Michał Kazimierz Ogiński: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: usuwam ilustracje z miejsc urodzenia śmierci szablonu {{Szlachcic infobox}}
drobne redakcyjne
Linia 26:
[[Plik:Michał Kazimier Aginski. Міхал Казімер Агінскі (XVIII).jpg|thumb|220px|Michał Kazimierz Ogiński, [[Muzeum Narodowe w Warszawie]]]]
[[Plik:Michał Kazimier Aginski. Міхал Казімер Агінскі (1792).jpg|thumb|220px|Michał Kazimierz Ogiński]]
'''Michał Kazimierz Ogiński''', [[książę]] herbu [[Brama (herb szlachecki)|Oginiec]] (ur. [[1728]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = | imię = | tytuł = Wielka encyklopedia powszechna PWN| wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]| miejsce = Warszawa| rok = 1962| strony = | isbn =}}</ref><ref name="KWW" /> lub [[1730]]<ref>{{Cytuj stronę| url = http://www.wilanow-palac.art.pl/index.php?enc=394| tytuł = Michał Kazimierz Ogiński (1730-1800) – hetman wirtuoz| data dostępu = 2013-12-20| autor = | opublikowany =[[Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie]] | praca = | data = | język = pl}}</ref> lub [[1731]] w Warszawie<ref name="O">''Michał Kazimierz Ogiński'', [w:] {{Cytuj stronę| url = http://cybra.lodz.pl/dlibra/doccontent?id=1193&dirids=1| tytuł = [[S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna (1898)]]| data dostępu = 2010-02-03| autor = | opublikowany = | język = pl}}tom 11 s45 (51).</ref>, zm. 31 maja [[1800]] w [[Słonim]]iu<ref name="KWW">S. 204 i 205 (191 i 192), [w:] {{Cytuj książkę |nazwisko = Wóycicki| imię = Kazimierz Władysław| autor link = Kazimierz Władysław Wóycicki| tytuł = Cmentarz Powązkowski pod Warszawą T.2 |url= http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=51051&dirids=1| wydawca = | miejsce =Warszawa | rok = 1856| strony = 264| isbn =}}</ref> lub Warszawie<ref name="O" />) – generał [[lejtnant]], [[hetman wielki litewski]] 1768 – 1793, [[wojewodowie wileńscy|wojewoda wileński]] od 1764, [[Pisarz polny|pisarz polny litewski]] od 1748, [[cześnik wielki litewski]] od 1744, konsyliarz [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]]<ref>Aleksander Czaja, Między tronem, buławą i dworem petersburskim, Warszawa 1988, s. 435.</ref>, starosta ryczywolski w [[1771]] roku<ref>Płata Woyska Y Chleb Zasłuzonych : To Iest Taryffy, Kwart, Hyberny, Pogłownego, Łanowego, Y inne przydatki dla wygody y ciekawości publiczney. Zebrane, y Do Druku Podane, 1771, s. 11.</ref>; kompozytor, pisarz, poeta i dramaturg, kuzyn [[Andrzej Ignacy Ogiński|Andrzeja Ignacego]], który był ojcem kompozytora [[Michał Kleofas Ogiński|Michała Kleofasa Ogińskiego]]. <!--Polityk – stronnik króla [[Stanisław Leszczyński|Stanisława Leszczyńskiego]].-->
 
Kompozytor, pisarz, poeta i dramaturg, kuzyn [[Andrzej Ignacy Ogiński|Andrzeja Ignacego]], który był ojcem kompozytora [[Michał Kleofas Ogiński|Michała Kleofasa Ogińskiego]]. <!--Polityk – stronnik króla [[Stanisław Leszczyński|Stanisława Leszczyńskiego]].-->
 
== Życiorys ==
Linia 36 ⟶ 34:
 
