Ulica św. Jana w Katowicach: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Robot przeniósł strony z Kategoria:Zabytki Katowic do Kategoria:Zabytki w Katowicach
m poprawiam linki zewnętrzne
Linia 41:
W 1912 przy ulicy wybudowano [[Kinoteatr Rialto|kino Rialto]] (wzniesione przez Martina Tichauera)<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.esil.pl/Kinoteatr_Rialto_Katowice,katalog_firm,pe,1021.html| tytuł = Kinoteatr Rialto| data dostępu = 2011-06-27|opublikowany=www.esil.pl}}</ref>. Pod numerem ''12'' w dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonował oddział towarzystwa ubezpieczeniowego "Port"<ref name="wj51"/>, a pod numerem ''11'' − sklep z konfekcją męską Gruenpetera<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech | autor = Wojciech Janota |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 84| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>. W okresie [[Cesarstwo Niemieckie|Rzeszy Niemieckiej]] (do 1922)<ref name="lol">J. Lipońska-Sajdak, ''Katowice wczoraj. Kattowiz gestern'', Gliwice 1995, s. 5.</ref> ulica nosiła nazwę ''Johannesstraße''<ref name="Deutsch">{{cytuj stronę| url = http://www.grytzka-genealogie.de/home_kattowitz.htm| tytuł = Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch| data dostępu = 2011-06-27| język =de | opublikowany = www.grytzka-genealogie.de}}</ref> (nazwa to obowiązywała również w okresie [[Okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|niemieckiej okupacji Polski]]<ref>[http://www.grytzka-genealogie.de/images/plan_katt_1942.jpg Plan Katowic z 1942 roku] www.grytzka-genealogie.de [dostęp 2011-06-27]</ref>), a w czasach [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] − ''15 Grudnia'', na pamiątkę dnia, w którym powstała PZPR<ref name="dziewiecosiem">{{cytuj książkę |nazwisko =Abramski | imię = Jerzy | autor = Jerzy Abramski |tytuł = Ulice Katowic| wydawca = Graf−Mar| miejsce =Zawiercie | rok =2000 | strony = 98| isbn = 83-913341-0-4}}</ref>. W wyniku podpaleń dokonanych przez wojska radzieckie w 1945 spłonęła część śródmieścia pomiędzy ulicą św. Jana i [[Ulica Pocztowa w Katowicach|ul. Pocztową]]. Około połowy lat 50. XX wieku domknięto od strony północnej blok kamienic pomiędzy [[Ulica Pocztowa w Katowicach|ulicą Pocztową]] i ulicą Świętego Jana późnosocrealistycznym budynkiem, który utworzył południową pierzeję nowego placu rynkowego<ref name="Lokalny"/>. Uchwałą [[Rada Miasta Katowice|Rady Miasta]] z 28 lutego 1990 przywrócono nazwę ''ulica Świętego Jana''<ref name="dziewiecosiem"/>.
 
Dnia 20 sierpnia 2010 na fasadzie kamienicy na rogu [[Rynek w Katowicach|Rynku]] i ul. św. Jana odsłonięto mosiężną pamiątkową tablicę ku czci [[Henryk Sławik|Henryka Sławika]] − [[Sprawiedliwy wśród Narodów Świata|Sprawiedliwego wśród Narodów Świata]], powstańca śląskiego, ratującego w czasie II wojny światowej Żydów. Kamienica, na której zawisła tablica, stoi w miejscu, gdzie przed wojną stał dom; w nim w latach 1928−1939 mieszkał Henryk Sławik<ref>{{cytuj stronę| url = http://katowice.naszemiasto.pl/artykul/540906,odslonieto-tablice-powstanca-henryka-slawika,id,t.html| tytuł = Odsłonięto tablicę powstańca Henryka Sławika| data dostępu = 2011-06-27| język =pl | opublikowany = www.katowice.naszemiasto.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://www.wnp.pl/wiadomosci-agencyjne/pap/katowice-tablica-i-rajd-motocyklowy-pamieci-henryka-slawika,k99111.html| tytuł = Katowice: Tablica i rajd motocyklowy pamięci Henryka Sławika| data dostępu = 2011-06-27| język =pl | opublikowany = www.wnp.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://polskalokalna.pl/news/odslonieto-tablice-upamietniajaca-henryka-slawika,1521237| tytuł = Odsłonięto tablicę upamiętniającą Henryka Sławika| data dostępu = 2011-06-27| język =pl | opublikowany = www.polskalokalna.pl}}</ref>. Planowane jest wykonanie przekładki torów tramwajowych z ul. Pocztowej w ulicę św. Jana<ref name="Lokalny"/><ref>{{cytuj stronę| url = http://katowice.naszemiasto.pl/artykul/804140,rynek-czyli-wielka-zagadka-kto-zgadnie-kiedy-bedzie-i-za,id,t.html#c579fd383c3580fd,1,3,5| tytuł = Rynek, czyli wielka zagadka, kto zgadnie kiedy będzie i za ile lat?| data dostępu = 2011-06-27| język =pl | opublikowany = www.katowice.naszemiasto.pl}}</ref><ref>[http://katowice.gazetawyborcza.pl/katowice/1,72739,9175038,Tramwaje_juz_nie_skreca_z_Warszawskiej_w_strone_ronda.html Tramwaje już nie skręcą z Warszawskiej w stronę ronda] www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-06-27]</ref>.
 
