Wersja z 17:25, 31 sty 2016 edytuj 83.27.137.165 (dyskusja) skasowano literkę w, lit. ← poprzednia edycja		Wersja z 09:32, 10 kwi 2016 edytuj anuluj edycję PG (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 159 897 edycji WP:SK+ToS+mSK, drobne redakcyjne następna edycja →
Linia 1: [[~~Grafika~~Plik:~~Eurojet_ej2000~~Eurojet ej2000.jpg\|thumb\|270px\|Eurojet EJ2000 -– silnik z wektorowanym ciągiem samolotu [[Eurofighter Typhoon]]]] '''Ciąg wektorowany''' – rozwiązanie konstrukcyjne pozwalające na zmianę (w pewnym zakresie) kierunku [[wektor]]a [[siła ciągu\|siły ciągu]] [[silnik odrzutowy\|silnika odrzutowego]] i rakietowego względem własnej osi podłużnej. Kierowanie wektorem ciągu uzyskuje się przez zmianę kąta pomiędzy osiami symetrii [[dysza\|dyszy]] wylotowej a pozostałej części silnika. Zmianę ustawienia kierunku dyszy lub tylko jej elementów wykonują [[siłownik]]i. Próby zbudowania samolotu z ciągiem wektorowanym, w którym do uzyskania zmiany kierunku wektora ciągu porusza się całym silnikiem nie wyszły poza fazy badań eksperymentalnych. Podczas załogowych lotów na [[Księżyc]], w [[Program Apollo\|programie Apollo]], [[Moduł księżycowy#Człon_zniżania\|człon zniżania]] [[Moduł księżycowy\|modułu księżycowego]] miał przegubowo zawieszony silnik, w którym zmianę wektora ciągu uzyskiwano poprzez poruszanie całym silnikiem.<ref>{{cytuj stronę\|url=http://history.nasa.gov/alsj/LM10HandbookVol1.pdf\|tytuł=LM 10 Handbook and Subsequent Volume 1\|praca=Main Propulsion Subsystem\|opublikowany=National Aeronautics and Space Administration\|strony=252\|język=en\|data dostępu=2012-04-17}}</ref>▼ ▲'''Ciąg wektorowany''' – rozwiązanie konstrukcyjne pozwalające na zmianę (w pewnym zakresie) kierunku [[wektor]]a [[siła ciągu\|siły ciągu]] [[silnik odrzutowy\|silnika odrzutowego]] i rakietowego względem własnej osi podłużnej. Kierowanie wektorem ciągu uzyskuje się przez zmianę kąta pomiędzy osiami symetrii [[dysza\|dyszy]] wylotowej a pozostałej części silnika. Zmianę ustawienia kierunku dyszy lub tylko jej elementów wykonują [[siłownik]]i. Próby zbudowania samolotu z ciągiem wektorowanym, w którym do uzyskania zmiany kierunku wektora ciągu porusza się całym silnikiem nie wyszły poza fazy badań eksperymentalnych. Podczas załogowych lotów na [[Księżyc]], w [[Program Apollo\|programie Apollo]], [[Moduł księżycowy#~~Człon_zniżania~~Człon zniżania\|człon zniżania]] [[Moduł księżycowy\|modułu księżycowego]] miał przegubowo zawieszony silnik, w którym zmianę wektora ciągu uzyskiwano poprzez poruszanie całym silnikiem.<ref>{{cytuj stronę\|url=http://history.nasa.gov/alsj/LM10HandbookVol1.pdf\|tytuł=LM 10 Handbook and Subsequent Volume 1\|praca=Main Propulsion Subsystem\|opublikowany=National Aeronautics and Space Administration\|strony=252\|język=en\|data dostępu=2012-04-17}}</ref>. Samoloty wyposażone w silniki z wektorowanym ciągiem odznaczają się podwyższoną manewrowością przez co mogą wykonywać [[Akrobacja lotnicza\|figury akrobacyjne]] wymagające dużej zwrotności, jak np. tzw. [[Kobra (akrobacja lotnicza)\|"kobra"]], mają też możliwość wykonywania skróconych lub całkowicie pionowych startów i lądowań ([[VTOL]] i [[STOL]]). Rozwiązanie to ma jednak również wady, wśród których na pierwszy plan wysuwają się trudności w kontroli wyposażonego w wektorowany ciąg samolotu, co wymaga najnowocześniejszych elektronicznych systemów kontroli aerodynamiki płatowca oraz wektora ciągu, o bardzo dużym stopniu niezawodności. Linia 10 ⟶ 9: Innym przykładem [[statek powietrzny\|statku powietrznego]] wykorzystującym ciąg wektorowany jest amerykański [[V-22 Osprey]]. Jest to statek powietrzny posiadający na końcach nieruchomych skrzydeł silniki, które mają możliwość wykonywania obrotu dookoła osi łączącej oba silniki. Wektorowanie ciągu stosowane jest także w [[śmigłowiec\|śmigłowcach]] i w tym przypadku jest związane ze specyfiką tych statków powietrznych. Wektorowanie ciągu uzyskuje się w tu poprzez sterowanie – pochylanie i przechylanie -– [[wirnik nośny\|wirnikiem nośnym]]. Zmienny wektor ciągu został też po raz pierwszy zastosowany także w silnikach rakietowych -– we wchodzącym w skład amerykańskiego [[System obrony antybalistycznej\|systemu antybalistycznego]] ''Ballistic Missile Defense'' -– pocisku [[Kinetic Energy Interceptor (KEI)]], w którym każdy z trzech stopni napędowych dysponuje własnym systemem wektorowania ciągu. == Lista samolotów z ciągiem wektorowanym == {{dopracować\|sekcja\|kryteria}} * [[V-22 Osprey\|Boeing V-22 Osprey]] (turbośmigłowy) * [[General Dynamics F-16 MATV]] [[Hawker Siddeley Harrier]] [[~~NASA Dryden~~Hawker ~~F-15~~Siddeley ~~ACTIVE~~Harrier]] * [[~~Lockheed~~NASA Dryden F-2215 ~~Raptor~~ACTIVE]] * [[Lockheed F-~~35 Lightning~~22 IIRaptor]] * [[Lockheed F-35 Lightning II]] [[AV-8B_Harrier_II\|McDonnell Douglas/British Aerospace AV-8B Harrier II]] [[AV-8B Harrier II\|McDonnell Douglas/British FAerospace AV-188B Harrier ~~HARV~~II]] * [[McDonnell Douglas XF-3618 HARV]] * [[McDonnell Douglas X-36]] * [[MiG-35\|Mikojan-Guriewicz MiG-35 ]] [[Moller Skycar]] [[~~Rockwell-MBB~~Moller ~~X-31~~Skycar]] * [[Rockwell-MBB X-31]] * [[Su-30\|Suchoj Su-30]] (w wersji MKI) * [[Su-37\|Suchoj Su-37]] * [[X-44 MANTA]] ==Linki zewnętrzne==▼ * [http://web.archive.org/web/20060422232731/www.eurofighter-typhoon.co.uk/Eurofighter/engines.html Artykuł o silniku EJ200] {{lang\|en}}▼ {{Przypisy}} ▲== Linki zewnętrzne == ▲* [http://web.archive.org/web/20060422232731/www.eurofighter-typhoon.co.uk/Eurofighter/engines.html Artykuł o silniku EJ200] {{lang\|en}} [[Kategoria:Lotnictwo]] [[Kategoria:Silniki rakietowe]]

Ciąg wektorowany: Różnice pomiędzy wersjami