nocy poprzedzającej [[Niedziela wielkanocna|Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego]], gdyż po zachodzie słońca, zgodnie z symboliką żydowską, rozpoczyna się nowy dzień. Wigilia Paschalna nie jest częścią [[Wielka Sobota|Wielkiej Soboty]]. Jej radosna liturgia należy już do obchodów dnia zmartwychwstania.
 
[[Plik:WIGILIA PASCHANA FRANCISZKANIE.JPG|thumb|200px|Wniesienie zapalonego [[Paschał]]u]]
=== Struktura liturgii ===
'''Liturgia Światła'''<br />
Przed kościołem kapłan święci ogień, od którego zapala się [[paschał]]. Na świecy paschalnej kapłan kreśli krzyż i litery: Α (alfa) i Ω (omega). [[Alfa i Omega|Oznacza to]], że na początku był Bóg i on też przyjdzie na końcu jako Miłosierny Sędzia. Na paschale kapłan zapisuje bieżący rok, chcąc podkreślić, że Chrystus przechodzi od punktu ''alfa'' (od stworzenia świata) do punktu ''omega'' (końca świata) historii zbawienia, która przechodzi również przez ten konkretny rok. Kapłan mówi przy tym: ''Chrystus wczoraj i dziś'' (żłobiąc pionowe ramię krzyża); ''Początek i Koniec'' (żłobiąc poziome ramię krzyża); ''Alfa'' (żłobiąc literę alfa); ''i Omega'' (żłobiąc literę omega); ''do Niego należy czas'' (żłobiąc pierwszą cyfrę bieżącego roku); ''i wieczność'' (żłobiąc drugą cyfrę bieżącego roku); ''Jemu chwała i panowanie'' (żłobiąc trzecią cyfrę bieżącego roku); ''przez wszystkie wieki wieków. [[Amen]]'' (żłobiąc ostatnią cyfrę bieżącego roku). Ponadto kapłan wbija w paschał pięć gwoździ (gron) symbolizujących pięć ran Chrystusa mówiąc przy tym: ''Przez swoje święte rany'' (wbija pierwsze grono) ''jaśniejące chwałą'' (wbija drugie grono) "niech nas strzeże'' (wbija trzecie grono) "i zachowuje'' (wbija czwarte grono) "Chrystus Pan. Amen'' (wbija ostatnie grono). Swoją symbolikę ma również światło świecy paschalnej, rozjaśniające mroki ciemnego kościoła, odwołuje się do Chrystusa, który rozprasza mroki ludzkiego życia, nadając mu sens, a także do stworzenia świata kiedy w mrokach ciemności rozbłysła światłość. Następnie diakon lub kapłan wnosi zapalony paschał do świątyni, zatrzymując się u progu, na środku świątyni i przed ołtarzem głównym śpiewając ''Światło Chrystusa''. Lud odpowiada wówczas ''Bogu niech będą dzięki''. Wszyscy zapalają świece od płomienia paschału, podając sobie światło. Następnie okadza paschał i śpiewa [[Orędzie paschalne|Exsultet]] – uroczyste Orędzie wielkanocne zaczynające się od słów: "Weselcie się już zastępy Aniołów w niebie..."
 
'''Liturgia Słowa'''<br />
[[Lekcjonarz]] w tym dniu przewiduje dziewięć czytań biblijnych: siedem starotestamentalnych, [[epistoła|epistołę]] oraz ewangelię, które są przeplatane psalmami responsoryjnymi i modlitwami. Wymagane jest odczytanie co najmniej 3 fragmentów ze Starego Testamentu, z Prawa i Proroków, a także [[Księga Wyjścia|Wj]] 14,15-15,1, mówiący o przejściu przez Morze Czerwone. Po tym czytaniu lektor nie mówi "Oto słowo Boże", gdyż śpiewane po nim responsorium jest kontynuacją tego czytania.
 
