Lasotundra: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kenraiz (dyskusja | edycje)
m →‎Granica drzew: drobne merytoryczne
Kenraiz (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 5:
== Granica drzew ==
{{Osobny artykuł|granica drzew}}
Przez strefę lasotundry biegnie polarna granica lasu. Do czynników limitujących zasięg drzew w kierunku biegunów należą silne i zimne, wysuszające wiatry. Dlatego w osłoniętych dolinach zasięg drzew jest większy niżeli na terenach otwartych<ref name=walter/>. Za przyczynę preferencji dolin wskazuje się też obniżenie w pobliżu rzek poziomu [[Wieczna zmarzlina|wiecznej zmarzliny]]<ref name=berg/>. Występowanie drzew ogranicza brak [[Naturalne odnowienie lasu|naturalnego odnowienia lasu]] – drzewa zawiązują nieliczne nasiona zdolne do [[Kiełkowanie|kiełkowania]], które w dodatku stanowią pożądane pożywienie dla zwierząt. Żywe nasiona, które unikną spożycia mają problem z rozwojem z powodu utrudniającego kiełkowanie, gęstego kobierca mszaków i porostów. [[Siewka|Siewki]] utrzymują się tylko jeśli w pierwszych latach ich rozwoju zdarzy się korzystny układ temperatur. Rozwój młodych drzew jest bardzo powolny i 25-letnie często ledwo wyrastają ponad poziom [[Ściółka (leśnictwo)|ściółki]]. Przyrost na wysokość zwykle nie przekracza 1, czasem 2 cm. Przy tak wolnym wzroście kolejnym czynnikiem limitującym rozwój i utrzymanie się drzew jest żerowanie roślinożerców i pozyskanie [[drewno (technika)|drewna]] przez ludzi<ref name=walter/>. W dolinach rzek drzewa osiągają do 15 m wysokości, a poza nimi do 6–8 m<ref name=berg/>.
 
== Szata roślinna ==
Strefa lasotundry nie jest istotnie zróżnicowana na różnych kontynentach<ref name="drozdow"/>. Zmieniają się jednak dominujące gatunki drzew osiągające tu granicę występowania. W Europie są to [[sosna zwyczajna]] ''Pinus sylvestris'' i [[brzoza omszona]] ''Betula pubescens'' var. ''pumila'' ([[synonim (taksonomia)|syn.]] ''Betula tortuosa''). W Azji im dalej na wschód tym większy udział mają takie gatunki jak: [[świerk syberyjski]] ''Picea obovata'', [[modrzew(dominant dahurski]]na ''Larixobszarze dahurica'' imiędzy [[brzozaMorze Ermana]]Białe|Morzem ''Betula ermanii''. W Ameryce Północnej granicę drzew osiągają: [[świerk białyBiałym]] ''Picea glauca'', [[świerk czarny]] ''Picea mariana'' i [[modrzew amerykańskiUral]] ''Larix laricina''em<ref name="kurpiszberg">{{Cytuj książkę | autor = ZbigniewL. S. PodbielkowskiBerg | tytuł = SzataPrzyroda roślinna Ziemi. Tom VIIZSRR | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Kurpisz SCNaukowe | miejsce = PoznańWarszawa | data = 19971962 | seriastrony = Wielka27-30}}</ref>), encyklopedia[[modrzew geografiisyberyjski]] świata''Larix sibirica'' (między Uralem i rzeką [[Piasina (rzeka)|Piasiną]]) stronyoraz =[[modrzew 297-298dahurski]] ''Larix dahurica'' i [[brzoza Ermana]] ''Betula ermanii'' na [[Daleki Wschód|Dalekim isbnWschodzie]]. =Na 83północno-86600-87-X}}wschodnich krańcach Azji występują wzdłuż rzek laski liściaste tworzone przez ''[[Populus suaveolens]]'', ''[[Chosenia arbutifolia]]'' i [[Brzoza brodawkowata|brzozę brodawkowatą]] ''Betula pendula''</ref name=berg/>.
 
W Ameryce Północnej granicę drzew osiągają: [[świerk biały]] ''Picea glauca'', [[świerk czarny]] ''Picea mariana'' i [[modrzew amerykański]] ''Larix laricina''<ref name="kurpisz">{{Cytuj książkę | autor = Zbigniew Podbielkowski | tytuł = Szata roślinna Ziemi. Tom VII | wydawca = Wydawnictwo Kurpisz SC | miejsce = Poznań | data = 1997 | seria = Wielka encyklopedia geografii świata | strony = 297-298 | isbn = 83-86600-87-X}}</ref>.
 
Ze względu na rozrzedzenie drzewostanu w lasotundrze, nawet w obrębie wysp leśnych panują dobre warunki świetlne sprzyjając rozwojowi gatunków światłolubnych w runie. Zmienne warunki siedliskowe wpływają na zróżnicowanie [[zbiorowisko roślinne|zbiorowisk roślinnych]]<ref name=berg/>.
 
Na słabych glebach piaszczystych i żwirowych runo budują przede wszystkim [[porosty]] (głównie [[Cladonia|chrobotek]] ''Cladonia''). Ustępują one kobiercom [[mchy|mchów]] tylko pod drzewami. W zbiorowiskach tych liczne są takie gatunki jak: [[borówka brusznica]] ''Vaccinium vitis-idaea'' i [[Borówka czarna|czarna]] ''V. myrtillus'', [[mącznica alpejska]] ''Arctostaphylos alpina'', [[Bażyna|bażyny]] ''Empetrum'' i [[wiechlinowate|trawy]]. [[Podszyt]] tworzą niskie, krzaczaste brzozy<ref name=berg/>.
 
Na glebach gliniastych rozległe kobierce tworzą mchy (głównie [[rokiet]] ''Hypnum'') poprzerastane [[Brzoza karłowata|brzozą karłowatą]] ''Betula nana'' i [[olsza zielona|olszą zieloną]] ''Alnus alnobetula'' subsp. ''fruticosa''<ref name=berg/>.
 
W dolinach rzecznych bujniejszy jest podszyt i zróżnicowanie roślinności zielnej. Rosną tu różne gatunki [[wierzba|wierzb]], [[porzeczka|porzeczek]] i [[róża|róż]]<ref name=berg/>.
{{Przypisy}}