Anarchizm w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Andrzei111 (dyskusja | edycje) m drobne techniczne |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Drobne redakcyjne - poprawki linków, apostrofów, cudzysłowów... |
||
Linia 44:
W 1926 roku powstała [[Anarchistyczna Federacja Polski]] (AFP). Organizacja ta działała w konspiracji aż do wybuchu II wojny światowej, gdyż za samo propagowanie anarchizmu karano wtedy kilkuletnim więzieniem. AFP została utworzona przez grupę młodzieży syjonistycznej, która połączyła się z grupą warszawskich robotników drzewnych, którzy wcześniej należeli do [[Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy|Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy]]. Organizacja działała m.in. w Warszawie, Łodzi, Krakowie, Częstochowie i Tarnowie. AFP brała udział w strajkach i demonstracjach. Wydawała początkowo ”Głos Anarchisty”, a od 1931 roku ”Walkę Klas”<ref>{{cytuj książkę|autor=P.L. Marek|tytuł=Na krawędzi życia. Wspomnienia anarchisty 1943-44|miejsce=Kraków|data=2006|strony=311 i n|rozdział=Anarchistyczna Federacja Polski – Suplement C}}</ref>.
Z powodu represji występowała też emigracja polityczna. W 1923 roku grupa anarchistów wyemigrowała do [[Paryż]]a, gdzie założyła Grupę Anarchistów Polskich we Francji oraz wydawnictwo ”Nowa Epoka”, publikujące autorów anarchistycznych, m.in. [[Rudolf Rocker|Rudolfa Rockera]] czy [[Aleksander Berkman|Aleksandra Berkmana]]. Opublikowane teksty przemycano następnie do Polski<ref>{{cytuj pismo|autor=M. Przyborowski|tytuł=Wydawnictwo
[[Plik:Związek Związków Zawodowych 1935.jpg|thumb|200px|Posiedzenie kierownictwa ZZZ w 1935 roku.]]
Linia 52:
== Lata 1945-1980 ==
Po zakończeniu II wojny światowej AFP została reaktywowana pod nazwą Federacja Polskich Anarchosyndykalistów (FPAS). Organizacja ta dokonała jednak samorozwiązania na początku lat pięćdziesiątych<ref>{{cytuj książkę|autor=P.L. Marek|tytuł=Na krawędzi życia. Wspomnienia anarchisty 1943-44|miejsce=Kraków|data=2006|strony=312|rozdział=Anarchistyczna Federacja Polski – Suplement C}}</ref>. W 1946 roku w Łodzi powstała, założona przez anarchistów, spółdzielnia wydawnicza „Słowo”. Z powodu likwidacji spółdzielczości niezależnej od partii komunistycznej zakończyła działalność 1 września 1949 roku<ref>{{cytuj pismo|autor=M. Przyborowski|tytuł=Spółdzielnia
Anarchizm miał w Polsce swoich zwolenników też w latach sześćdziesiątych. Wątki anarchistyczne były obecne głównie w środowisku artystycznym – przykładowo w działalności Henryka Stażewskiego, Akademii Ruchu, Teatru 8 Dnia<ref>{{cytuj pismo|autor=J. Urbański|tytuł=Anarchizm – kryzys i transformacja|czasopismo=Przegląd Anarchistyczny|wolumin=nr 9|strony=101|data=2009}}</ref>.
Linia 65:
Pod koniec lat osiemdziesiątych, m.in. z inicjatywy RSA, powstała tzw. Międzymiastówka Anarchistyczna, która z czasem przekształciła się w [[Federacja Anarchistyczna|Federację Anarchistyczną]] (FA).
Po 1980 roku powstało również wiele grup niezwiązanych z RSA i FA<ref group="nota">Należy pamiętać jednak, że wielość grup świadczy nie o sile, ale o rozproszeniu ruchu. Zob. {{cytuj książkę|autor=P. Malendowicz|tytuł=Polski ruch anarchistyczny wobec współczesnych wyzwań politycznych|miejsce=Piła|data=2007|strony=30-69}}</ref>, np.: Grupa Anarchistyczna Solidarność, Czarna Galicja, [[Komuna Otwock]], SKA/Kolektyw Autonomistów-Toruń, Anarchokomunistyczna Organizacja Platform. Współcześnie do anarchizmu odwołują też się m.in.: [[OZZ „Inicjatywa Pracownicza”|Inicjatywa Pracownicza]], [[Lewicowa Alternatywa]], Stowarzyszenie
Grupą, która otwarcie uformowała się w opozycji do środowiska FA i RSA był [[Ludowy Front Wyzwolenia]], którego członkowie uznając pokojowe metody walki za nieefektywne, postulowali przejście do działań akcji bezpośredniej z użyciem przemocy. W [[1991]] roku grupa ta podpaliła między innymi radziecki konsulat w [[Trójmiasto|Trójmieście]] w odpowiedzi na zamordowanie przez [[KGB]] rosyjskiego anarchisty Piotra Siudy. Pojawienie się LFW stanowiło pierwszą od czasów przedwojennych próbę reaktywacji zbrojnych działań ze strony ruchu anarchistycznego.
| |||