Nowy Ład: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków, drobne merytoryczne
linki zewnętrzne, poprawa linków, drobne merytoryczne
Linia 3:
 
== Geneza ==
W 1929 roku wybuchł ogólnoświatowy kryzys gospodarczy, który został zapoczątkowany w Stanach Zjednoczonych w wyniku [[Czarny czwartek (1929)|krachu na Wall Street]]. Kryzys spowodował w stosunku do 1928 roku znaczne obniżenie kursów akcji przemysłowych (do 30 w 1932 roku, 1928 = 100<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Szpak|imię=Jan|tytuł=Historia gospodarcza powszechna|strony=181}}</ref>), spadek [[Produkcja|produkcji]] przemysłowej o 46%<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Szpak|imię=Jan|tytuł=Historia gospodarcza powszechna|strony=182}}</ref> oraz wysokie [[bezrobocie]], wynoszące w 1933 roku 27% ludności czynnej zawodowo<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Szpak|imię=Jan|tytuł=Historia gospodarcza powszechna|strony=183}}</ref>. Urzędujący prezydent [[Herbert Hoover]] utracił poparcie wyborców pomimo podjęcia działań antykryzysowych, w wyniku czego urząd ten objął w 1933 roku Franklin Delano Roosevelt<ref name="Szpak-193">{{cytuj książkę|nazwisko=Szpak|imię=Jan|tytuł=Historia gospodarcza powszechna|strony=193}}</ref>.
 
== Program reform ==
Linia 13:
 
== Skutki ==
New Deal powstrzymał przejściowo negatywne skutki kryzysu gospodarczego, jednak nie zapobiegł pojawieniu się kolejnej recesji w 1937 roku (tym razem jednak [[Gabinet Stanów Zjednoczonych]] interweniował stanowczo poprzez obniżenie [[stopa procentowa|stóp procentowych]] oraz rozszerzenie programu robót publicznych). Ale po niej, zwłaszcza dzięki [[II wojna światowa|II wojnie światowej]], kraj wszedł na ścieżkę długotrwałego [[Rozwój gospodarczy|rozwoju gospodarczego]]. Sam Roosevelt zdobył wielkie poparcie społeczne, co zaowocowało jego trzykrotną reelekcją w 1936, 1940 i 1944 roku<ref name="Szpak-194" />. Przeciwnicy New Dealu wskazywali jednak na to, że część inwestycji w ramach tego programu była zainicjowana przez Hoovera. Jeden z najbliższych współpracowników Roosevelta powiedział później, że „praktycznie rzecz biorąc, cały Nowy Ład ekstrapolowano z programów, które zapoczątkował Hoover”<ref>{{cytuj książkę |autor = Lawrence W. Reed | tytuł = Wielkie mity wielkiego kryzysu | wydawca = Prohibita | miejsce = Warszawa | rok = 2009 | strony = 72 | isbn = 978-83-61344-11-7 }}</ref>. Dokonania New Dealu zainspirowały [[John Maynard Keynes|Johna Maynarda Keynesa]] do stworzenia koncepcji [[interwencjonizm państwowy|interwencjonizmu państwowego]] w pracy ''[[Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza]]'' (1936).
 
== Zobacz też ==
Linia 30:
{{Commonscat|New Deal}}
* [http://americanart.si.edu/exhibitions/archive/2009/1934/ ''1934: A New Deal for Artists''] {{lang|en}}
* [[Biblioteka Kongresu]]: [http://www.timesonlineloc.co.ukgov/tolfolklife/system/topicRoot/The_new_dealnewdeal/index.html ''Art, Culture, and Government: The New Deal at 75''] {{lang|en}}
* [http://www.loclevy.govorg/folklifepubs/newdeal/indexwp_581.htmlpdf Greg Hannsgen, Dimitri B. Papadimitriou: ''Art,Lessons Culture,from andthe GovernmentNew Deal: TheDid the New Deal atProlong 75'']or Worsen [[Bibliotekathe Kongresu]Great Depression?''] {{lang|en}}
* [http://wwwweb.levyarchive.org/pubsweb/wp_58120141010053917/http://livingnewdeal.pdf Hannsgen, Greg Eberkeley.andedu/ Papadimitriou, Dimitri B. 'California'Lessonss from theLiving New Deal: Did the New Deal Prolong or Worsen the Great Depression?''Project] {{lang|en}}
* [http://livingnewdeal.berkeley.edu/ California's Living New Deal Project] {{lang|en}}
 
[[Kategoria:Historia gospodarcza Stanów Zjednoczonych]]