Dziecko: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
no bez przesady że aż do 25 r.ż.
Anulowanie wersji 44475509 autora 5.172.247.200 (dyskusja). Dlaczego?
Linia 3:
[[Plik:Waldgrundschule Schulkleidung.jpg|thumb|Dzieci – uczniowie szkoły podstawowej]]
[[Plik:Incubator-tahrir.jpg|thumb|Irackie dziecko w [[inkubator]]ze]]
'''Dziecko''' – w podstawowym znaczeniu młody człowiek, który nie osiągnął jeszcze pełnej dojrzałości.
 
W innym znaczeniu dziecko to także [[dziecko (rodzina)|syn lub córka]], niezależnie od jego aktualnego wieku i stopnia dojrzałości (np. w zdaniu: ''Tomek jest dzieckiem Andrzeja i Krystyny.''). W tym znaczeniu słowa tego używa na przykład [[Kodeks rodzinny i opiekuńczy]].
Linia 22:
Biologiczna [[płeć]] dziecka jest definiowana już w momencie poczęcia i wynika z obecności (lub nie) [[chromosom Y|chromosomu Y]] w [[zygota|zygocie]]. Oprócz różnic w budowie [[genitalia|genitaliów]] dzieci przed okresem [[dojrzewanie|dojrzewania]] nie różnią się zbytnio od siebie pod względem budowy ciała, aczkolwiek między chłopcami i dziewczynkami istnieją różnice na przykład w tempie przyrostu masy ciała w tym okresie rozwoju. Istnieją liczne [[kontrowersja|kontrowersje]] na temat tego, czy płeć dziecka we wczesnym dzieciństwie ma istotny wpływ na cechy jego psychiki, czy też na różnicowanie się tych cech wpływ mają różnice w metodach wychowywania chłopców i dziewczynek. Już we wczesnym dzieciństwie daje się jednak zauważyć odrębność osób [[transseksualizm|transseksualnych]].
 
W wieku 12-14 lat zaczyna się intensywny proces [[dojrzewanie|dojrzewania]] płciowego, podczas którego pojawiają się już istotne różnice w budowie ciała [[kobieta|kobiet]] i [[mężczyzna|mężczyzn]]. Uwieńczeniem tego procesu jest osiągnięcie pełnej dojrzałości płciowej około 18-2125. roku życia.
 
== Dziecko w społeczeństwie i kulturze ==
{{dopracować|sekcja|pov|bardzo dyskusyjne treści a nie poparte żadnymi materiałami/danymi źródłowymi}}
Poszczególne społeczeństwa różnią się między sobą bardzo w wyznaczaniu granicy, do której istota ludzka uznawana jest za dziecko, jak również w stosunku, jaki mają do osoby dziecka.
 
W wielu społeczeństwach spotykano się i spotyka się nadal przypadki małżeństw zawieranych przez osoby nastoletnie (w [[średniowiecze|średniowieczu]] dla dziewczynki dolna granica wieku wynosiła 12 lat, podobnie było u [[Żydzi|Żydów]] w [[starożytność|starożytności]]<ref>[[Xavier Léon-Dufour]], ''Słownik Nowego Testamentu'' kilka wydań, ''Wprowadzenie'' 2 B a), por. też [[bat micwa]].</ref>, [[prawo rzymskie]] uznawało dziewczęta za dojrzałe od skończenia lat 12, chłopców od lat 14<ref>[http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Corpus/just1.gr.htm#22 Instytucje Justyniana ks. I, 22, pr.]: ''zarządziliśmy, iż dojrzałość u osób płci męskiej zaczyna się natychmiast po ukończeniu czternastego roku życia, pozostawiając z kolei dobrze ustanowiony starodawny przepis co do osób płci żeńskiej, że po ukończeniu dwunastu lat uważane są za zdolne do rodzenia dzieci.'' (tłum. [[Cezary Kunderewicz]]).</ref>), co bierze się stąd, że osiągnąwszy biologiczną zdolność rozrodczą, nie są one już w takich społeczeństwach uznawane za dzieci.
 
W niektórych społeczeństwach o dorosłości decyduje odpowiedzialność – dziecko, które podejmuje pracę, by pomóc rodzicom, nie jest już postrzegane jako dziecko. Tak jest na przykład w wielu kulturach azjatyckich.
 
W cywilizacji [[Cywilizacja zachodnia|Zachodu]] podejście do dziecka zmieniało się bardzo w historii. Swego czasu historyk [[Philippe Ariès]] wystąpił z tezą (''Historia dzieciństwa''), że dzieje dzieciństwa na Zachodzie zaczynają się od zupełnej niewiedzy na temat specyfiki tego okresu w życiu, a nawet stosowanej z rozmachem [[przemoc]]y (w tym seksualnej) wobec dzieci, poprzez stopniowe odkrywanie szczególnego charakteru dziecka jako osoby, które ostatecznie dokonało się dopiero w ostatnich dwóch stuleciach. Radykalność tej tezy została potem podważona badaniami szczegółowymi, ponieważ we wcześniejszych epokach również otaczano dzieci troską.
 
Istotnie, dziecko bywało różnie postrzegane, ale teza Arièsa była uproszczeniem. Starożytność miała rozbudowane poglądy pedagogiczne, zdawała więc sobie sprawę ze specyfiki dzieciństwa. W średniowieczu zasadniczo postrzegano dziecko jako ''dorosłego w pomniejszeniu'', co widać na malowidłach z epoki i szczególnych proporcjach dzieci na nich przedstawionych. Uważano, że człowiek rodzi się zasadniczo „gotowy”, tylko mniejszy. Myśl pedagogiczna zaczęła się ponownie rozwijać w [[renesans]]ie (np. [[Filip Melanchton]]). Jednak szczególnie dużą uwagę dzieciństwu i dziecku zaczęto poświęcać dopiero w XIX wieku, starając się chronić je przed wrażeniami, które mogłyby zaszkodzić jego rozwojowi i otaczać dziecko bardzo regularną opieką i kontrolą, czego wcześniej nie nadużywano (w średniowieczu nie zabraniano dzieciom nawet oglądać [[kara śmierci|egzekucji]]).
 
[[Romantyzm]] wniósł do kultury Zachodu nowe spojrzenie na dziecko: jako nieskażone światem dorosłych i wolne od ograniczeń rozumu, dziecko miało być jakoby bliżej głębszej, metafizycznej prawdy, bliżej uczuć, odczuć, intuicji, spraw ducha. W XX wieku dziecko stało się szczególnym (nieporównywalnym z żadną inną epoką) przedmiotem zainteresowania [[psychoanaliza|psychoanalizy]] i [[psychologia|psychologii]].