Tsunayoshi Tokugawa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Przekształcanie na Szablon:Władca infobox
poprawa przek., usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK+Bn
Linia 1:
{{Władca infobox
|władca = Tsunayoshi Tokugawa<br /> (徳川綱吉)
|imiona =
|tytulatura = Trzydziesty dziewiąty siogun<br />Piąty siogun siogunatu [[Ród Tokugawa|Tokugawa]]
|ja:imię zapis kanji = 徳川綱吉
|ja:imię transkrypcja Hepburna = Tokugawa Tsunayoshi
Linia 12:
|opis grafiki =
|herb = Mon-Tokugawa.png
|opis herbu = [[Kamon (symbol)|Mon]] ''[[Ród Tokugawa|rodu Tokugawa]]''
|faksymile =
|opis faksymile =
Linia 41:
|wikicytaty =
}}
{{nihongo|'''Tsunayoshi Tokugawa'''|徳川綱吉|Tokugawa Tsunayoshi|ur. [[23 lutego]] [[1646]], zm. [[19 lutego]] [[1709]]}} – piąty [[Shōgun|siogun]] z dynastii [[Ród Tokugawa|Tokugawa]], który panował od [[1680]] do [[1709]]. Był młodszym bratem [[Ietsuna Tokugawa]], synem [[Iemitsu Tokugawa]], wnukiem [[Hidetada Tokugawa]] oraz prawnukiem [[Ieyasu Tokugawa]].
 
Znany jest głównie z uchwalenia surowych praw ochrony zwierząt, a zwłaszcza psów. Tym samym zyskał sobie przydomek ''psiego sioguna''.
Linia 50:
Matka Tsunayoshiego była adoptowaną córką rodu Honjo z [[Kioto]], na którego czele stał [[Munemasa Honjo]]. Jej biologiczni rodzice trudnili się sprzedażą jedzenia. Keishoin była bardzo bliska Tsunayoshiemu. Jego brat Ietsuna korzystał podczas swych rządów z rad regentów, a Tsunayoshi cały czas polegał na radach swej matki, aż do jej śmierci.
 
Iemitsu Tokugawa zmarł w roku [[1651]], kiedy Tsunayoshi miał tylko pięć lat. Nowym siogunem został Ietsuna Tokugawa. Szczegóły z życia Tsunayoshiego podczas rządów Ietsuny nie są znane. Wiadomo tylko, że nigdy nie doradzał swojemu bratu.
 
Jak większość siogunów, Tsunayoshi praktykował [[pederastia|pederastyczną]] tradycję [[shudō]] i był ''nenja'' Yoshiyasu Yanagisawy.
 
== Dyskusyjna sukcesja (1680) ==
Siogun Ietsuna zmarł w roku [[1680]] w wieku 39 lat. Rozpoczęły się dyskusje dotyczące wyboru następcy. [[Tadakiyo Sakai]], jeden z najbliższych doradców Ietsuny, proponował nie przekazywać pozycji sioguna członkowi rodu Tokugawa, lecz przedstawicielowi rodu cesarskiego, faworyzując jednego z synów cesarza [[Go-Sai]] (podobny zabieg został przeprowadzony podczas siogunatu Kamakura). Wkrótce Tadakiyo został zdymisjonowany.
 
[[Masatoshi Hotta]], jeden z najwybitniejszych doradców za rządów Ietsuny, jako pierwszy zaproponował Tsunayoshiego na pozycję sioguna. Za Tsunayoshim przemawiało jego bliskie pokrewieństwo z trzecim i czwartym siogunem rodu Tokugawa. Ostatecznie Tsunayoshi został piątym siogunem [[siogunat]]u Tokugawa.
Linia 62:
Tuż po objęciu stanowiska sioguna, Tsunayoshi nadał Masatoshiemu Hotta tytuł [[tairō]], jako wyraz wdzięczności za poparcie jego kandydatury. Nakazał również [[wasal]]owi z rodu Takata popełnić [[samobójstwo]] za złe rządzenie, pokazując w ten sposób swoje przywiązanie do kodeksu [[samuraj]]skiego, po czym Tsunayoshi skonfiskował 250 000 [[koku]] stanowiących lenno nadane zmarłemu wasalowi. Podczas swoich rządów skonfiskował w sumie 1 400 000 koku.
 
W [[1682]] Tsunayoshi zarządził swoim doradcom podniesienie standardów życiowych mieszkańców. Wkrótce zakazana została [[prostytucja]], wprowadzono zakaz zatrudniania kelnerek w domach [[herbata|herbacianych]], zakazano również sprzedaży drogich i rzadkich tkanin. Wpłynęło to na rozwój [[przemyt]]u na terenie [[Japonia|Japonii]]. W [[1684]], po zabójstwie Masatoshiego Hotty przez jego kuzyna, Tsunayoshi uszczuplił władzę tairō.
 
