Impresjonizm w sztuce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m 2 grzyby w barszczu |
|||
Linia 1:
{{Inne znaczenia|nurtu w sztuce|[[Impresjonizm (
[[Plik:Claude Monet, Impression, soleil levant.jpg|thumb||320px|[[Claude Monet]], ''[[Impresja, wschód słońca]]'' (''Impression, Sunrise''), 1872, olej na płótnie, [[Musée Marmottan Monet]], [[Paryż]]]]
'''Impresjonizm''' ([[język francuski|fr.]] ''impressionisme'' < [[Łacina|łac]]. ''impressio'' 'odbicie', 'wrażenie') – nurt w sztuce europejskiej, a później także [[Stany Zjednoczone|amerykańskiej]], który został zapoczątkowany przez grupę [[Paryż|paryskich]] artystów studiujących w Atelier Gleyère oraz w Académie Suisse w drugiej połowie [[XIX wiek]]u.
Linia 19:
Jednym z czynników wpływających na rewolucyjną zmianę w stosunku przyszłych impresjonistów do malarstwa był rozwój techniczny i naukowy. W XIX wieku pojawiły się nowe pędzle: twardsze, płaskie, wzmocnione stalową oprawą (wcześniej stosowano tylko okrągłe pędzle z miękkiego włosia), pozwalało to stosować mocniejsze pociągnięcia<ref name="kepinski">Zdzisław Kępiński, Impresjonizm, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982 r.</ref>. W sprzedaży pojawiły się też pierwsze, znacznie tańsze od naturalnych, farby syntetyczne – zaczęto stosować więcej koloru niebieskiego, który do tej pory był bardzo drogi (wytwarzany z [[lapis lazuli]])<ref name="kepinski"/>. Zaczęto używać [[sztaluga|sztalug]] plenerowych oraz przenośnych pudełek na [[farba|farby]] i [[pędzel|pędzle]] – ułatwiło to wyjście w plener<ref name="kepinski"/>.
Postępy w [[optyka|optyce]] przyniosły większą wiedzę na temat fizycznej natury [[światło|światła]]. Już w XVIII w. [[Isaac Newton]] dowiódł za pomocą [[pryzmat]]u, że światło jest w istocie mieszaniną wszystkich barw tęczy, co było przełomem w fizycznej [[Barwa|teorii barwy]], do której później znaczny wkład wniósł m.in. [[Georges-Louis Leclerc|Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon]]. We Francji, dzięki pracom chemika z królewskiej [[Manufaktura|manufaktury]] [[Tapiseria|gobelinów]], [[Michel Eugène Chevreul|Michela Chevreula]] ([[1786]]-[[1889]]), zostało sformułowane prawo [[kontrast równoczesny|równoczesnego kontrastu]] (w roku [[1839]]): oko widząc jakąś barwę zawsze wytwarza [[barwy dopełniające|barwę dopełniającą]], a konsekwencją tego prawa jest stwierdzenie, że położone obok siebie na obrazie dwie dowolne barwy dopełniające oko widzi jako wzajemnie maksymalnie zróżnicowane. Inna konsekwencja jest wskazówką praktyczną: jeśli na obrazie znajdują się obok siebie dwie barwy dopełniające, to będą one się wyróżniać spośród wszelkich innych zestawień dwu barw. Impresjoniści korzystali jedynie z siedmiu podstawowych barw [[tęcza|tęczy]] ([[barwa czerwona|czerwony]], [[barwa pomarańczowa|pomarańczowy]], [[barwa żółta|żółty]], [[barwa zielona|zielony]], [[barwa niebieska|niebieski]], [[Indygo (barwa)|indygo]] i [[barwa fioletowa|fioletowy]]) i jako pierwsi mieszali je dopiero na płótnie, a nie jak ich poprzednicy na palecie.
Wielki wpływ na impresjonistyczne dzieła miało wynalezienie i upowszechnienie się [[fotografia|fotografii]]. Z jednej strony spowodowało to odejście od panującej od renesansu do akademizmu zasady możliwie jak najbardziej wiernego odwzorowywania detali, gdyż w tym zakresie malarstwo nie mogło wygrać z fotografią, a z drugiej zauważono, że często przypadkowa, pozornie niechlujna struktura [[kadr]]ów oraz prześwietlenia i [[aberracja chromatyczna|aberracje chromatyczne]] występujące w fotografii amatorskiej oddają lepiej nastrój chwili niż wystudiowane reguły kompozycji i kolorystyki tradycyjnych obrazów. Wzorując się na zdjęciach zaczęli oni w podobny sposób komponować swoje obrazy: ich kompozycje były otwarte, często stwarzały wrażenie przypadkowych wycinków całości. Postaci, czy drzewa ucięte w połowie, wywołały prawdziwą rewolucję na salonach. Ten nowatorski zabieg można też przypisać inspiracji artystów [[Sztuka japońska|sztuką Japonii]], która jako pierwsza zdecydowała się na tak "odważny" zabieg. Impresjonizm położył trwałe fundamenty pod znakomitą większość sztuki, która po nim nastąpiła. Odcisnął też swe piętno na muzyce ([[Claude Debussy]]), literaturze ([[Marcel Proust]]) i filozofii ([[Henri Bergson]]).
| |||