Ilość materiału, jaki jest w stanie zgromadzić powstająca gwiazda nieodwracalnie wpływa na jegojej późniejsze losy. Protogwiazda zapada się w dalszym ciągu, temperatura w jej centrum rośnie. Jeśli protogwiazda zgromadzi mniej masy niż 0,08 M<sub>☉</sub>, nie uzyska w centrum temperatury wystarczającej do reakcji termojądrowych, będzie powoli zapadała się wypromieniowując energię zapadania<ref name = "Brown Dwarfs" />. Gdy temperatura w plazmie osiągnie milion kelwinów rozpoczyna się synteza [[deuter]]u z wodorem, w wyniku czego powstaje Hel-3. Deuteru w pierwotnej materii jest niewiele, 30 - 50 jąder deuteru przypada na milion jąder protu, jednak energia ''spalania'' deuteru jest porównywalna z energią zapadania protogwiazdy o masie zbliżonej do masy Słońca{{odn|Carsten (05)}}. Protogwiazda w pobliżu dolnej granicy zużywa deuter bardzo wolno, temperatura w jej centrum nie wzrośnie już i pozostanie na tym etapie ewolucji do końca będąc [[brązowy karzeł|brązowym karłem]]. Gwiazda o masie poniżej masy Słońca pali deuter dość wolno, konwekcja nadąża dostarczać deuter do centrum gwiazdy. Dla gwiazd o masie 2 Słońc deuter w centrum wypala się dość szybko, następnie pali się w powłoce ponad jądrem{{odn|Carsten (05)}}. Energia dostarczana przez fuzję deuteru podgrzewa plazmę zmniejszając jej gęstość, co zmniejsza szybkość fuzji. Zjawisko to utrzymuje gwiazdę na tym etapie ewolucji dopóki wystarczy deuteru. Po wypaleniu deuteru w temperaturze około 2,5 mln K dochodzi do rozpadu [[Lit (pierwiastek)|litu]] z udziałem wodoru na hel (<sup>7</sup>Li +<sup>1</sup>H = 2 <sup>4</sup>He). Dopiero temperatura 10 mln K jest wystarczająca do tego, by przeprowadzać syntezę wodoru w hel w [[Cykl protonowy|cyklu protonowym]] i stać się pełnoprawną gwiazdą. Od narodzin gwiazdy aż do przejścia jej do [[ciąg główny|ciągu głównego]], który osiąga na linii zwanej [[ciąg główny wieku zero|ciągiem głównym wieku zero]] (ZAMS), gwiazda przechodzi przez cykl zmian określany jako [[cykl przed ciągiem głównym]]. Gwiazdy o masie ponad 8 mas Słońca mają w centrum tak dużą gęstość i ciśnienie, że warunki do spalania wodoru uzyskują niemal jednocześnie z rozpoczęciem spalania deuteru. Gwiazda taka od razu przechodzi do ciągu głównego{{odn|Carsten (05)}}.
