Derwisz: Różnice pomiędzy wersjami

'''Derwisz''' ([[język perski|pers.]] درویش ''darwisz'') – członek [[islam|muzułmańskiego]] bractwa religijnego o charakterze mistycznym; także żebrzący, ascetyczny, wędrowny mnich muzułmański ([[fakir]]). Bractwa derwiszów zaczęły powstawać w [[XI wiek|XI]] wieku i opierały się na doktrynie [[sufizm]]u. Część historyków nazywa derwiszami ogólnie mahdystów – bojowników biorących udział w sudańskim [[Powstanie Mahdiego|powstaniu Mahdiego]] i w takim kontekście pojawiają się oni w powieści [[Henryk Sienkiewicz|Henryka Sienkiewicza]] pt. ''[[W pustyni i w puszczy]]''.

 

Mewlewici (maulawija, tureckie Mevleviye) albo inaczej tańczący derwisze to zakon założony około [[1273]] roku w [[Iran]]ie przez [[Rumi|Dżalal-ad-Dina Rumiego]], jednego z największych poetów i mistyków perskiego kręgu kultowego. Urodził się on w [[1207]] roku w [[Balch (miasto)|Balchu]] koło [[Chorasan]]u, studiował w [[Aleppo]], potem w [[Damaszek|Damaszku]]. Jego duchowym przewodnikiem był skazany później na śmierć i stracony [[Szamasuddin]]. Jak wielu sufich, mistyków muzułmańskich głoszących swe poglądy wśród wyznawców [[Allah]]a, naraził się on ortodoksyjnym teologom swobodną interpretacją [[Koran]]u. Rumi na cześć mistrza założył zakon mewlewitów, jeden z wielu zakonów derwiszów, czyli ubogich (żebraków). Specjalnością i odrębnością mewlewitów stał się ich taniec. Jako sufici wierzyli oni bowiem, że naśladowanie w tańcu ruchów ciał niebieskich pobudza duszę człowieka do wzmożenia swej miłości do Boga i wprawia ją w stan żywszych poruszeń. W starożytnym [[Konya|Iconium]] rodzina Rumiego kierowała przez sześć stuleci działalnością mewlewitów. Sam Rumi pozostawił po sobie dzieło Mesnevi – zbiór aforyzmów i sentencji etyczno-moralnych, ilustrowanych powiedzeniami Mahometa oraz tekstami Koranu. Księga ta jest wciąż przez derwiszów tak poważana i wysoko ceniona, że samo jej studiowanie uważa się za swego rodzaju przepustkę do nieba.

 

Charakterystyczną cechą rytuału zakonnego derwiszów jest wspólna modlitwa, podczas której wymienia się chóralnie i recytuje rytmicznie "najpiękniejsze imiona Allaha". Jest to rodzaj litanii. [[Różaniec]], zwany tu ''subha'' lub ''tasbih'', składa się ze stu ziaren (paciorków) i przypomina różańce katolickie. Po wypowiedzeniu każdego imienia Allaha trzeba przesunąć jeden z paciorków różańca. Bractwem zakonnym kieruje jak gdyby wielki mistrz, który kultywuje tradycję i cześć żywioną dla założyciela danego zakonu derwiszów. Założyciel ten to święty. Właśnie kult świętych jest sprzeczny z doktryną rygorystycznego jedynobóstwa (monoteizmu), wyłożoną w Koranie. Było to jedną z głównych przyczyn konfliktów derwiszów z teologami ortodoksyjnymi.

 

{{Przypisy}}