Sańći: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawiam zepsute znaczniki
m drobne merytoryczne.
Linia 3:
[[Plik:Sanchi3.jpg|thumb|250px|Wielka Stupa w Sańći - schemat]]
'''Sańći''' ([[język hindi|hindi]]: सांची [[trl.]] Sãći, Sanći, [[język angielski|ang.]] '''Sanchi'''), miejscowość w [[Indie|Indiach]] w stanie [[Madhya Pradesh]]. Słynie z zespołu architektektury [[buddyzm|buddyjskiej]], w skład którego wchodzą trzy [[stupa|stupy]], ruiny świątyń i klasztorów.
Najbardziej znana jest [[stupa]] nr. 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w [[IIIII wiek p.n.e.|IIIII w. p.n.e.]]<ref name="bs1">''Najsłynniejsze miejsca i budowle świata'', Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006, ss. 335, ISBN 83-7184-480-8.</ref> za panowania [[Aśoka|Aśoki Wielkiego]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |autor link= |inni= |tytuł= Ilustrowana Księga Świata - Skarby Świata - Azja|wydanie= |tom= |wydawca= Pascal|miejsce= Bielsko-Biała|data= |rok= 2002|strony= 31|isbn= 83-7304-020-X}}</ref>, ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane ''wedika'', zakreślające obszar świętej wędrówki – ''[[pradakszina]]''. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – ''[[torana]]'' – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia [[Budda|Buddy]]. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii, a jedynie jego emblematy: [[drzewo bodhi]], odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini [[Lakszmi]], małżonki [[Wisznu]]. Najbardziej znaną rzeźbą tej bramy jest ''[[Jakszi]] z drzewem'' ([[sanskryt|sanskr]]. ''śalabhańdźika'' lub ''wrykszaka'') Jest to postać kobieca przedstawiająca [[Nimfy|nimfę]] drzew<ref name="bs1" />, wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii [[Satawahanowie|Satawahanów]]. Napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Stupa została opuszczona w [[XIV wiek]]u. Ponownie odkryta przez armię brytyjską w [[1818]]. W latach [[1912]]-[[1919]] odnowiona przez służby archeologiczne Indii kierowane przez [[John Marshall (archeolog)|Johna Marshalla]]. W [[1989]] została wpisana na [[Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO|Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO]]<ref name="bs1" />.
 
Bardzo dobrze zachowana jest również stupa nr. 3, zbudowana ok. I w. n.e. Stupa ta pozbawiona jest ogrodzenia ''wedika'' i posiada tylko jedną, główną bramę. Głowice jej filarów zdobią wyobrażenia skrzatów ''gana''.