|
asdfg
{{Dźwiękowa Wikipedia|Pl-Izotopy-article.ogg|2013-03-18}}[[Plik:Discovery of neon isotopes.JPG|thumb|250px|[[Zdjęcie fotograficzne|Zdjęcie]] [[Płyta fotograficzna|płyty fotograficznej]], na której w [[1913|1913 r.]] podczas [[Badania naukowe|badań]] nad budową [[Lampa wyładowcza|lampy wyładowczej]], [[Joseph John Thomson|J. J. Thomson]] zarejestrował ślady odchylonych w [[Pole magnetyczne|polu magnetycznym]] i [[Pole elektryczne|elektrycznym]] izotopów [[Jonizacja|zjonizowanego]] [[Neon (pierwiastek)|neonu]] <sup>20</sup>Ne i <sup>22</sup>Ne.]]
'''Izotopy ''' – odmiany [[pierwiastek chemiczny|pierwiastka chemicznego]] różniące się liczbą [[neutron]]ów w [[jądro atomowe|jądrze atomu]] (z definicji [[atom]]y tego samego pierwiastka mają tę samą liczbę [[proton]]ów w jądrze). Izotopy tego samego pierwiastka różnią się [[liczba masowa|liczbą masową]] (łączną liczbą neutronów i protonów w jądrze), ale mają tę samą [[liczba atomowa|liczbę atomową]] (liczbę protonów w jądrze).
Izotopy tego samego pierwiastka na ogół mają zbliżone własności fizyczne i chemiczne. Jednak im większa jest różnica mas atomowych izotopów, tym większe mogą być różnice ich własności fizycznych lub chemicznych. Izotopy danego pierwiastka mogą mieć inną [[gęstość]], [[temperatura|temperaturę]] [[wrzenie (fizyka)|wrzenia]], [[topnienie|topnienia]] i [[sublimacja|sublimacji]]. Różnice te występują także w [[związek chemiczny|związkach chemicznych]] tworzonych przez te izotopy.
Różnice mas atomowych izotopów powodują występowanie niewielkich różnic w reaktywności izotopów. Nie ma ona wpływu na kierunek [[reakcja chemiczna|reakcji chemicznych]], w których one uczestniczą, ale wpływa na szybkość przebiegu tych reakcji. Zjawisko to nazywa się [[efekt izotopowy|efektem izotopowym]] i wykorzystuje się w badaniu [[mechanizmy reakcji chemicznych|mechanizmów]] reakcji chemicznych. Te niewielkie różnice w szybkości reakcji wywołują zmiany w składzie izotopowym związków chemicznych powstających w różnych reakcjach (zjawisko to wykorzystywane jest np. do rozróżniania, czy węgiel zawarty w danym związku chemicznym brał udział w [[fotosynteza|reakcji fotosyntezy]]).
Izotopy, ze względu na stabilność, dzieli się na:
* trwałe (nie ulegające samorzutnej przemianie na izotopy tego samego lub innych pierwiastków),
* nietrwałe, zwane [[izotopy promieniotwórcze|izotopami promieniotwórczymi]] – ulegające samorzutnej [[Reakcja jądrowa|przemianie na inne izotopy]], zazwyczaj innego pierwiastka.
Pierwiastki występują naturalnie zwykle jako mieszanina izotopów. Jest to główna przyczyna, obok [[deficyt masy|deficytu masy]], która sprawia, że [[masa atomowa|masy atomowe]] nie są liczbami całkowitymi.
Izotopy nie mają oddzielnych nazw, z wyjątkiem izotopów [[wodór|wodoru]]. Oznacza się je symbolem [[pierwiastek chemiczny|pierwiastka chemicznego]] z [[liczba masowa|liczbą masową]] u góry po lewej stronie, np. <sup>208</sup>Pb.
Pierwiastki mogą mieć po kilka, a nawet kilkanaście izotopów. Przykładowo [[wodór]] ma trzy naturalne izotopy:
* prot: <sup>1</sup>H – ma jeden proton i nie ma neutronów; trwały,
* [[deuter]]: <sup>2</sup>H (D) – ma jeden proton i jeden neutron; trwały,
* [[tryt]]: <sup>3</sup>H (T) – ma jeden proton i dwa neutrony; nietrwały.
-----
== Trwałe izotopy pierwiastków ==
| 