|
Graffiti polityczne służy najczęściej anonimowej prezentacji poglądów twórcy, skierowane zwykle przeciwko organowi władzy. Tematy dotyczą rozmaitych ideologii, religii, [[rasizm]]u, [[antysemityzm]]u lub np. dyskryminacji mniejszości. Jest ono również wyrazem niechęci społeczeństwa do polityków lub rozmaitych służb np. policji (zwłaszcza w państwach totalitarnych).
Najczęściej spotykaną formą graffiti politycznego są symbole lub slogany, umieszczane w widocznych miejscach, w celu zdobycia maksymalnej liczby odbiorcówod Antyczne źródła informują, że po [[Bitwa pod Cheroneą|bitwie pod Cheroneją]] na budynkach Aten pojawiły się liczne napisy ośmieszające [[Filip II Macedoński|Filipa II]] i [[Starożytna Macedonia|Macedończyków]]. W [[Starożytny Rzym|Rzymie]] nagminnie pojawiały się też napisy ośmieszające lub krytykujące niektórych polityków, a nawet cezarów (m.in. [[Neron]]a). Napisy te nie zawsze jednak odnosiły się do polityki, często anonimowi autorzy wyrażali w nich uwielbienie dla niektórych sportowców, heter lub innych osób.
Początki graffiti w dzisiejszym tego słowa znaczeniu sięgają przełomu lat 60. i 70. XX wieku, kiedy to popularne stały się „Maluj Mury” i „Brain Damage”. Dalszy rozkwit graffiti to jego popularyzowanie w takich gazetach młodzieżowych jak „X” czy „[[Ślizg (czasopismo)|Ślizg]]”.
== Historia ==
Zwyczaj pisania po murach celem przekazania określonych treści miał swoje początki już w [[starożytność|czasach starożytnych]]. Antyczne źródła informują, że po [[Bitwa pod Cheroneą|bitwie pod Cheroneją]] na budynkach Aten pojawiły się liczne napisy ośmieszające [[Filip II Macedoński|Filipa II]] i [[Starożytna Macedonia|Macedończyków]]. W [[Starożytny Rzym|Rzymie]] nagminnie pojawiały się też napisy ośmieszające lub krytykujące niektórych polityków, a nawet cezarów (m.in. [[Neron]]a). Napisy te nie zawsze jednak odnosiły się do polityki, często anonimowi autorzy wyrażali w nich uwielbienie dla niektórych sportowców, heter lub innych osób.
Początki graffiti w dzisiejszym tego słowa znaczeniu sięgają przełomu lat 60. i 70. XX wieku, kiedy to popularne stały się tzw. tagi – wykonane flamastrem lub farbą stylizowane zapisy imion/pseudonimów młodych ludzi, którzy w ten sposób znakowali teren. Nieco wcześniej, bo już na początku lat 50., graffiti posługiwali się członkowie awangardowego ugrupowania [[Internationale lettriste|Lettrist International]] (m.in. [[Isidore Isou]], a następnie sytuacjoniści ([[Guy Debord]], [[Raoul Vaneigem]], [[Ivan Chtcheglov]]). Ich wkład w upowszechnianie graffiti miał znaczący wpływ na paryski Maj '68 (m.in. słynne hasła: „Nigdy nie pracuj!”, „Władza w ręce wyobraźni”, „Plaża na ulicach”). Upowszechnienie farb w sprayu sprawiło, że napisy stały się większe, bardziej kolorowe i łatwiejsze do zauważenia. To właśnie tego typu formy stanowią graffiti w ścisłym znaczeniu.
Trudno jednoznacznie określić kiedy na ziemiach polskich pojawiały się pierwsze napisy na murach. Wiadomo, że w latach dwudziestych XIX wieku na ulicach [[Warszawa|Warszawy]] nieznani sprawcy umieszczali napisy w których ośmieszali okupujących kraj Rosjan, a przede wszystkim carskiego brata wielkiego księcia [[Konstanty Romanow (1779–1831)|Konstantego]]. W przededniu wybuchu [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] na drzwiach [[Belweder w Warszawie|Belwederu]], siedziby wielkiego księcia pojawiła się złośliwa informacja, że pałac jest na sprzedaż. W czasie powstania listopadowego mury Warszawy pokryte były patriotycznymi napisami zachęcającymi Warszawiaków do walki i wytrwania. Podobne napisy pojawiały się w Warszawie i wielu innych polskich miastach w okresie kolejnych powstań narodowych oraz [[Rewolucja 1905 roku|rewolucji 1905 roku]], jak również w okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] i późniejszych walk o granice odrodzonej Polski. W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] młodzi ludzie działający w [[konspiracja|konspiracji]] malowali na murach hasła ośmieszające okupanta. Nowy okres rozwoju graffiti to początek [[Lata 80. XX wieku|lat 80.]], a dokładniej czas [[stan wojenny|stanu wojennego]], kiedy to pojawiały się na ulicach wielu miast prace wykonywane za pomocą szablonów lub po prostu pędzla. Ta forma aktywności twórczej i politycznej przybrała na sile pod koniec lat 80. także za sprawą [[Pomarańczowa Alternatywa|Pomarańczowej Alternatywy]] i wielu innych mniejszych grup lokalnych w [[Polska|Polsce]]. W tym czasie pojawiły się pierwsze „[[Zin (czasopismo)|fanziny]]” przedstawiające prace z całego kraju i były to „Nie daj się złapać” z [[Poznań|Poznania]], „Maluj Mury” z [[Poznań|Poznania]], „Graffiti” z [[Warszawa|Warszawy]] i „Spray” z [[Piła (miasto)|Piły]], które przyczyniły się bardzo do popularyzowania graffiti. Okres ten dobrze przedstawia album wydany w [[1991]] roku „Polskie mury. Graffiti – sztuka czy [[wandalizm]]”. Tak zwana nowa fala graffiti nastąpiła w latach [[1992]]-[[1994]], gdy grupa osób stosujących wcześniej technikę szablonową zaczęło malować ręcznie już tylko za pomocą farb w sprayu. Pozwoliło na to pojawienie się w sprzedaży pierwszych farb w aerozolu. Rozwój kontaktów, techniki i wymiany umiejętności możliwy był za sprawą [[Festiwal Graffiti|Festiwali Graffiti]], które odbyły się w [[1994]] roku w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]] i w [[1995]] roku w [[Bartoszyce|Bartoszycach]], a także dzięki pojawieniu się nowego numeru „[[Zin (czasopismo)|fanzina]]” „Maluj Mury” i „Brain Damage”. Dalszy rozkwit graffiti to jego popularyzowanie w takich gazetach młodzieżowych jak „X” czy „[[Ślizg (czasopismo)|Ślizg]]”.
Graffiti ma dzisiaj także niezaprzeczalne znaczenie polityczne. Oprócz wspomnianej wyżej dwuznaczności łączącej się z legalnością tworzenia, nie można nie doceniać wpływu graffiti na ruch [[Ruch alterglobalistyczny|antyglobalistyczny]], kiedy to w czasie kontrszczytów ulice miast pokrywają się politycznymi hasłami.
|
