Skala durowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 95.48.71.98) i przywrócono wersję 45178748 autorstwa Ololuki |
przypisy, link do Wikibooks |
||
Linia 1:
'''Skala durowa''' ([[łacina|z łac.]] ''durus'' – twardy), zwana też '''majorową''' (z łac. ''maior'' – większy, odnosi się do tercji wielkiej zawartej między I a III stopniem skali<ref name="muzykoteka">{{Cytuj stronę | url = http://www.muzykotekaszkolna.pl/1511-wiedza/1525-terminy/111-wysokosc-dzwieku/1068-majorowa-durowa-skala | tytuł = Majorowa (durowa) skala | autor = | opublikowany = Narodowy Instytut Audiowizualny | praca = Muzykoteka Szkolna | data = | język = | data dostępu = 2016-04-05}}</ref>) – siedmiostopniowa [[skala (muzyka)|skala]] z charakterystycznym [[półton]]em między stopniami III i IV oraz VII i VIII<ref name="wes112">{{Cytuj | autor= Franciszek Wesołowski | tytuł= Zasady muzyki | wydanie= 7 | miejsce= Kraków | wydawca= Polskie Wydawnictwo Muzyczne | data= 1986 | opis= | s= 112 | isbn= 83-224-0250-3 }}</ref> (stanowiącym powtórzenie I stopnia o [[oktawa (interwał)|oktawę]] wyżej). Uznaje się, że skala durowa i utwory na niej oparte mają radosne brzmienie<ref name="muzykoteka" />. Tożsama co do sposobu organizacji materiału dźwiękowego jest [[skala hypolidyjska kościelna]]<ref>{{Cytuj | autor= Franciszek Wesołowski | tytuł= Zasady muzyki | wydanie= 7 | miejsce= Kraków | wydawca= Polskie Wydawnictwo Muzyczne | data= 1986 | opis= | s= 143 | isbn= 83-224-0250-3 }}</ref>.▼
▲'''Skala durowa''' ([[łacina|z łac.]] ''durus'' – twardy), zwana też '''majorową''' (z łac. ''maior'' – większy, odnosi się do tercji wielkiej zawartej między I a III stopniem skali) – siedmiostopniowa [[skala (muzyka)|skala]] z charakterystycznym [[półton]]em między stopniami III i IV oraz VII i VIII (stanowiącym powtórzenie I stopnia o [[oktawa (interwał)|oktawę]] wyżej). Uznaje się, że skala durowa i utwory na niej oparte mają radosne brzmienie. Tożsama co do sposobu organizacji materiału dźwiękowego jest [[skala hypolidyjska kościelna]].
== Odmiany skal majorowych ==
=== Skala majorowa naturalna ===
Skala majorowa naturalna (''dur naturalny'') to taka skala majorowa, w której [[sekunda (interwał)|sekundy małe]] (półtony) zawarte są tylko pomiędzy stopniami III-IV i VII-VIII<ref name="wes112" />. Pomiędzy pozostałymi stopniami skali występują [[sekunda (interwał)|sekundy wielkie]] (całe tony). Zbudowana jest z dwóch [[tetrachord|tetrachordów doryckich]].
{| class="wikitable"
| style="vertical-align: top"| Posłuchaj '''skali majorowej naturalnej''':<br />{{wymowa|Gamme do majeur.mid|wstępującej}}<br />{{wymowa|C-major-desc.mid|zstępującej}}
Linia 11 ⟶ 10:
=== Skala majorowa harmoniczna ===
Skala majorowa harmoniczna (''major harmoniczny'', ''dur harmoniczny'') to taka skala majorowa, w której sekunda mała zawarta jest pomiędzy stopniami III-IV, V-VI (dzięki obniżeniu stopnia VI) i VII-VIII. Pomiędzy stopniami VI-VII występuje interwał [[sekunda (interwał)|sekundy zwiększonej]], a między pozostałymi stopniami sekundy wielkie. Podsumowując, jest to skala majorowa naturalna z obniżonym VI stopniem<ref>{{Cytuj | autor= Franciszek Wesołowski | tytuł= Zasady muzyki | wydanie= 7 | miejsce= Kraków | wydawca= Polskie Wydawnictwo Muzyczne | data= 1986 | opis= | s= 101 | isbn= 83-224-0250-3 }}</ref>.
