Fenenna kujawska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Bibliografia: drobne techniczne
m drobne techniczne
Linia 33:
== Życiorys ==
=== Narodziny ===
Jako córka [[Ziemomysł inowrocławski|Ziemomysła inowrocławskiego]] Fenenna jest poświadczona przez ''[[Genealogia świętej Jadwigi|Genealogię św. Jadwigi]]''. Małżeństwo jej rodziców zostało zawarte w pierwszej połowie lutego 1268{{odn|Jasiński|2001|s=113–114}}. Jeżeli była ona najstarszym dzieckiem książęcej pary, to mogła urodzić się jeszcze w tym samym roku. Wychodząc za mąż w 1290, zgodnie z ówczesnym [[prawo kanoniczne|prawem kanonicznym]], musiała mieć ukończonych 12 lat, natomiast gdy w 1292 zostawała matką, najprawdopodobniej liczyła co najmniej 15 lat. W związku z powyższym datę jej narodzin ustala się na lata między 1268 a 1277<ref>{{odn|Jasiński|2001|s=137–138|ref=nie}}; {{odn|Balzer|2005|s=618|ref=nie}}, na podstawie błędnego założenia, iż wychodząc za mąż Fenenna miała co najmniej 14 lat, ustalił datę jej narodzin na nie później niż pod koniec 1276; Tymczasem nowsza literatura: K. {{odn|Pieradzka, ''Fenenna'', [w:] ''Polski Słownik Biograficzny'', t. 6, |1948, |s. =413|ref=nie}}, i [[Włodzimierz Dworzaczek|W. Dworzaczek]], ''Genealogia'', Warszawa 1959, tabl. 3 i 84, kładła narodziny Fenenny na koniec 1276. Zob. {{odn|Jasiński|2001|s=138|ref=nie}}</ref>.
 
W kwestii kolejności narodzin potomstwa Ziemomysła inowrocławskiego i Salomei pomorskiej badacze nie są zgodni. Powszechnie przyjmuje się, że Fenenna urodziła się jako drugie dziecko książęcej pary, po Eufemii a przed [[Leszek inowrocławski|Leszkiem]]{{odn|Balzer|2005|loc=tabl. VII}}{{odn|Jasiński|2001|s=138}}. W literaturze można spotkać się też z poglądem, że Fenenna była najstarszym dzieckiem księcia inowrocławskiego<ref>Zob. K. {{odn|Pieradzka, ''Fenenna'', [w:] ''Polski Słownik Biograficzny'', t. 6, |1948, |s. =413.</ref>}}. Istnieje również hipoteza, że trzy córki Ziemomysła (Eufemia, Fenenna i Konstancja) urodziły się przed synami (Leszkiem, [[Przemysł inowrocławski|Przemysłem]] i [[Kazimierz III gniewkowski|Kazimierzem]]), gdyż ci wiek sprawny osiągnęli zdecydowanie później niż one. Na tej podstawie wyciągany jest wniosek, że narodziny Fenenny i jej dwóch sióstr mogły nastąpić w początkowym okresie trwania małżeństwa rodziców (w latach 1268–1271), natomiast chłopcy urodzili się po wyraźnym kilkuletnim odstępie<ref>B. Śliwiński, ''Sambor II książę tczewski'', Tczew 2010, s. 148.</ref>.
 
Imię Fenenny jest pochodzenia biblijnego{{odn|Balzer|2005|s=616}}, w [[Biblia Jakuba Wujka|przekładzie Jakuba Wujka]] nosiła je jedna z dwóch żon Elkany, ojca proroka [[Samuel (postać biblijna)|Samuela]]<ref>W ''[[Biblia Tysiąclecia|Biblii Tysiąclecia]]'' postać ta występuje pod imieniem [[Peninna]] (1Sm 1,2.4).</ref>. W Polsce imię to występowało bardzo rzadko. Księżniczka kujawska była jedyną przedstawicielką [[Piastowie|dynastii piastowskiej]] noszącą to miano{{odn|Jasiński|2001|s=137}}.
Linia 50:
Z zachowanych dokumentów Fenenny nie wynika, aby Piastówna odgrywała większą rolę na węgierskim dworze. Niemniej była osobą znaczącą dla istnienia sojuszu pomiędzy stryjem Władysławem Łokietkiem a mężem. Po jej śmierci Andrzej III zawarł porozumienie z przeciwnikiem Łokietka, Wacławem II. Jego umocnienie stanowiły zaręczyny córki węgierskiego monarchy, [[Elżbieta węgierska (1292-1338)|Elżbiety]], i syna króla Czech, [[Wacław III|Wacława]], do których doszło w 1298. Projekt małżeński nie został jednak zrealizowany.
 
Mąż Fenenny urodził się między 1265 a 1270<ref>J. {{odn|Nikodem, ''Andrzej III'', [w:] ''Słownik władców Europy średniowiecznej'', Poznań |2002, |s. =37.</ref>}}. Pochodził ze związku księcia Slawonii [[Stefan Pogrobowiec|Stefana Pogrobowca]] i Tomasiny Morosini. Po ojcu był formalnie wnukiem króla Węgier [[Andrzej II węgierski|Andrzeja II]]<ref>Stefan Pogrobowiec faktycznie był synem węgierskiego magnata Dénesa, jednakże uważano go za potomka Andrzeja II. Zob. S.A. Sroka, ''Historia Węgier do 1526 roku w zarysie'', Bydgoszcz 2000, ss. 43, 48.</ref>. W 1290 objął panowanie na Węgrzech. Po śmierci Fenenny poślubił [[Agnieszka Habsburg (1280-1364)|Agnieszkę]], córkę [[władcy Austrii|księcia Austrii]] i późniejszego [[władcy Niemiec|króla niemieckiego]] [[Albrecht I Habsburg|Albrechta I Habsburga]]. Małżeństwo to było bezdzietne. Andrzej III zmarł 14 stycznia 1301. Był ostatnim władcą Węgier z dynastii [[Arpadowie|Arpadów]].
 
Fenenna i Andrzej mieli jedno dziecko – w 1292 urodziła się im córka [[Elżbieta węgierska (1292-1338)|Elżbieta]]. Po zerwaniu zaręczyn z Wacławem czeskim została zmuszona przez macochę Agnieszkę do wstąpienia do klasztoru dominikanek w [[Töss]], leżącym obecnie w Szwajcarii<ref>B. Hamannová, ''Habsburkové. Životopisná encyklopedie'', Praha 1996, s. 61.</ref>. Była ostatnią przedstawicielką dynastii Arpadów.