Tsunayoshi stał się bardzo religijny promując [[neokonfucjanizm]] [[Zhu Xi]]. W 1682 odczytał swoim [[daimyō]] tekst [[Wielka Nauka|Wielkiej Nauki]], co stało się doroczną tradycją. Wkrótce coraz częściej zaczął nauczać, w roku [[1690]] odczytywał neokonfucjańskie prace [[Shintō|sintoistycznym]] i [[Buddyzm|buddyjskim]] daimyō, a nawet wysłannikom cesarza [[Higashiyama]]. Interesował się również sztuką i [[Nō|dramatem nō]].
 
W [[1691]] [[Engelbert Kaempfer]] odwiedził Edo, w ramach rocznej [[Holandia|holenderskiej]] misji. Kaempfer opisywał Japonię za wczesnych rządów Tsunayoshiego Tokugawy. Kiedy holenderska misja dotarła do Edo w roku 1692, poproszono o audiencję z siogunem. Uzyskanie zgody na audiencję znacznie przedłużyło się z powodu wybuchu pożaru w Edo, który zniszczył blisko 600 domostw. Tsunayoshi przyjął Holendrów siedząc za czerwoną kotarą w towarzystwie kilku kobiet. Zainteresował się zachodnią kulturą, prosząc gości m.in. o rozmowę i śpiew, by mógł poznać zachowanie ludzi Zachodu. Tsunayoshi ułożył później dla nich dramat no.
 
Jeden z buddyjskich [[mnich buddyjskiBhikku|mnichów]] zarzucił Tsunayoshiemu, że nie ma męskich potomków, ponieważ w życiu przeszłym zabił za dużo istot żyjących. Tsunayoshi uznał swoją winę i przyrzekł, że w życiu obecnym zadba o życie istot żywych. Ponieważ urodził się on w roku psa (według [[kalendarz chiński|chińskiego kalendarza]]), zatroszczył się w pierwszym rzędzie o psy, zyskując sobie pejoratywny przydomek Inu-Kubō (犬公方:Inu=Pies, Kubō=formalny tytuł sioguna). W [[1687]] ukazał się edykt (a wkrótce inne przepisy) dotyczący ochrony zwierząt, a w szczególności psów. Ludzie, którzy źle obchodzili się z psami byli surowo karani. Tsunayoshi nakazał odnosić się do psów z szacunkiem, nazywając je "panie„panie psie"psie” (''o-inu-sama''). Przepisy te wywołały niezadowolenie, ponieważ w Edo było dużo bezdomnych psów. Niezadowolenie stopniowo narastało wraz ze wzrostem populacji bezdomnych psów w Edo, co negatywnie wpływało na czystość miasta. Doszło nawet do egzekucji osoby, która dopuściła się zranienia psa. W [[1695]] władze miejskie, aby uspokoić społeczeństwo, zmuszone było otworzyć przytułek dla psów, w którym przebywało ich blisko 50 tysięcy. Psy karmione były ryżem i rybami kupowanymi z podatków mieszkańców Edo. Wszystkie "psie„psie dekrety"dekrety” Tsunayoshiego zostały uchylone dopiero przez jego następców.
 
Przez większą część rządów Tsunayoshiemu doradzał Yoshiyasu Yanagisawa. Była to złota era tradycyjnej japońskiej sztuki, znana jako era Genroku.
Linia 83:
 
== W popkulturze ==
Dwór Tsunayoshiego stał się tematem dramatu japońskiego [[Ōoku: Hana no Ran]], wyprodukowanego w roku [[2005]] dla telewizji [[FujiTV]]. Postać Tsunayoshiego odegrał [[Shosuke Tanihara]].
 
Tsunayoshi jest jednym z bohaterów serii książek amerykańskiej pisarki [[Laura Joh Rowland|Laury Joh Rowland]].
Linia 90:
 
== Bibliografia ==
* Stefan Wilanowski, ''Japonia : społeczeństwo, ekonomia, polityka'', Warszawa 1974, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza
* Beatrice Bodart-Bailey, – ''Kaempfer'sKaempfer’s Japan: Tokugawa Japan Observed'', Honolulu 1999, University of Hawaii Press
* Timon Screech, ''Secret Memoirs of the Shoguns: Isaac Titsingh and Japan, 1779-1822'', Londyn 2006, RoutledgeCurzon. ISBN 0-7007-1720-X.
* [[Isaac Titsingh]], ''Illustrations of Japan'', Londyn 1822, Ackerman
* [[Isaac Titsingh]], ''Nipon o daï itsi ran; ou, [http://books.google.com/books?id=18oNAAAAIAAJ&dq=nipon+o+dai+itsi+ran Annales des empereurs du Japon''], Paryż 1834, Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland
* Conrad Totman, ''Politics in the Tokugawa bakufu, 1600-1843'', Cambridge 1967, Harvard University Press
 
{{Władca|kolor=yellow|funkcja='''[[Siogun]]<br />(Okres siogunatu [[Ród Tokugawa|Tokugawa]])'''|grafika= Siogun.jpg|lata=[[1680]] - [[1709]]1680–1709|poprzednik= [[Ietsuna Tokugawa]] |następca= [[Ienobu Tokugawa]] }}
 
{{Siogunowie Tokugawa}}