W ramach przebudowy [[Katowice (stacja kolejowa)|katowickiego dworca]] przebudowywany jest węzeł komunikacyjny w rejonie ulic [[Ulica Pocztowa w Katowicach|Pocztowej]], [[Ulica Dworcowa w Katowicach|Dworcowej]] i Świętego Jana<ref>{{cytuj stronę| url = http://bip.um.katowice.pl/index.php?s=16&r=1221762169&id=1295430823| tytuł = Obwieszczenie o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn.: "Przebudowa Węzła Wschodniego w rejonie ulic Pocztowa, Dworcowa, Św.Jana (zad. 7-9) w Katowicach, ulice Pocztowa, Dworcowa, Św. Jana."| data dostępu = 2011-06-27| autor = Urząd Miasta Katowice| język =pl | opublikowany = www.bip.um.katowice.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://bip.um.katowice.pl/index.php?s=16&r=1221762169&id=1298876585| tytuł = Obwieszczenie w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. "Przebudowa Węzła Wschodniego w rejonie ulic Pocztowa, Dworcowa, Św.Jana (Zadanie 7-9) w Katowicach, ulice Pocztowa, Dworcowa, Św. Jana."| data dostępu = 2011-06-27| autor = Urząd Miasta Katowice| język = pl | opublikowany = www.bip.um.katowice.pl}}</ref>. Prace budowlane rozpoczęto 3 marca 2012<ref>[http://katowice.naszemiasto.pl/artykul/galeria/1305121,przebudowa-rynku-w-katowicach-ruszyla-na-poczatek-zmiana,id,t.html#2e52b68dccba3c6c,1,3,5 Przebudowa Rynku w Katowicach ruszyła] {{lang|pl}} www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2012-03-04]</ref>.
Linia 68:
Kamienica została wzniesiona na planie, zbliżonym do litery "C". Trójkondygnacyjny budynek ma kształt trójosiowej bryły. Pierwsza oś została ujęta w pozorny ryzalit. Kamienica jest nakryta dwuspadowym dachem o małym nachyleniu. Pierwsza kondygnacja została przebudowana. Wyższe kondygnacje posiadają cztery osie i tynkowanie. Kondygnacje są oddzielone gzymsami. Kamienica nie posiada bogatych dekoracji. Ozdoby znajdują się na opaskach okiennych, prostych i trójkątnych naczółkach. Pasy reliefów pod oknami drugiej kondygnacji i pod gzymsem wieńczącym ozdobione są arabeskami. W całości zachowała się oryginalna stolarka okienna, zaś w połowie XIX−wieczna stolarka drzwiowa. Sień kamienicy nie posiada wystroju. Dwubiegowe schody drewniane mają oryginalną balustradę tralkową.
 
* Zabytkowa kamienica mieszczańska (ul. św. Jana 10)<ref name="mega"/> powstała w 1896 w wyniku przebudowy wcześniejszego (pochodzącego z 1865) domu, neobarokowa. W budynku około 1909 istniał hotel ''Friefer''<ref name="ninenine">{{cytuj książkę |nazwisko =Abramski | imię = Jerzy | autor = Jerzy Abramski |tytuł = Ulice Katowic| wydawca = Graf−Mar| miejsce =Zawiercie | rok =2000 | strony = 99| isbn = 83-913341-0-4}}</ref>, następnie ''Residenz''<ref>[http://katowice.gazetawyborcza.pl/katowice/1,114330,9633002,Sladami_powstancow_slaskich_po_Katowicach__MAPA_.html Śladami powstańców śląskich po Katowicach] {{lang|pl}} www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-06-27]</ref> (w dwudziestoleciu międzywojennym pod nazwą hotel ''Wypoczynek''<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech | autor = Wojciech Janota |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 87| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref><ref name="wj95"/>), a w 1945 powstał klub szachowy Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego<ref name="cto"/>.
 
Wzniesiona została na planie prostokąta z dwoma skrzydłami oficyn półkoliście zamykających podwórko. Kamienica jest pięciokondygnacyjna. W pierwszej i ostatniej osi mieszczą się dwukondygnacyjne wykusze. Budynek nakryty jest dachem jednospadowym. Parter kamienicy jest niesymetryczny. Jego elewacja frontowa ma cztery osie. Brama przejazdowa została przebudowana. Wyższe kondygnacje kamienicy o dziewięciu osiach (zdwojone osie i zaakcentowana oś centralna) posiadają symetryczną formę. Elewacje są licowanie cegłą. Wykusze i detale architektoniczne są otynkowane. Pary osi pierwszej kondygnacji są oddzielono rustykowanymi pilastrami kompozytowymi. Osie skrajne (od drugiej do czwartej) są flankowane boniowaniem − rustyką. Na osi centralnej na trzeciej kondygnacji mieści się balkon z oryginalną kutą balustradą. Kamienica nie posiada bogatej sztukaterii. Jej dekoracje przedstawiają orły, które podpierają wykusze. W naczółku okna trzeciej kondygnacji na głównej osi znajdują się dekoracje z motywami antropomorficznymi. Wewnątrz kamienicy mieszczą się współczesne schody trójbiegowe. Wnętrza zostały przebudowane i pozbawione wystroju. W dwudziestoleciu międzywojennym w budynku funkcjonowała Apteka Świętego Jana<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech | autor = Wojciech Janota |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 73| isbn = 978-83-7729-021-7}}</ref>.