Typ oświeconego magnata. Doskonale gospodarował w swoich dobrach, wznosząc wiele fabryk i manufaktur. Zbudował [[trakt pińsko-wołyński]], a w latach 1765-1784 [[Kanał Ogińskiego]] łączący [[Niemen]] z [[Dniepr]]em. Był europejskiej sławy muzykiem. Studiował grę skrzypcową u G. B. Viottiego. Grał na harfie i klarnecie. Na swoim dworze w [[Słonim]]iu utworzył centrum kultury i sztuki, utrzymywał teatr operowy i sławną orkiestrę. Pisał bajki, wiersze, piosenki, tłumaczył z obcych języków. Udoskonalił mechanizm [[harfa|harfy]], skomponował zbiór polonezów na skrzypce i fortepian; jak się przypuszcza wiele z polonezów powszechnie przypisywanych [[Michał Kleofas Ogiński|Michałowi Kleofasowi Ogińskiemu]] w rzeczywistości może być autorstwa Michała Kazimierza<ref>{{CytatD
|''„...szczególnie zaś znał doskonale muzykę i komponował rozmaite utwory, pomiędzy któremi (pisownia oryg.sic!) mają być owe sławne polonezy, znane pod nazwiskiem polonezów Ogińskiego, ...przynajmniej pierwsze z czternastu, noszące na sobie starszą cechę są zapewne jego utworami; późniejsze zaś nowszego charakteru mogą być płodami jego synowca [[Michał Kleofas Ogiński|Michała Kleofasa]], któremu wszystkie są przyznawane...”''
|hasło: „Michał Kazimierz Ogiński”, [w:] [[S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna (1898)]] tom 11 str. 45(51)
|[http://cybra.lodz.pl/dlibra/doccontent?id=1193&dirids=1 hasło ''Michał Kazimierz Ogiński''], [w:] [[S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna (1898)]] tom 11 s 45 (51)
Linia 46 ⟶ 44:
Odznaczony [[Order Orła Białego|Orderem Orła Białego]]. W 1765 został kawalerem [[Order Świętego Stanisława|Orderu Świętego Stanisława]]<ref>Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 177.</ref>. Kawaler rosyjskich orderów [[Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania|Św. Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania]] i [[Order Świętego Aleksandra Newskiego|Św. Aleksandra Newskiego]], pruskiego [[Order Orła Czarnego|Orderu Czarnego Orła]]<ref>Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 185.</ref>.
 
[[Epitafium]] ''„MICHAŁOWIMICHAŁOWI KAZIMIERZOWI KNIAZIOWI Z KOZIELSKA OGIŃSKIEMU, HETMANOWI W.W.X. LIT. KTÓRY ZA OJCZYZNĘ WALCZYŁ, WIELE ZA NIĄ UCIERPIAŁ, A ZAWSZE JÉJ WIERNIE SŁUŻYŁ; PAMIĄTKĘ USZANOWANIA, ŻALU I WDZIĘCZNOŚCI, SŁUDZY DLA PANA POŁOŻYLI. ŻYŁ LAT 72, UMARŁ 1800 R.'' na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w [[katakumby|katakumbach]] nie wyjaśnia czy tu rzeczywiście pochowano Hetmana czy [[Cenotaf|tablica ma znaczenie symboliczne – dla zachowania pamięci]]<ref name="KWW" />.
 
== Dzieła ==
Był autorem dzieł literackich wydanych pod [[pseudonim]]em ''Słonimski''<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Bentkowski | imię = Feliks| autor link = Feliks Bentkowski | tytuł = Historya literatury polskiey: wystawiona w spisie dzieł drukiem..., Tom 1 |url=http://books.google.com/books?id=M54YAAAAYAAJ&printsec=frontcover&dq=Historya+literatury+polskiey,+wystawiona+w+spisie+dziel+drukiem&hl=pl&cd=2#v=onepage&q=ogi%C5%84ski&f=false| wydawca = | miejsce =Warszawa, Wilno | rok = 1814| strony = | isbn =}} s. 693.</ref>:
* ''„ŻartyŻarty dowcipne dla czytelnika z różnych autorów zebrane”zebrane'' (red.) (1780)
* ''Xiążka in Octavo majori („ZbiórZbiór bajek i wierszy rozmaitych”rozmaitych)'' (1781)<ref name="E">Przypisywana także [[Michał Kleofas Ogiński|Michałowi Kleofasowi Ogińskiemu]] [za:] {{Cytuj książkę |nazwisko = Estreicher | imię = Karol | autor link = Karol Estreicher (starszy)| tytuł =Bibliografia Staropolska tom XXIII |url= http://www.estreicher.uj.edu.pl/staropolska/indeks/32453,0312.html|wydawca = | miejsce = | rok = | strony = | isbn =}} s. 293.</ref>
* ''„PowieściPowieści historyczne i moralne”moralne'' (1782)
* ''„BaykiBayki i niebayki”niebayki'' (1788)
* ''„NocNoc Jungia”Jungia'' – poemat<ref>''Bayki i niebayki'', cz. 2 s. 9-90.</ref> (1788)
 
