Karwina: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
aktualizacja
ort.
Linia 47:
 
== Historia ==
Obszar współczesnego miasta obejmuje kilka dawniej samodzielnych miejscowości, z których najstarszą była [[Solca (Karwina)|Solca]], wzmiankowana już w 1223 (ewentualnie w 1229). Trzynastowieczną osadą był również [[Raj (Karwina)|Raj]], wzmiankowaną jednak po raz pierwszy w dokumencie [[Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis]], który datuje się na ok. 1305 rok. W tymże dokumencie wzmiankowane zostały również Frysztat (miasto lokowane na gruntach Raju), jak również Karwina (obecna dzielnica [[Doły (Karwina)|Doły]]), od której całe dzisiejsze miasto zapożyczyło nazwę. W XV wieku wzmiankowano [[Darków]] i [[Łąki (Karwina)|Łąki]]. Miejscowości te od 1290 roku znajdowały się w granicach nowoutworzonegonowo utworzonego [[Księstwo Cieszyńskie|księstwa cieszyńskiego]], będącego od 1327 lennem [[Królestwo Czech|Królestwa Czech]]. Najważniejszą z tych miejscowości przez stulecia pozostawał Frysztat, drugie najstarsze po Cieszynie miasto w księstwie.
 
Odkrycie bogatych złóż węgla w tej okolicy doprowadziło do gwałtownego rozwoju ekonomicznego i demograficznego Karwiny i sąsiednich wsi jako miejscowości górniczych i hutniczych. W 1847 roku nastąpiło pierwsze połączenie kolejowe w ramach cesarsko-królewskiej [[Kolej Północna|Kolei Północnej]], w 1871 kolejne, w ramach [[Kolej Koszycko-Bogumińska|Kolei Koszycko-Bogumińskiej]]. W 1869 na obszarze współczesnej gminy żyło 8900 osób, z czego najwięcej w Karwinie (Kopalnie) – 3384 i Frysztacie – 2661.<ref name="historyczne statystyki"/> W następnych dekadach liczba ta szybko rosła i według [[Austro-Węgry|austriackiego]] spisu ludności z 1910 gminy Karwin, Freistadt, Altstadt, Roj, Darkau i Lonkau miały łącznie 29 880 mieszkańców (w samej Karwinie 16 808, a we Frysztacie 7767), z czego 29 151 było zameldowanych na stałe, 23 988 (82,3%) było polsko-, 3907 (13,4%) niemiecko- a 1219 (4,2%) czeskojęzycznymi, 26 616 (89,1%) było [[Kościół łaciński|katolikami]], 2483 (8,3%) [[protestantyzm|protestantami]], 589 (2%) wyznawcami [[judaizm]]u a 192 innej religii lub wyznania<ref>Ludwig Patryn (ed): ''[http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=11734 Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien]'', Troppau 1912.</ref>.
Linia 53:
Po zakończeniu [[I wojna światowa|I wojny światowej]], upadku [[Austro-Węgry|Austro-Węgier]] i podziale [[Śląsk Cieszyński|Śląska Cieszyńskiego]] rejon Karwiny mimo zdecydowanej przewagi elementu polskiego i w wyniku zawirowań wojennych i dyplomatycznych tamtego okresu znalazł się w granicach [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]] i stał się głównym ośrodkiem przemysłowym tego kraju. W 1923 roku Karwina uzyskała prawa miejskie. W październiku 1938 wraz z całym [[Zaolzie]]m przyłączone zostało do Polski. Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] miasto zostało zajęte przez [[III Rzesza|nazistowskie Niemcy]]. W kwietniu 1944 roku administracja niemiecka połączyła gminy Frysztat, [[Doły (Karwina)|Karwina]], [[Darków]], [[Raj (Karwina)|Raj]] i [[Stare Miasto (Karwina)|Stare Miasto]] w jedno miasto o nazwie Karwin-Freistadt. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] gminy te decyzją władz ZSRR znalazły się w Czechosłowacji i uzyskały samodzielność.
 
W 1948 roku ponownie połączono miasta Karwinę i Frysztat oraz wsie Darków, Raj i Stare Miasto w jeden organizm miejski tym razem o nazwie Karwina. Herbem miejskim ustanowiono dawny herb Frysztatu, który od tej pory stanowi historyczno-zabytkowe centrum przemysłowego miasta. Karwina została siedzibą [[powiat Karwina|powiatu]], w którego obręb weszły m.in. [[Czeski Cieszyn]], [[Bogumin]] i nowopowstałenowo powstałe duże [[miasto-sypialnia]] [[Hawierzów]]. W następnych latach w Karwinie powstało kilka znaczących osiedli mieszkaniowych, które nadały [[wielka płyta|wielkopłytowy]] charakter miastu. Jeszcze w 1946 rozpoczęła się budowa [[Nowe Miasto (Karwina)|Nowego Miasta]] we Frysztacie, a następne osiedla powstały w latach 50. i 60. w Raju i [[Mizerów|Mizerowie]]. Jeszcze w 1950 ludność miasta wynosiła 38 456, do 1970 wzrosła do 78 546. W samym tylko Raju liczba ta w tym okresie wzrosła od 1685 do 19 717, zaś w dzielnicy [[Doły (Karwina)|Doły]] zmniejszyła się z 20 769 do 7176.<ref name="historyczne statystyki">{{cytuj stronę| url =http://www.czso.cz/csu/2004edicniplan.nsf/t/9200404384/$File/13n106cd1.pdf | tytuł = Historický lexikon obcí ČR 1869 - 2005 - 1. díl | data dostępu = 2010-09-27| autor = Český statistický úřad | opublikowany = 20 sierpnia 2008 | praca = | data = | format = PDF | strony = 718-719| język = cs}}</ref> W 2001 z 4009 budynków na terenie miasta 2812 (ponad 70%) stanowiły te wzniesione w latach 1946-1980<ref name="spis">{{cytuj stronę| url = http://www.czso.cz/sldb/sldb2001.nsf/obce/598917?OpenDocument| tytuł = Sčítaní lidu, domů a bytů 2001 | data dostępu = 2010-09-26| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = cs}}</ref>.
 
== Ludność ==