Kara-kum: Różnice pomiędzy wersjami

|współrzędne = 40°30'N30′N 60°00'E00′E

'''Kara-kum''' (także: ''Garagum'', ''Karakum'', ''Gara Gum'', ''Kara Kum'', [[język rosyjski|ros.]] Каракумы; z [[język turkmeński|turkm.]] ''Garagum'', dosł. "czarny„czarny piasek"piasek”) – piaszczysta [[pustynia]] w [[Turkmenistan]]ie, na [[Nizina Turańska|Nizinie Turańskiej]]. Powierzchnia wynosi około 350&nbsp;tys.&nbsp;km² co stanowi, w zależności od metodologii pomiaru, od 70%<ref name=eb>{{cytuj stronę |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/312099/Karakum-Desert |tytuł=Karakum Desert |opublikowany=Encyclopædia Britannica |język=en |data dostępu=302014-10-2014|język=en30}}</ref><ref name=tbd>{{cytuj stronę |url=http://centralasiaonline.com/en_GB/articles/caii/features/main/2013/03/21/feature-01 |tytuł=Turkmenistan battles desertification |autor=Dzhumaguly Annayev |opublikowany=Central Asia Online |język=en |data dostępu=302014-10-201430}}</ref> do w 80%<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.worldtravelguide.net/turkmenistan/weather-climate-geography |tytuł=Turkmenistan Weather, climate and geography |opublikowany=World Travel Guide |język=en |data dostępu=302014-10-201430}}</ref><ref name=fao>{{cytuj stronę |url=http://www.fao.org/docrep/014/k9589e/k9589e15.pdf |tytuł=Turkmenistan, General observations |autor=Akmurat Atamuradov |opublikowany=[[Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa|FAO]] |język=en |data dostępu=302014-10-2014|język=en30}}</ref> terytorium [[Turkmenistan]]uTurkmenistanu.

Na wschodnim skraju pustyni płynie Amu-daria, a na południu w jej piaskach swój bieg kończą rzeki [[Murgab (rzeka)|Murgab]] i [[Hari Rod|Tedżen]]. Przez południową część pustyni płynie [[Kanał Karakumski]], który dostarcza wodę z Amu-Darii do [[Aszchabad]]u (około 800 km), oraz dla rolnictwa (uprawa [[bawełna (roślina)|bawełny]]) na terenie południowej części pustyni<ref name=col_encycl>{{cytuj stronę |url=http://www.encyclopedia.com/topic/Kara_Kum.aspx |tytuł=Kara Kum |opublikowany=The Columbia Encyclopedia, 6th ed., 2014 |język=en |data dostępu=312014-10-201431}}</ref>. Bawełnę uprawia się także w pobliżu [[oaza (geografia)|oaz]] Mary i Tejen <ref name=col_encycl />. Na terenie Derweze (Darvaza) i Mary znajdują się naturalne złoża [[gaz ziemny|gazu ziemnego]]<ref name=col_encycl />.

Kara-kum charakteryzuje się klimatem podzwrotnikowym suchym. Opady roczne zawierają się w przedziale od 70-12570–125 mm<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.worldwildlife.org/ecoregions/pa1312 |tytuł=Central Asia: Central Turkmenistan stretching into Uzbekistan and Kazakhstan |opublikowany=[[World Wide Fund for Nature|WWF]] |język=en |data dostępu=312014-10-201431}}</ref> i przypadają głównie w okresie zimy, wiosny i czasem jesienią<ref name=eb />. Średnie temperatury lipca w rejonach bliskich Morzu Kaspijskiego oscylują w przedziale 26 - 2826–28 °C, jednak w centralnej części pustyni wynoszą od 30 do 34 °C. Klimat pozwala na istnienie tylko skąpej roślinności, tworzonej głównie przez [[Wiechlinowate|trawy]] oraz krzewy [[saksauł]]ów oraz krzewy z rodziny [[Ammodendron]] należącej do [[Rośliny strączkowe|roślin strączkowych]]<ref>{{cytuj stronę |url=http://1214.virtualclassroom.org/desert_flora.html |tytuł=Desert Biomes, Flora i Fauna |język=en |data dostępu=312014-10-201431}}</ref>. W obniżeniach występują zasolone [[bagno|bagniska]] o charakterze [[Playa|takyrów]] (zwłaszcza w rejonach cofnięcia się Jeziora Aralskiego).

Pustynia jest prawie niezamieszkana, jedynie na obrzeżach znajdują się siedliska ludzkie. Zaludnienie pustyni wynosi 6,5 os./km²².

Przez południową część pustyni wiodło północne odgałęzienie słynnej drogi handlowej, zwanej [[Jedwabny szlak|jedwabnym szlakiem]].

* [[Repetecka Stacja Piaszczysto-Pustynna]] -– ośrodek badawczy na pustyni