|
== Stanowisko archeologiczne ==
[[Plik:Autor nieznany, św. Anna - fragment postaci. Malowidło ścienne.jpg|thumb|280px|''Św. Anna'', autor nieznany, malowidło ścienne (VIII w.), [[Muzeum Narodowe w Warszawie]]]]
[[Plik:Sudan Farras fresco of cathedral 22dez2005.jpg|thumb|right|280px|FreskMalowidło ścienne ''Boże Narodzenie'' (X/XI w.) z Muzeum Archeologicznego w Chartumie]]
Przed spiętrzeniem wód [[Nil]]u przeprowadzono tu wykopaliska w latach 1912-1914 pod kierownictwem [[Uniwersytet Oksfordzki|Uniwersytetu Oksfordzkiego]]. W latach 1961-1964 badania na tym terenie przeprowadzili [[Polska|polscy]] [[Archeologia|archeolodzy]] pod kierunkiem [[Kazimierz Michałowski|prof. Kazimierza Michałowskiego]] w ramach międzynarodowej ekspedycji do [[Nubia|Nubii]] pod patronatem [[UNESCO]]. Ekspedycja została zorganizowana, by uratować zabytki kultury nubijskiej, zanim teren zostanie zalany w związku z utworzeniem sztucznego jeziora [[Jezioro Nasera|Nasera]].<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Skarby Faras ukryte w piaskach pustyni {{!}} Artykuł {{!}} Culture.pl|url = http://culture.pl/pl/artykul/skarby-faras-ukryte-w-piaskach-pustyni|data dostępu = 2015-09-18}}</ref> Dzięki tym badaniom odkryto pozostałości [[świątynia|świątyni]] [[Totmes III|Totmesa III]] i [[Katedra|katedry]] [[sztuka wczesnochrześcijańska|wczesnochrześcijańskiej]], której pierwotne założenie pochodzi z końca VII wieku. Była to trójnawowa [[bazylika]] poprzedzona [[narteks]]em. Oprócz katedry w Faras odkopano także stary klasztor, pałac biskupów, ruiny pałacu królewskiego, domy mieszkalne i pomieszczenia gospodarcze.
W ruinach katedry odkryto liczne ślady wcześniejszych zniszczeń i wielokrotnie powtarzanych przebudów. Ściany pokryte były ponad 120 [[fresk]]amimalowidłami w stylu bizantyjsko-koptyjskim, wykonanych techniką ''[[al secco]]'' i pochodzących z okresu od VIII do XII wieku. Początkowo (w VIII wieku) freskimalowidła te były jednobarwne w tonacji fioletu, a w IX wieku z zastosowaniem bieli dla konturu i brązu dla wypełnienia obrazu. Od X wieku paleta barw została mocno wzbogacona przy zachowaniu dominacji czerwieni. Oprócz tematów religijnych, takich jak narodziny [[Jezus Chrystus|Chrystusa]], [[Golgota]], postaci [[Maria z Nazaretu|Madonn]], świętych i [[anioł]]ów na freskachmalowidłach przedstawiano także portrety królów i biskupów nubijskich. Oprócz malowideł, w Faras odnaleziono także elementy rzeźbiarskiej dekoracji architektonicznej, ok. 200 inskrypcji w językach [[koine|greckim]], [[język koptyjski|koptyjskim]] i [[język nubijski|nubijskim]], a także [[stela|stele]] nagrobne i sprzęty liturgiczne.
Okres największego rozkwitu sztuki wczesnochrześcijańskiej trwał na tym terenie do XI wieku, pod koniec XII wieku zaobserwowano powolny jej upadek.
== Galeria Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie ==
Połowa z ocalonych podczas ekspedycji UNESCO freskówmalowideł (malowideł wykonanych na tynku techniką tempery)<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie|url = http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/showcasedescription?dirids=160#|opublikowany = Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie|data dostępu = 2015-09-18}}</ref> trafiła do [[Muzeum Narodowe w Warszawie|Muzeum Narodowego w Warszawie]], gdzie są eksponowane na wystawie stałej w Galerii Faras im. Profesora [[Kazimierz Michałowski|Kazimierza Michałowskiego]]. Jest to jedyna w Europie galeria, w której eksponowane są zabytki kultury nubijskiej okresu chrześcijańskiego. <ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Galeria Faras / Galerie stałe / Kolekcje / Muzeum Narodowe|url = http://www.mnw.art.pl/kolekcje/galer/galeria-faras/|opublikowany = www.mnw.art.pl|data dostępu = 2015-09-18|imię = ideo -|nazwisko = www.ideo.pl}}</ref>
W kolekcji Faras znajduje się między innymi freskmalowidło ścienne z połowy VIII wieku, przedstawiającyprzedstawiające [[Święta Anna|św. Annę]] w geście nakazującym milczenie. Przypuszczalnie ma on ukazywać godną milczenia tajemnicę misji jej córki [[Matka Boża|Maryi]]. Nad głową Anny i z prawej strony znajduje się bowiem napis grecki: ANNA, MATKA BOGURODZIC(Y) ([[Język grecki|gr.]] ΑΝΝΑ ΗΜΗΤΗΡΤΗΟΘΕΟΤΟΚ). Jest to najstarsze malowidło, na którym św. Anna występuje samodzielnie{{fakt|data=2009-09}}.
Do innych malowideł ściennych przechowywanych w Warszawie zaliczajązalicza się m.in. freski przedstawiająceprzedstawienie [[Archanioł Michał|Archanioła Michała]] z IX wieku i biskupa Mariannosa z 1002 roku. Wśród eksponatów przekazanych Polsce znalazły się łącznie 62 malowidła ścienne, a także m.in. elementy dekoracji architektonicznej i [[ceramika]]. Ekspozycja obiektów z Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie została w 2015 roku rozszerzona o m.in. filmy przedstawiające trójwymiarowe rekonstrukcje wnętrza katedry i znajdujących się w jej wnętrzu obiektów.<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie|url = http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/showcasedescription?dirids=160#|opublikowany = Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie|data dostępu = 2015-09-18}}</ref>
Pozostałe obiekty odnalezione w Faras znajdują się w Muzeum Archeologicznym w [[Chartum]]ie.<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Skarby Faras ukryte w piaskach pustyni {{!}} Artykuł {{!}} Culture.pl|url = http://culture.pl/pl/artykul/skarby-faras-ukryte-w-piaskach-pustyni|data dostępu = 2015-09-18}}</ref>
| 