[[Komedia|komedii]]:
* [[język francuski|fr.]]: ''„LaLa fête du jour de nom”nom'' ([[język polski|pol.]]: „UcztaUczta imieninowa”imieninowa'')<ref name="E" /><ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = | imię = | tytuł = Coup d’oeil sur la littérature dramatique en Pologne. Barbara Radziwill, tragédie d’Aloïse Zélinski. Glinski, tragédie de François Wenzyk. Vanda, tragédie par Julien Niemcowitz. La fête du jour de nom, comédie par le comte M. Oginsky. Les coups du sort, comédie par A. Mowinsky. Le congé des ambassadeurs grecs, par Jean Kochanowski. Chefs-d’oeuvre des théâtres étrangers. XXIIIe livraison|url= http://books.google.com/books?id=pQkEAAAAYAAJ&pg=PA289&lpg=PA289&dq=La+f%C3%AAte+du+jour+de+nom,+com%C3%A9die+par+le+comte+M.+Oginsky.&source=bl&ots=kGou9qKHoB&sig=ghLmloGzz3qum3lHE6JruHqEdDI&hl=pl&ei=_i9xS8yXOo7gsAaooaGVCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CAcQ6AEwAA#v=onepage&q=La%20f%C3%AAte%20du%20jour%20de%20nom%2C%20com%C3%A9die%20par%20le%20comte%20M.%20Oginsky.&f=false|wydawca = Ladvocat| miejsce = [[Paryż|Paris]]| rok = 1823| strony = 550| oclc = 469197356| doi = | cytat = | język = fr}}</ref> (1784)<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = | imię = | tytuł = Chefs-d’oeuvre des théâtres étrangers. XXIIIe livraison|url= http://books.google.com/books?id=pQkEAAAAYAAJ&pg=PA289&lpg=PA289&dq=La+f%C3%AAte+du+jour+de+nom,+com%C3%A9die+par+le+comte+M.+Oginsky.&source=bl&ots=kGou9qKHoB&sig=ghLmloGzz3qum3lHE6JruHqEdDI&hl=pl&ei=_i9xS8yXOo7gsAaooaGVCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CAcQ6AEwAA#v=onepage&q=La%20f%C3%AAte%20du%20jour%20de%20nom%2C%20com%C3%A9die%20par%20le%20comte%20M.%20Oginsky.&f=false| wydawca = Ladvocat| miejsce = Paris| rok = 1823| strony = 550| oclc = 469197356|język = fr}} s. 289-291 notatka tłumacza o sztuce ''„La fête du jour de nom”'' Gustave de Baera.</ref>
 
[[Opera|oper]]<ref>{{Cytuj stronę| url = http://opera.stanford.edu/composers/O.html| tytuł = Opera Composers: O| data dostępu = 2010-02-08| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = en}}</ref>:
* ''„OpuszczoneOpuszczone dzieci”dzieci'' – 1771 [[Słonim]]
* ''„FilozofFilozof zmieniony”zmieniony'' – 1771 Słonim
* ''„Telemak”Telemak''<ref>{{Cytuj stronę| url = http://opera.stanford.edu/composers/O.html| tytuł = OGIŃSKI Michał Kazimierz| data dostępu = 2010-02-08| autor = Igor Bełza| opublikowany = Encyklopedia Muzyki PWN| praca = | data = | język = pl}} – nie występuje w: {{Cytuj stronę| url = http://opera.stanford.edu/composers/O.html| tytuł = Opera Composers: O| data dostępu = 2010-02-08| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = en}}</ref> – 1780
* ''„KondycjeKondycje stanów”stanów'' – 1781 Słonim
* ''„PolaPola Elizejskie”Elizejskie – dramma z muzyką''<ref>Tytuł autora w ''„Bayki i niebayki”'' s. 85 (91) do 119 (125).</ref>, własne libretto – 1781 Słonim
* ''[[Cyganie (Kniaźnin)|Cyganie]]'' do [[libretto|libretta]] [[Franciszek Dionizy Kniaźnin|Franciszka Kniaźnina]] (1828)<ref>''Cyganie'' – libretto opery, [w:] {{Cytuj książkę |nazwisko = Kniaźnin| imię = Franciszek Dionizy| autor link = Franciszek Dionizy Kniaźnin| tytuł = Dzieła Franciszka Dionizego Kniaźnina|url=http://books.google.com/books?id=gTdFAAAAYAAJ&printsec=frontcover&dq=Dzie%C5%82a+Franciszka+Dionizego+Knia%C5%BAnina&hl=pl&cd=4#v=onepage&q=&f=false|tom =5| wydawca = Breitkopf et Haertel| miejsce = Lipsk| rok = 1837| strony =248 | oclc = 292152863}}, s. 191-248.</ref>, [[libretto]] [[Franciszek Dionizy Kniaźnin|Franciszka Kniaźnina]] (© 1828<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Kniaźnin| imię = Franciszek Dionizy| autor link = Franciszek Dionizy Kniaźnin| tytuł= Dzieła Franciszka Dionizego Kniaźnina|tom =5| wydawca = | miejsce = Warszawa| rok = 1828| strony =230|oclc = 69508494}}</ref>) – 1786 [[Siedlce]]
* ''„MocyMocy Świata”Świata''<ref>W ''„Bayki i niebayki”'' s. 120 (126) do 166 (172).</ref>, własne libretto – przed 1788 Słonim
 
[[Pieśń (forma muzyczna)|pieśni]]:
* ''„DoDo Temiry”Temiry''<ref>W ''„Bayki i niebayki”'' s. 171 (177) do 182.</ref> – (1788)
 
== Zobacz też ==