{| class="wikitable"
| style="vertical-align: top"| Posłuchaj '''skali majorowej harmonicznej''':<br />{{wymowa|C-major-harm-asc.mid|wstępującej}}<br />{{wymowa|C-major-harm-desc.mid|zstępującej}}
Linia 18 ⟶ 17:
=== Skala majorowa miękka ===
{{Fakt|Skala majorowa miękka (''dur-moll'') to taka skala majorowa, w której sekunda mała zawarta jest pomiędzy stopniami III i IV oraz V i VI|2016-04-05}}. Pomiędzy pozostałymi stopniami występują sekundy wielkie. Upraszczając, jest to skala majorowa naturalna z obniżonymi stopniami VI i VII. Obniżenie VII stopnia powoduje, że ta odmiana nie brzmi już tak durowo jak wyżej wymienione (stąd też alternatywna nazwa dur-moll).
{| class="wikitable"
| style="vertical-align: top"| Posłuchaj '''skali majorowej miękkiej''':<br />{{wymowa|C-major-m-asc.mid|wstępującej}}<br />{{wymowa|C-major-m-desc.mid|zstępującej}}
Linia 25 ⟶ 24:
=== Skala chromatyczna majorowa ===
Skala chromatyczna majorowa to [[skala dwunastodźwiękowa|skala dwunastostopniowa]] oparta na skali majorowej naturalnej. Powstaje ona przez dodanie między sekundy wielkie dodatkowego dźwięku<ref name="wes102">{{Cytuj | autor= Franciszek Wesołowski | tytuł= Zasady muzyki | wydanie= 7 | miejsce= Kraków | wydawca= Polskie Wydawnictwo Muzyczne | data= 1986 | opis= | s= 102 | isbn= 83-224-0250-3 }}</ref>. W efekcie taka skala jest zbudowana z samych [[półton]]ów (sekund małych lub [[pryma (interwał)|prym zwiększonych]]). Ze względu na notację skal chromatycznych majorowych rozróżnia się jej dwa rodzaje: ''regularną'' i ''nieregularną''. Należy zwrócić uwagę na fakt, że w obrębie każdego z wymienionych typów, w zależności od kierunku skali występuje inny układ interwałów.
Przyjęto jako zasadę stosowanie zmian chromatycznych w utworach według jednego z poniższych schematów.
Linia 32 ⟶ 31:
| style="vertical-align: middle"| [[Plik:Major chromatyczny regularny.jpg|543x543px|C dur chromatyczny regularny, wstępujący.]]
Skala regularna w kierunku wznoszącym: podwyższanie I, II, IV, V i VI stopnia w danej tonacji<ref name="wes102" />.
C-dur: c¹, '''cis¹''', d¹, '''dis¹''', e¹, f¹, '''fis¹''', g¹, '''gis¹''', a¹, '''ais¹''', h¹, c²
Linia 45 ⟶ 44:
| style="vertical-align: middle"| [[Plik:Major chromatyczny nieregularny.jpg|600px|C dur chromatyczny nieregularny, wstępujący.]]
Skala nieregularna w kierunku wznoszącym: podwyższanie I, II, IV, V i obniżenie VII stopnia w danej tonacji<ref name="wes102" />.
C-dur: c¹, '''cis¹''', d¹, '''dis¹''', e¹, f¹, '''fis¹''', g¹, '''gis¹''', a¹, '''b¹''', h¹, c²
Linia 66 ⟶ 65:
[[Plik:C sharp major key signature.png|thumb|Prawidłowy układ kompletu krzyżyków przy kluczach.]]
[[Plik:A flat minor key signature.png|thumb|Prawidłowy układ kompletu bemoli przy kluczach.]]
== Zobacz też ==
{{wikibooks|Podstawy teorii muzyki/Skala durowa|Skala durowa}}
* [[Skala diatoniczna]]
* [[Skala molowa]]
* [[System dur-moll]]
* [[Tonalność]]
{{Clear}}
{{Przypisy}}
[[Kategoria:Skale muzyczne|Durowa skala]]
| |||