* [[Księga Rodzaju|Rdz]] 1,1-2,2 (opis [[Stworzenie świata według Biblii|stworzenia świata i człowieka]]);
** [[Księga Psalmów|Ps]] 104,1-2a.5-6.10.12-14.24.35c;
Linia 20 ⟶ 16:
* [[Księga Wyjścia|Wj]] 14,15-15,1 (przejście [[Żydzi|Izraelitów]] przez [[Morze Czerwone]]; Po tym czytaniu nie mówi się „Oto słowo Boże”, ani „Bogu niech będą dzięki”, gdyż wyraża to pieśń (responsorium), która jest dalszym ciągiem czytania);
** [[Księga Wyjścia|Wj]] 15,1-2.4-5.17ab-18;
* [[Księga Izajasza|Iz]] 54,4a.5-14 (obietnica [[Bóg w judaizmie|Pana]] dla [[Jerozolima|Jerozolimy]]);
** [[Księga Psalmów|Ps]] 30,2.4-6a.11-13;
* [[Księga Izajasza|Iz]] 55,1-11 (wezwanie do nawrócenia, obietnica dla nawróconych);
Linia 32 ⟶ 28:
* [[Ewangelia Mateusza|Mt]] 28,1-10 (Rok A); [[Ewangelia Marka|Mk]] 16,1-8 (Rok B); [[Ewangelia Łukasza|Łk]] 24,1-12 (Rok C) (kobiety przy pustym grobie).
 
Po ostatnim czytaniu ze [[Stary Testament|Starego Testamentu]] i modlitwie, kapłan intonuje hymn ''Chwała na wysokości'', w trakcie którego, podobnie jak podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, uderza się we wszystkie dzwony, grają organy (kołatki zastępuje się dzwonkami i gongiem). Po uroczystym hymnie celebrans odmawia [[Kolekta|kolektę]]. Następnie lektor odczytuje Epistołę, a później śpiewane jest uroczyste [[Alleluja]] i [[psalm responsoryjny]]. Potem kapłan czyta Ewangelię i wygłasza [[homilia|homilię]].
 
[[Plik:Chrzcielna.JPG|thumb|200px|thumb|Poświęcenie wody]]
 
'''Liturgia Chrzcielna'''<br />
Po homilii następuje liturgia chrzcielna, w trakcie której śpiewana jest ''Litania do Wszystkich Świętych''. Potem następuje błogosławieństwo wody (poprzez jedno- lub trzykrotne zanurzenie w niej paschału) oraz odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Jeżeli we wspólnocie obecni są [[Katechumenat|katechumeni]], udziela się im [[chrzest|chrztu]] i [[bierzmowanie|bierzmowania]].
Linia 59 ⟶ 53:
 
'''Liturgia chrzcielna'''<br />
Obejmuje poświęcenie wody i pokarmów. W wodzie trzy razy zanurza się paschał, a potem wlewa się do osobnego naczynia i łączy się z olejami świętymi. Jest to woda używana do chrztu. Obrzęd święcenia wody zawiera głęboką symbolikę. Dzięki dokonującej się ofierze Jezusa Chrystusa człowiek otrzymuje łaskę życia nadprzyrodzonego, której widzialnym znakiem jest Chrzest, polanie wodą. Zmartwychwstanie Chrystusa i Chrzest człowieka to tajemnice ściśle ze sobą związane. Chrystus powstaje z grobu nowy w chwale nowego życia. Chrześcijanin podobnie jako nowy człowiek, jako dziecko Boże wychodzi z wody Chrztu św., gdyż sam Chrystus powiedział: „jeśli się kto nie odrodzi z wody i z Ducha Świętego, nie może wnijść do Królestwa Bożego” ([[Ewangelia Jana|J.]] 3,5). Po tych obrzędach następuje śpiew Litanii do Wszystkich Świętych, podczas której kapłan wraz z ministrantami leżą krzyżem u stóp ołtarza.
 
'''Liturgia eucharystyczna'''<br />
Po tych wszystkich obrzędach rozpoczyna się uroczysta msza, która ma już pełny charakter wielkanocny. Na „Chwała na wysokości” uderzają wszystkie dzwony i zaczynają grać organy. Między Lekcją a Ewangelią rozbrzmiewa po raz pierwszy radosne „Alleluja” (''chwalcie Boga[[Jahwe]]''), które kapłan na przemian z chórem śpiewa trzy razy.
 
Wigilia Paschalna sprawowana jest też w kościołach [[Anglikanizm|Anglikańskich]].
Linia 71 ⟶ 65:
# Liturgia Eucharystii
 
W kościołach [[Luteranizm|luterańskich]] Wigilia Paschalna sprawowana jest głównie w [[Niemcy|Niemczech]] i [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]].
 
{{commonscat|Easter Vigil}}
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj stronę | url =http://www.kkbids.episkopat.pl/index.php?id=99#id=151| tytuł =List okólny o przygotowaniu i obchodzeniu świąt paschalnych | data dostępu = 2012-03-01| autor = [[Paul Augustin Mayer]], [[Virgilio Noè]] | opublikowany = KKBiDS| praca = | data =16 stycznia 1988 | język =pl}}
 
== Linki zewnętrzne ==